Opinion
Los legedors deu Jornalet be son grans
“Tiratz pas suu cronicaire” …
Dempèi qu’escrivi articles dens lo Jornalet (bèra pausa adara) tot se passava plan. Totun, duas cronicas recentas an suscitat reaccions vivas d’uns legedors (2 en hèit) sus subjèctes “brocuts” e senticoses. Ma tòca es pas de butar lo monde, e doncas vòli me desencusar e pr’aquò, explicar mon biaish de foncionar e de pensar ende que sia mès clar a totis.
Vaquí doncas mon anar:
Dens nòste país, sus uns subjèctes plan precises (e limitats), la pluralitat d’opinion es respectada dens los mèdias màgers. Podèm citar las 35 oras o lo maridatge per totis, am bravament ausit e vist dehensors deu òc” e deu “non” au finestron.
Sus d’autes subjèctes, per contra, que pertòcan generalament la geopolitica, la pluralitat patís, (segon jo, ne podèm discutir), d’una cèrta unilateralitat. Aquò vòu díser clarament que lo public a pas accès a sonqu’un sol punt de vista, lo de l’Estat francés, eth medish aliat a l’esfèra deu monde occidentau miada peus Estats Units.
Ma tòca es doncas de balhar a la coneishença deu legedor l’existéncia d’autes versions deus hèits. Lo legedor, es lo títou de l’article, es considerat coma adulte e se harà tot solet una opinion. Vos muishi un exemple precís: lo 12 d’agost passat dens una cronica titolada “De la dificultat de demorar pacifiste … sus Face Book”.
Sus l’esglachament de l’avion de Malaisian Airlines en Ucraína, lo govèrn estatsunidenc a plan lèu avançat una version que botava en causa los separatistas deu Donbas e capvath eths, lo govèrn rus que’us sosteng. Seré un missile sòl-aire qu’auré tocat l’avion.
Los Russes an una auta version, que cargaré lo poder ucrainian e tot acusar un avion-caçaire de l’armada regulara.
Avèvi pas sonque citat las duas versions a egalitat shens de’m prononciar per una o l’auta, me sembla interessant d’ac informar los legedors ende que’s poscan hèr una idèia eths medishes.
Un d’eths se sentiscoc fòrtament butat e l’exprimiscoc dens una responsa de las longas e argumentada dens la quala expausava son vejaire sus la situacion generala deu país. Expliquèc mès tard que sa malícia èra devuda a sa situacion familiala, çò que’s pòt comprénguer e çò qu’eplicava lo ton engèrc, noc cau saber qu’escrivèm per totis. Çaquelà, m’avèva pres per un partidaire deus separatistas.
Le poderí totun arcastar que cau saber acceptar lo hèit que d’autas personas ajan una opinion diferenta, aquò vòs díser en aqueste cas qu’ensaja de pesar lo “per” e lo “contra” shens de partatjar sa viruléncia. Aquò s’apèla “s’ètz pas dambe nosautes, ètz contra” e pensi qu’es pas lo milhor per un debat democratic.
Mès recentament, ma cronica sus l’engatjament de França en Iraq a lhevat protestacions. Un còp de mès, ma tòca es pas de butar, me cau doncas explicar aquò dessús.
Èi citat elements que balançan lo gran vam guerrièr e tot citar Dominique de Villepin o lo jornau The Telegraph. Èi pausat unas questions: 1/ Las fòrças de l’Estat Islamic aurén pas estadas suberevaluadas? 2/ La decision unilaterala deu president contredís pas l’article 35 de la constitucion que ditz que lo parlament autoriza las declaracions de guèrra? 3/ L’interés deus Occidentaus entaus crestians sembla pas tardiu lavetz que perdura dempuèi la fin deu regime de Saddam Hussein? 4/ I auré pas un interés desequilibrat deus mèdias ende execucions d’ostatge americans o britanics comparadas a la medisha accion sus soldats libaneses, passada complètament inapercebuda? 5/ L’execucion deus ostatges american e britanic sembla pas jogar en contra deus interesses deu grop islamic lavetz que The Telegraph evoquèc un montatge vidèo? 6/ França va apas ajudar autas grops islamics e se botar dens un nid de vèspas e una situacion que va pas mestrejar?
Aquò qu’estoc jutjat coma “justificacion subliminala de la barbaria islamista”.
Non pas. Cresi pas que citar de Villepin, ancian ministre deus Ahars Estrangèrs au micrò de RMC, que ditz los Occidentaus hèn en Iraq tot lo contrari de çò que caleré, sia una justificacion de la barbaria. Aquò es la dubertura d’un debat. Disi pas una seconda qu’èi la vertat, vòli simplament muishar que tot es pas tan aisit qu’aquò sembla au finestron. E lo debat se daubriscoc, dambe un aute legedor que horniscoc arguments practics e racionaus de qualitat a l’entorn deus quaus podèm debàter.
Cresi que cau acabar dambe la pensada globalizada (dens lo sens latin e pas anglosaxon, que significa “mondializada”) que vòu que tot sia blanc o tot sia néguer. Soi segur que cadun apròva la formula, mès per çò qu’es de l’aplicar …
Èi pas ren de comun dambe los nomejats DAESH, soi atèu, soi libertari, soi contra la violéncia, soi per la libertat de pensar (deglobalizada), tot a l’opausat de lor fascisme religiós. Es pas pr’amor que pausi questions que soi vengut jo medish d’un còp islamista o terrorista e que comenci de partajar lor ideau. Benlèu m’ac caleré escríver en gròssas letras a la debuta de cada cronica, sabi pas, me semblava evident.
Per contra, sabètz qu’en temps de guèrra, “la purmèra victima es la vertat” (atribuït a Rudyard Kipling), que l’armada es enchafrada “la Grana Muda”, e que cau totjorn causir son camp e béver vinagre shens mautar, quins que sian las mentidas.
Jo, podi pas, pausi questions.
Dempèi qu’escrivi articles dens lo Jornalet (bèra pausa adara) tot se passava plan. Totun, duas cronicas recentas an suscitat reaccions vivas d’uns legedors (2 en hèit) sus subjèctes “brocuts” e senticoses. Ma tòca es pas de butar lo monde, e doncas vòli me desencusar e pr’aquò, explicar mon biaish de foncionar e de pensar ende que sia mès clar a totis.
Vaquí doncas mon anar:
Dens nòste país, sus uns subjèctes plan precises (e limitats), la pluralitat d’opinion es respectada dens los mèdias màgers. Podèm citar las 35 oras o lo maridatge per totis, am bravament ausit e vist dehensors deu òc” e deu “non” au finestron.
Sus d’autes subjèctes, per contra, que pertòcan generalament la geopolitica, la pluralitat patís, (segon jo, ne podèm discutir), d’una cèrta unilateralitat. Aquò vòu díser clarament que lo public a pas accès a sonqu’un sol punt de vista, lo de l’Estat francés, eth medish aliat a l’esfèra deu monde occidentau miada peus Estats Units.
Ma tòca es doncas de balhar a la coneishença deu legedor l’existéncia d’autes versions deus hèits. Lo legedor, es lo títou de l’article, es considerat coma adulte e se harà tot solet una opinion. Vos muishi un exemple precís: lo 12 d’agost passat dens una cronica titolada “De la dificultat de demorar pacifiste … sus Face Book”.
Sus l’esglachament de l’avion de Malaisian Airlines en Ucraína, lo govèrn estatsunidenc a plan lèu avançat una version que botava en causa los separatistas deu Donbas e capvath eths, lo govèrn rus que’us sosteng. Seré un missile sòl-aire qu’auré tocat l’avion.
Los Russes an una auta version, que cargaré lo poder ucrainian e tot acusar un avion-caçaire de l’armada regulara.
Avèvi pas sonque citat las duas versions a egalitat shens de’m prononciar per una o l’auta, me sembla interessant d’ac informar los legedors ende que’s poscan hèr una idèia eths medishes.
Un d’eths se sentiscoc fòrtament butat e l’exprimiscoc dens una responsa de las longas e argumentada dens la quala expausava son vejaire sus la situacion generala deu país. Expliquèc mès tard que sa malícia èra devuda a sa situacion familiala, çò que’s pòt comprénguer e çò qu’eplicava lo ton engèrc, noc cau saber qu’escrivèm per totis. Çaquelà, m’avèva pres per un partidaire deus separatistas.
Le poderí totun arcastar que cau saber acceptar lo hèit que d’autas personas ajan una opinion diferenta, aquò vòs díser en aqueste cas qu’ensaja de pesar lo “per” e lo “contra” shens de partatjar sa viruléncia. Aquò s’apèla “s’ètz pas dambe nosautes, ètz contra” e pensi qu’es pas lo milhor per un debat democratic.
Mès recentament, ma cronica sus l’engatjament de França en Iraq a lhevat protestacions. Un còp de mès, ma tòca es pas de butar, me cau doncas explicar aquò dessús.
Èi citat elements que balançan lo gran vam guerrièr e tot citar Dominique de Villepin o lo jornau The Telegraph. Èi pausat unas questions: 1/ Las fòrças de l’Estat Islamic aurén pas estadas suberevaluadas? 2/ La decision unilaterala deu president contredís pas l’article 35 de la constitucion que ditz que lo parlament autoriza las declaracions de guèrra? 3/ L’interés deus Occidentaus entaus crestians sembla pas tardiu lavetz que perdura dempuèi la fin deu regime de Saddam Hussein? 4/ I auré pas un interés desequilibrat deus mèdias ende execucions d’ostatge americans o britanics comparadas a la medisha accion sus soldats libaneses, passada complètament inapercebuda? 5/ L’execucion deus ostatges american e britanic sembla pas jogar en contra deus interesses deu grop islamic lavetz que The Telegraph evoquèc un montatge vidèo? 6/ França va apas ajudar autas grops islamics e se botar dens un nid de vèspas e una situacion que va pas mestrejar?
Aquò qu’estoc jutjat coma “justificacion subliminala de la barbaria islamista”.
Non pas. Cresi pas que citar de Villepin, ancian ministre deus Ahars Estrangèrs au micrò de RMC, que ditz los Occidentaus hèn en Iraq tot lo contrari de çò que caleré, sia una justificacion de la barbaria. Aquò es la dubertura d’un debat. Disi pas una seconda qu’èi la vertat, vòli simplament muishar que tot es pas tan aisit qu’aquò sembla au finestron. E lo debat se daubriscoc, dambe un aute legedor que horniscoc arguments practics e racionaus de qualitat a l’entorn deus quaus podèm debàter.
Cresi que cau acabar dambe la pensada globalizada (dens lo sens latin e pas anglosaxon, que significa “mondializada”) que vòu que tot sia blanc o tot sia néguer. Soi segur que cadun apròva la formula, mès per çò qu’es de l’aplicar …
Èi pas ren de comun dambe los nomejats DAESH, soi atèu, soi libertari, soi contra la violéncia, soi per la libertat de pensar (deglobalizada), tot a l’opausat de lor fascisme religiós. Es pas pr’amor que pausi questions que soi vengut jo medish d’un còp islamista o terrorista e que comenci de partajar lor ideau. Benlèu m’ac caleré escríver en gròssas letras a la debuta de cada cronica, sabi pas, me semblava evident.
Per contra, sabètz qu’en temps de guèrra, “la purmèra victima es la vertat” (atribuït a Rudyard Kipling), que l’armada es enchafrada “la Grana Muda”, e que cau totjorn causir son camp e béver vinagre shens mautar, quins que sian las mentidas.
Jo, podi pas, pausi questions.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#8 "benlèu trop optimiste" : as rason, me penso. Sio pas tant fisanços coma tu. Adolf avia d'electors, e pas mau, e sabèm ont a menat.
#4 Felip, vau benlèu te susprénguer, mès balhar cinc minutas a Hitler e cinc minutas a Anna Franck me sembla pas brica estranh.
Peus auditors que van ausir "Cau tuar totis los Jusèus" e puish Anna Franck díser "Soi una prauba gojata qu'a lo dret de víver e qu'a pas jamès hèit ren de mau, totis lo òmis son eguaus quina que sia la color de lor pèth, lor raça o lor religion" me sembla pas mauaisit de decidir e soi hidançós de la resulta, benlèu tròp optimista.
Solide, Hitler pòt utilizar la manipulacion, es justament lo subjècte de mons articles.
Dens lo cas que nos aucupa, seré meslèu cinc minutas a Hitler e cinc a Stalin, non pas ?
#2
Adiu lo Maime,
Ensagi, dens las cronicas deu Jornalet, d’alimentar lo « Çò que cau saber » deus legedors, les balhar informacions qu’an benlèu pas, ende que’s poscan hargar una idèia personala, e pas sonque dambe los elements balhats peus mèdias costumèrs e mès poderoses.
Ensagi tanben (soi pas segur d’i arribar a cada còp) de pas càder dens lo « Çò que cau pensar » pr’amor deu títou justament d’aqueste article, de saber que los legedors son grans e tiran las conclusion que volon.
Per çò qu’es deu « Çò que cau har », es una auta istòria. Solide que cadun a sa solucion e Ben Jelloun balha sa pausicion e sons conselhs clarament, mès Villepin, que pensa que, au contra, « combàter DAESH es pas una evidéncia » teng una idèia opausada shens d’estar tampauc un sosteng de la barbaria, mès un democrata. Es doncas mès complicat qu’aquò e es un aute debat, fòrça fòrça mès long e tanben interessant.
Solide que DAESH representa una dictatura religiosa de la pensada, mès deishar la man a las fòrças que l’an creat e au dangerós complèxe militaro-industriau denonciat per Dwight Eisenhower sembla pas tampauc la purmèra causa de har. Aquò bremba lo debat deus revolucionaris de 1936 en Espanha que n’èran pas d’acòrd entre véncer purmèr lo franquisme o establir purmèr la Revolucion. Vaquí solide de qué discutir.
Es per aquò que n’abòrdi pas lo « Çò que cau har » pr’amor que caleré un Jornalet de mès, e tanben pr’amor qu’es un debat on cau tot pesar minimosament e soi pas segur jo medish d’aver la bona solucion. Lo dobte hè partida de mon biaish de pensar.
Per exemple pensarí meslèu qu’es au pòble american (puèi occidentau) de desquilhar purmèr sas elitas e apitar un sistèma diferent mès democratic (o democratic tot cort), mès es pas l’objècte d’una cronica, ne parli aquí puish que m’as demandat, se que non de costuma deishi los legedors dedusir çò que volon.
Evocavi los democratas qu'anatz sens e me desbrembavi los que vos tiran de justessa de rasonament per ipotecar pas lor tribuna.
Vos jutjan fautiu de negligir l'etica d'una critica equilibrada. Èi pas enquèra comprés per ont pecatz. O tòrni dire, de democratas mancan per vos trobar tolerant pels intolerants.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari