Opinion
La memòria istorica d’Occitània
L’istòria explica que foguèt en 1701 quand un occitan d’un vilatjòt prèp de Castelsarrasin fondèt una de las ciutats mai importantas dels Estats Units, que uèi sonam Detroit, capitala de l’actual Estat de Michigan e sèti de las tres grandas entrepresas automobilas: General Motors, Ford e Chrysler.
Lo carcinòl en question arribèt en America quand aviá solament 25 ans, paure coma tot. Pauc a pauc comencèt de venir mai ric mercés al comèrci d’alcoòl e de pèls, fins que quitament capitèt d’aver una plan importanta posicion politica dins çò qu’èra a l’epòca la colònia francesa d’Acàdia, que li permetèt d’èsser, entre d’autras causas, governador de Loisiana. Los franceses l’empresonèron a la Bastilha de París en 1717 e finalament moriguèt en 1730 a Castelsarrasin. Ah, e o oblidavi: foguèt qualqu’un talament important per l’istòria de Detroit e dels Estats Units que lo sieu nom es estat utilizat per nomenar un dels autòs mai famoses e coneguts del sègle XX, lo Cadillac. Òc, lo tipe en question se sonava Antòni de Lamothe-Cadillac, e William H. Murphy e Henry M. Leland, fondators de l’entrepresa Cadillac, trièron aqueste nom per far l’omenatge al fondator de lor ciutat.
Als Estats Units, a Detroit mas tanben endacòm mai, i a un fum de referéncias, d’estatuas, e d’elements que commemòran l’accion e la vida de Cadillac. Curiosament la memòria d’aqueste carcinòl talament important e reconegut pels quites americans, es gairebe secrèta en cò nòstre: quicòm que ne dison mai o mens “musèu” a Sant Nicolau de la Grava –lo vilatjòt ont nasquèt– e aquò’s tot. Levat qualque edicion de Privat, la màger part de publicacions que parlan de l’Antòni, lo carcinòl, ignòran o dirèctament amagan la condicion occitana e occitanofòna d’aqueste personatge.
Aquò que conti per Cadillac o podriam plan dire tanben de Fermat –l’avocat e matematician de Lomanha reconegut mondialament–, d’August Comte –lo montpelhierenc que foguèt un dels inventors de la sociologia–, de Miquèu de Montanha, de Joan Dausset –lo mètge mondin Prèmi Nobèl de Medicina en 1980–, o quitament de Jòrdi Pompidor, que non cal que diga qual foguèt. Tanben podriam parlar de Ramon Llull, aquel malhorquin qu’escriguèt d’òbras quitament en occitan e que sovent còsta de tròbar d’occitans que lo revendiquen e que conegan un pauc la siá òbra –quitament dins la quita Universitat de Montpelhièr, ont demorèt fòrça temps.
Los resultats o las causas d’aquò es qu’a l’escòla degun nos a ensenhat jamai l’istòria d’Occitània e dels occitans. Los nòstres illustres. Tostemps amagats, los sabents occitans demoraràn silenciats fins que qualqu’un aurà l’idèa de fa una Istòria Nacionala d’Occitània o, almens, un Atlas dels Occitans del Mond. Aquò seriá un polit trabalh de memòria istorica. E peremptòri.
Lo carcinòl en question arribèt en America quand aviá solament 25 ans, paure coma tot. Pauc a pauc comencèt de venir mai ric mercés al comèrci d’alcoòl e de pèls, fins que quitament capitèt d’aver una plan importanta posicion politica dins çò qu’èra a l’epòca la colònia francesa d’Acàdia, que li permetèt d’èsser, entre d’autras causas, governador de Loisiana. Los franceses l’empresonèron a la Bastilha de París en 1717 e finalament moriguèt en 1730 a Castelsarrasin. Ah, e o oblidavi: foguèt qualqu’un talament important per l’istòria de Detroit e dels Estats Units que lo sieu nom es estat utilizat per nomenar un dels autòs mai famoses e coneguts del sègle XX, lo Cadillac. Òc, lo tipe en question se sonava Antòni de Lamothe-Cadillac, e William H. Murphy e Henry M. Leland, fondators de l’entrepresa Cadillac, trièron aqueste nom per far l’omenatge al fondator de lor ciutat.
Als Estats Units, a Detroit mas tanben endacòm mai, i a un fum de referéncias, d’estatuas, e d’elements que commemòran l’accion e la vida de Cadillac. Curiosament la memòria d’aqueste carcinòl talament important e reconegut pels quites americans, es gairebe secrèta en cò nòstre: quicòm que ne dison mai o mens “musèu” a Sant Nicolau de la Grava –lo vilatjòt ont nasquèt– e aquò’s tot. Levat qualque edicion de Privat, la màger part de publicacions que parlan de l’Antòni, lo carcinòl, ignòran o dirèctament amagan la condicion occitana e occitanofòna d’aqueste personatge.
Aquò que conti per Cadillac o podriam plan dire tanben de Fermat –l’avocat e matematician de Lomanha reconegut mondialament–, d’August Comte –lo montpelhierenc que foguèt un dels inventors de la sociologia–, de Miquèu de Montanha, de Joan Dausset –lo mètge mondin Prèmi Nobèl de Medicina en 1980–, o quitament de Jòrdi Pompidor, que non cal que diga qual foguèt. Tanben podriam parlar de Ramon Llull, aquel malhorquin qu’escriguèt d’òbras quitament en occitan e que sovent còsta de tròbar d’occitans que lo revendiquen e que conegan un pauc la siá òbra –quitament dins la quita Universitat de Montpelhièr, ont demorèt fòrça temps.
Los resultats o las causas d’aquò es qu’a l’escòla degun nos a ensenhat jamai l’istòria d’Occitània e dels occitans. Los nòstres illustres. Tostemps amagats, los sabents occitans demoraràn silenciats fins que qualqu’un aurà l’idèa de fa una Istòria Nacionala d’Occitània o, almens, un Atlas dels Occitans del Mond. Aquò seriá un polit trabalh de memòria istorica. E peremptòri.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#14 Non, los palestinians an ni la ciutadanitat ni la nacionalitat israeliana. Los quauques arabes israelians son pas considerats coma palestinian (quitament si una partida daus musulmans de quilhs arabes israelians se dison palestinians). Los que viven en Cisjordania pòden èsser jordanian, si an obtenguts la nacionalitat quand la Cisjordania era jos administracion jordaniana. Mas lo demai son daus apatridas. Dempuei l'autonomia, los residents daus territòris occupats jos administracion de l'Autirotat palestiniana an la possibilitatd 'aver un passapòrt palestinian, pas forçadament reconegut a l'internacionau coma lor Estat exista pas.
Aura que qu'es un occitan ? Sembla que t'as un ideia dessus, que sia diferenta dau fach de se sentir, de se considerar occitan. Me fraudrà m'explicar, per saubre si iò sei o pas ! :-D
Perque franchament, per me, èsser francés es la mesma chausa. D'un costat, èsser francés, concretament, es aver la nacionalitat francesa, nacionalitat balhada per la lei, per l'Estat, es pas una chausida. Te, ses francés, quitament si te consideras pas francés. T'as pas quela chausida.
Mas d'un autre costat, t'as la chausida de te pas sentir francés mas occitan. Coma ma granda se sentia pas francesa (maugrat sa naturalizacion). E tot lo debat sus l'identitat nacionala iò monstrava plan : es pas possible, quitament per un vielh Estat-Nacion coma França, de definir objectivament çò qu'es un francés e çò qu'es pas. Obludem pas qu'una partida daus francés consideren una autra partida coma non-francés per de las consideracions etnicas, religiosas e socialas.
La nacionalitat, coma ciutadanitat es impausada per los Estats, la nacionalitat, coma identitat es totjorn un sentiment, una chausida. E dins lo cas occitan coma p'un Estat designa de la gent coma occitanas, demòra mas lo sentiment.
#18 jueva, non! Léger judiva. Perdon per aqueth accès de diglossia catalana ;-)!
#14 Non quant aus Palestinians d'Israèl. Los arabes israelians son ciutadans israelians, segur, totun l'Etat israelian reconeish mei d'ua nacionalitat laguens lo son territòri : jueva, araba, armeniana, grega etc... o quitament francesa! (qu'ei lo cas de monges francés installats a jerusalem e naturalizats israelians, per exemple). La nacionalitat deu ciutadan israelian qu'ei indicada suus papèrs d'identitat. Qu'ei un ahar complicat.
#13 De notar que Paoli se disia de lenga e de cultura italiana, coma totei lei còrso d'aqueu temps. La corsitud, es una invencion franchimanda per far creire ai còrso que son pas d'italian e levar tota pretencion irrendentista sus l'Isla.
Lo retorn de baston es saboros :)
#10
"Auvergnat, donc occitan, je suis particulièrement sensible à tous les efforts qui sont consentis pour sauvegarder les traditions linguistiques et culturelles de nos provinces et de nos pays", La Croix, 69e année, n°26374, 21-22 septembre 1969, p. 8, cité notamment dans Gilbert Noël et Emilie Willaert, Georges Pompidou et le monde des campagnes, 1962-1974, Peter Lang, 2007
http://books.google.fr/books?id=54mcZ6a3wSkC&pg=PA53&lpg=PA53&dq=pompidou+auvergnat+donc+occitan&source=bl&ots=ET3OBHuB-z&sig=YZi6y4LFaA1iDiQjThz5kNpR6_Y&hl=fr&sa=X&ei=MMGxUYS0J6em0QWChYHIBg&ved=0CDsQ6AEwAg#v=onepage&q=pompidou%20auvergnat%20donc%20occitan&f=false
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari