Opinion
La cultura nosta: Los qui la defenen... E los qui la viven?
Com tot an, lo mes de seteme qu’èra conhit de concèrts, de hestaus, d’espectacles, de represas de talhèrs, tots virats cap a la lenga e la cultura nostas. Qu’èra la rentrada, e shens que taus mainatges!
Lavetz, au miei de las animacions culturaus qui ns’ interessan, duas dralhas plan diferentas:
las militantas... E las autas. Ne las vau pas enumarar totas, ni las despartir, que n’i avè ua pièla: D’escadudas e de mancadas, de granassas e d’intimistas, dens gròssas salas dab chic de monde, e enfin dens tutas on èram caupits com arrabas.
Que volerí sustot parlar de l’esperit plan diferent qu’i podossi trobar. L’idea qui’m vien au cap que los eveniments estampilhats’occitans’ o’occitanistas’ ne trucan pas tant (pas mei?) lo monde a noste, en Biarn. N’ei pas nau, briga, mes a la vista de l’actualitat qui pertòca l’identitat occitana, qu’ei segurament important de s’i avisar.
En tèrma de comunicacion, solide que s’i entenen, los militants! Tà anonciar, prumèr: Suus hialats sociaus, cada eveniment qu’a lo soa pagina dedicada, partatjada a mei har. E aquò rai se las contribucions de Ràdio País i son gaire associadas, aquò qu’ei un aute ahar (pas tant luenhèc totun)...
Tà’n har lo compte rendut tanben, que i a monde (sustot quan marcha), e aquò rai se las chifras anonciadas ne corresponen pas a la realitat. Que parlam de comunicacion aquiu, de credibilitat, de legitimitat. Qu’ei tot parièr tà las manifestacions sociaus: policía e organizators ne se n’avieneràn pas jamèi! Tà las enquèstas tà coneisher lo nombre de locutors tanben, d’alhors, mes aquiu, nat besonh de polícia tà relativizar la chifra, los qui son suu terrenh qu’ac hèn solets.
Mes lo contienut, fin finau, e i a monde tà’n parlar? Ne la vam pas sauvar a còp de’clics’ la nosta cultura! E totun, qu’èi l’impression qu’ua bèra afica ei pro tà regaudir los nostes gaividaires, o alavetz que se’n manca de chic.
Le serada de sostien tau jornau La Setmana que n’ei un bèth exemple:
Lavetz, vertat qu’aquera famosa dimenjada deu 24 de Seteme èra pro cargada dens lo parçan, dab a l’encòp lo hestenau Plavengut e lo de Siròs, mes aqueths n’encontrèn pas un gran succès tanpauc. Tres seradas viradas cap a la lenga? B’ei plan! Tres organizacions qui s’i son escadudas a apitar un bèth projècte, òsca..Mes tres cabussadas, perdon d’ac díser. E hè tant paur de véder la realitat de cap? Estujà’s la cara, mes tà qué har? L’aunor de la lenga ei benlèu sauva en susfàcia atau, mes macarèu que’s cau acontentar de chic!
La dimenjada passada, que’s debanè lo Maraton de la canta, a Salas-Monguiscart. Dejà, que cau trobar l’endret, esconut dens lo canton d’Ortés, en Biarn. E tà saber que s’i passè quauquarren, que calè estar valent: Benlèu dus articles en tot: Suu site de l’Ostau Bearnés, e suu de l’organizator, Cultura de Noste. Sus l’empont, de 3 òras de vrèspe dinc au ser: cantèra, canta, cantèra.
Grops mei o mensh confirmats, a còps creats tà l’escadença, que hasón aunor tà la nosta lenga, tot drapèu estruçat.
Dus cent personas au mensh dens la sala de las hèstas. Lo pèu blanc, tà la màger part.
Aquestes ne son pas occitanistas, ne militan pas. Mes que viven la lor cultura. Daubuns que son benlèu abonats a La Setmana, vè te’n saber. D’autes qu’escotan segurament a Ràdio País, quan l’antena e marcha.
Benlèu tanben que’us avetz arcastat de deishar la lenga, de la non pas transméter, un ser, a l’Ostau Bearnés. Qu’i èratz tà deishar un paperòt tà ua manifestacion, eths qu’i èran tà la batalèra mensuau. Un encontre quasi contra-natura, qui auré podut anar au patac, quan un vielh e digó’bearnés’ quan cau díser occitan.
Dus mondes, duas faiçons de considerar la cultura. Avossen estats sollicitats, solide que n’aurén pas votat tà hicar’Occitan’ dens lo nom de region (se per cas e n’i a enqüèra qui’s pausan la question), mes que devisaràn dab gai dab un lengadocian o un provençau.
En fèit, n’an pas besonh de reïvendicar qué que sia, e qu’èi trobat qu’aqueth public èran lo cap d’afica de la serada de Salas-Monguiscart. Los occitanistas, non sèi on èran aqueste ser, mes segur qu’an mancat ua leçon de çò qu’apèran lo militantisme.
Lavetz, au miei de las animacions culturaus qui ns’ interessan, duas dralhas plan diferentas:
las militantas... E las autas. Ne las vau pas enumarar totas, ni las despartir, que n’i avè ua pièla: D’escadudas e de mancadas, de granassas e d’intimistas, dens gròssas salas dab chic de monde, e enfin dens tutas on èram caupits com arrabas.
Que volerí sustot parlar de l’esperit plan diferent qu’i podossi trobar. L’idea qui’m vien au cap que los eveniments estampilhats’occitans’ o’occitanistas’ ne trucan pas tant (pas mei?) lo monde a noste, en Biarn. N’ei pas nau, briga, mes a la vista de l’actualitat qui pertòca l’identitat occitana, qu’ei segurament important de s’i avisar.
En tèrma de comunicacion, solide que s’i entenen, los militants! Tà anonciar, prumèr: Suus hialats sociaus, cada eveniment qu’a lo soa pagina dedicada, partatjada a mei har. E aquò rai se las contribucions de Ràdio País i son gaire associadas, aquò qu’ei un aute ahar (pas tant luenhèc totun)...
Tà’n har lo compte rendut tanben, que i a monde (sustot quan marcha), e aquò rai se las chifras anonciadas ne corresponen pas a la realitat. Que parlam de comunicacion aquiu, de credibilitat, de legitimitat. Qu’ei tot parièr tà las manifestacions sociaus: policía e organizators ne se n’avieneràn pas jamèi! Tà las enquèstas tà coneisher lo nombre de locutors tanben, d’alhors, mes aquiu, nat besonh de polícia tà relativizar la chifra, los qui son suu terrenh qu’ac hèn solets.
Mes lo contienut, fin finau, e i a monde tà’n parlar? Ne la vam pas sauvar a còp de’clics’ la nosta cultura! E totun, qu’èi l’impression qu’ua bèra afica ei pro tà regaudir los nostes gaividaires, o alavetz que se’n manca de chic.
Le serada de sostien tau jornau La Setmana que n’ei un bèth exemple:
Sus l’empont, un programa de qualitat: Los Seuvetons, la Base Duo e Espartenhas. Ua organizacion eficaça, en tot cas en tèrma de promocion: Bèra afica, entrevistas, articles, etc.
E puish sustot, un enjòc màger: Sauvar la nosta premsa, qui deu har cap a un maishant anar finançèr. Tot lo monde que n’an parlat! Bilanç:Lo gimnasi qu’a soat vueit...E n’i avosse pas la tropa sancèra deus Seuvetons, que seré estat sordeish...Deu còp, arrés ne’n hasó lo reclam, e segurament lo monde e pensan ara que las caishas deu jornau e son pleas, mercés a la solidaritat militanta (malaja!). Los occitanistas, non sèi on èran aqueste ser. Qu’avèvan cridat, totun...Tant hòrt...Dinc a’n pèrder de vista lo prètzhèit.
D’uns que balhan sòus (e a còps hèra!) quan serén mei avisats d’escríver articles. D’autes que s’abonan au nom de la solidaritat, e qu’apielan dens la tireta los jornaus, lo sagèth verge a cada còp.
E la fin, que cau seradas de sostien (pr’amor que’n calerà d’autas) tà sauvar lo jornau. Que’vs deishi lo suenh de’n tirar conclusions.
E puish sustot, un enjòc màger: Sauvar la nosta premsa, qui deu har cap a un maishant anar finançèr. Tot lo monde que n’an parlat! Bilanç:Lo gimnasi qu’a soat vueit...E n’i avosse pas la tropa sancèra deus Seuvetons, que seré estat sordeish...Deu còp, arrés ne’n hasó lo reclam, e segurament lo monde e pensan ara que las caishas deu jornau e son pleas, mercés a la solidaritat militanta (malaja!). Los occitanistas, non sèi on èran aqueste ser. Qu’avèvan cridat, totun...Tant hòrt...Dinc a’n pèrder de vista lo prètzhèit.
D’uns que balhan sòus (e a còps hèra!) quan serén mei avisats d’escríver articles. D’autes que s’abonan au nom de la solidaritat, e qu’apielan dens la tireta los jornaus, lo sagèth verge a cada còp.
E la fin, que cau seradas de sostien (pr’amor que’n calerà d’autas) tà sauvar lo jornau. Que’vs deishi lo suenh de’n tirar conclusions.
Lavetz, vertat qu’aquera famosa dimenjada deu 24 de Seteme èra pro cargada dens lo parçan, dab a l’encòp lo hestenau Plavengut e lo de Siròs, mes aqueths n’encontrèn pas un gran succès tanpauc. Tres seradas viradas cap a la lenga? B’ei plan! Tres organizacions qui s’i son escadudas a apitar un bèth projècte, òsca..Mes tres cabussadas, perdon d’ac díser. E hè tant paur de véder la realitat de cap? Estujà’s la cara, mes tà qué har? L’aunor de la lenga ei benlèu sauva en susfàcia atau, mes macarèu que’s cau acontentar de chic!
La dimenjada passada, que’s debanè lo Maraton de la canta, a Salas-Monguiscart. Dejà, que cau trobar l’endret, esconut dens lo canton d’Ortés, en Biarn. E tà saber que s’i passè quauquarren, que calè estar valent: Benlèu dus articles en tot: Suu site de l’Ostau Bearnés, e suu de l’organizator, Cultura de Noste. Sus l’empont, de 3 òras de vrèspe dinc au ser: cantèra, canta, cantèra.
Grops mei o mensh confirmats, a còps creats tà l’escadença, que hasón aunor tà la nosta lenga, tot drapèu estruçat.
Dus cent personas au mensh dens la sala de las hèstas. Lo pèu blanc, tà la màger part.
Aquestes ne son pas occitanistas, ne militan pas. Mes que viven la lor cultura. Daubuns que son benlèu abonats a La Setmana, vè te’n saber. D’autes qu’escotan segurament a Ràdio País, quan l’antena e marcha.
Benlèu tanben que’us avetz arcastat de deishar la lenga, de la non pas transméter, un ser, a l’Ostau Bearnés. Qu’i èratz tà deishar un paperòt tà ua manifestacion, eths qu’i èran tà la batalèra mensuau. Un encontre quasi contra-natura, qui auré podut anar au patac, quan un vielh e digó’bearnés’ quan cau díser occitan.
Dus mondes, duas faiçons de considerar la cultura. Avossen estats sollicitats, solide que n’aurén pas votat tà hicar’Occitan’ dens lo nom de region (se per cas e n’i a enqüèra qui’s pausan la question), mes que devisaràn dab gai dab un lengadocian o un provençau.
En fèit, n’an pas besonh de reïvendicar qué que sia, e qu’èi trobat qu’aqueth public èran lo cap d’afica de la serada de Salas-Monguiscart. Los occitanistas, non sèi on èran aqueste ser, mes segur qu’an mancat ua leçon de çò qu’apèran lo militantisme.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Chau totjorn embarar la cultura occitana dins lo locau; aitau, lo regionau fai la petita istòria quand los grands, Lois XIV o Rotschild, fan la Granda Istòria.
Mas vivam lo declin daus grands. Aquò los occitanistes volan pas zo veire. Olande es lo president dau declin de França mas chau zo catar e corra per sauvar Franca au luec de s'ocupar d'Occitania tota..
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari