Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Crida per un ciberroman interactiu

Joan-Marc Leclercq

Joan-Marc Leclercq

Musician de profession, autor d’un líber de conversacion suu gascon, d'un roman istoric "Ucraïna", d'un diccionari de rimas e de duas pèças de teatre.

Mai d’informacions
Aquò que hè adara un petit moment, èi agut l’idèa de lançar una pagina Face Book interactiva ende bastir amassa un ciberroman en occitan. La tòca es d’arribar a un tèxte escriut per mès d’una persona dens mès d’un estile e benlèu mès d’un dialècte de la lenga.
 
Puèi soi passat a quicòm d’aute e la pagina demorèc dens l’estat on èra. Es normau, avèvi pas pensat a difusir l’idèa mès qu’aquò. Doncas, uei, èi enveja de hèr conéguer aqueste projècte e demandar a totis los qu’an enveja d’i participar.
 
La trobaratz devath aqueste ligam: https://www.facebook.com/ciberroman.particpatiu/
 
Solide, cau daubrir un compte en çò de Face Book e sabi qu’i a mès d’un a qui aquò hè hasti. Los pòdi rassegurar en tot díser qu’an pas besonh après d’aver “amics” e de partatjar fòtos de lor gat o de lor sopar, mes que pòdon utilizar pas lor compte que end’aquò.
 
L’estile es pas classic, lo narrator es tanben lo personatge màger e’s presenta coma l’autor. Benlèu qu’un ciberroman interactiu, aquò estoc pas encara jamès hèit dens una auta lenga, seré plan d’aver la primautat en occitan. Se quauqu’un a d’entresenhas sus un experiment similari, mercés de’n rénder comte.
 
Doncas vaquí la debuta, espèri que’vs va inspirar:
 
Putaranha, èi enveja d’escríver un roman. Aquò que m’a pres aqueste matin. Atau, tot escàs après lo dejunar. Un pauc coma una enveja de pishar, sabi pas perqué. E un roman en occitan, té. Com aquò, i aurà pas degun per lo legir, serà la classa! Serà pas quicòm de comerciau, serà un pauc puncàs. Caleré pas que seguisqui la dralha classica d’un roman. Non pas. Me caleré un eròi pas banau. Pas un tipe amonedat que demòra a Nava Yòrk coma dens los romans franceses que’s venen.... Un anti-eròi. Tanpauc, es tròp esculat. Mes lavetz, s’es pas un eròi classic ni tanpauc un anti-eròi, de qué serà?
 
Èi una idèia: me’n vau anar a l’estanquet, benlèu ne trobarèi un, d’eròi. Es pas tròp de d’ora? Los eròis de mon estanquet arriban pas avant onze oras. Beverèi un quicomet en aténguer.
 
Macarèu, i a pas degun encara. E lo patron? Seré pas un polit eròi de roman? O lavetz sa hemna? Me cau causir.
 
Adiu patron. Té, balha-me un cafeton per començar.
 
De seguir …

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Guilhèm Thomas Tolosa
5.

Una idèia de las bonas.

Ca que la, benlèu que calriá un mèdia internet plan melhor que facebook per presentar tot aquò e lo legir. Benlèu qu'un quicòm coma un tumblr o un wordpress poiriá anar melhor (òc, o sabi, soi un emmerdaire :)).

  • 0
  • 0
Laurenç Gavotina
4.

Lo nenon duèrme ja. La frema trabalha tardi.
Es solet. Per lo moment. Se sentir verament estrangier èra devengut un plaser.
Non aquel faus estrangier dal dedins. Non. Un estrangier, complet. Quitament escotar las ràdios francòfonas d'America li semblava exotic, estranh, inadaptat. E per una lenga minoritària se fasia ancara ausir pron en per aicí. Kerouac que parla francés amb l'accent dal país, depassat. Quebèc èra luenh. Bòn.

Parlava occitan e anglés. Mandava de sms en occitan a un expat' coma el que trabalhava dins l'entrepresa. E aquò li semblava normal. Avia sas rets als States. Un restau d'especialitats occitanas pròche Downtown, de barbajoans coma a Mentan a se rotlar en terra, de sòca o de pizzas flamas. Sensa cremar a la flamba.
Un amic l'avian sonat Catalina, en recòrdi d'un bearnés. Cada còup que se vesian, li parlava de far un "camin Catalina". Un business plan occitan a l'americana.
Mas la Green card coma la CB èran limitaas.
Pensava mai a Baroncelli, lo cowboy amic dals indians. De la terra, de l'onestetat.

Doas causas, pagar l'electricitat e ganhar la vita. Avia pron fach l'aventurier per anar sus los passes de Cody e te sabo qual de mai.
Un sms, la frema va arribar. Va adobar una suspresa qu'es sa fèsta, la Santa Joy. Un past en amoroses e d'estelas plen los uelhs. Tonight, un fuec d'artifici es previst per l'inauguracion d'una torre comerciala "Babel tower". A mieja nuech, bom. E pi calrà ben durmir per tornar atacar l'endeman...

  • 6
  • 0
Laurenç Gavotina
3.

Òu mas, e se la coneccion internet peta? E se lo telefonin perde totas aquelas linhas pensaas ? Escrichas amb paciéncia. E se escriure fuguèsse se desvelar de tròup? E çò qu'anavan pensar los autres. E pi lo temps, trobaria de temps. Entre son trabalh e sos pastes d'afar de sera, la vita de familha (sabètz, far de manjar, far la bugaa, las compras, netear maison, s'ocupar dals enfants... e viure, caminar), e sos parents que calia gardar lo ligam, trobaria mai de temps? E durar, seria possible? E pensar collectiu, lo mitan ne'n seria capable? E l'escritura, un luxe?
Puslèu que de comentaris autodestructius, se complasent dins lo negatiu, de gelosias, de debats sensa fin, fuguèsse una finalitat? Una causa positiva, un projècte per far avans?

E subretot, qué far en cas qu'ague plus lo trobar? Ren qu'a l'idea d'èstre estransinat per la manca d'inspiracion, li fasia pensar en de marrits recòrdis. Parlar de qué, perqué far, l'utilitat? E se lo movement fuguèsse fin finala creator de dinamica?

Se diguèt "pron de gendarmas per la tèsta". Se esperam l'ideal, serà jamai temps. Un començat val melhor que dos pantaisats.
Trobar clus, non trobar nòu.
Mangèt un tòc. Ancuei i èra ren de far.

Sortèt per carriera en vaganaud o en uganaud li semblava. Lo monde l'agachava de travèrs, èra susceptible o qué?
Pasmens èra ges a far lo guinchaluna. La jornaa passèt e de sera l'entrepresa li demandava ges de far l'acompanhaire a un d'aquelos pastes per seduire de futurs investissors. Coma de lor far lo passea colhon toristic o mai d'assistre a de partias de tennis completament monotònas.

Començava d'èstre alassat. Avia ja pron pensat. Enfin, avio pron pensat als autres, per los autres.
Anèt al sieu. S'assetèt sus lo radassier. Escotèt tranquilament lo bruch de la bugaa que virava dins la cosina. Èra de temps que ganhava aicí. Pasmens aguèt la canha de contunhar per un brin. Volia escotar lo rum dal monde. Per el, just per el. Coma un regal.
Just escotar lo temps. Lo vesin sobran que canta faus amb una ària de guitarra en bloca se fa ausir.
Mai d'un còup petèt un plomb, cantava, picava sus las muralhas a tres oras de matin. Pecaire. Li perdonava un pauc...
Faguèt mai virar lo telefonin dins las mans, coma un juguet.
Volguèt escotar "El cant dels aucells", de música classica, per se consolar de tan de violéncia.
Passèt lo clavier dal telefonin en mòde catalan e piquèt en occitan. Dins l'escur, la lutz bassa, li tornava jove las passeaas a veire los elicoptèrs, s'enlairar, aterrar, agachar lo monde entrar, sortir amb las indicacions dal personal, se far carrear de maletassas, viure sus una autra planeta qu'el. Mas èra tan vesin.
Lo baubar dal can de la vesina li faguèt pensar als moments que lo fa far lo pisson daval, amb las vielhas de la carriera.
Enfin, amb los cans de las vielhas, m'avètz comprés espèro.
La vmc bufa fòrt. Mas li ten companhia.
A ren fam ancara. Va davans la fenèstra. Agacha la ciutat, de torres, de lumes arriban dins las maisons.
Aluca l'ordinator. Passarà d'oras a jugar en linha a una bestiesa, o a escambiar sus un fòrum e far de dessenhs amb las letras dal clavier? Passar lo temps o veire passar lo temps.
Lo camion bordilhas passa. Quina vita an. El a mai d'astre, trabalha de jorn lo mai sovent. Se'n avisa d'aver seguit un jorn un camion per far plaser a son nebot que vegue los girofars e los òmes trabalhar vestits de fluo.
23:00

  • 8
  • 0
Laurenç Gavotina
2.

Es alora en aquel moment que Alan entrèt dins la begua. Se metèt de parlar solet. Ronhava còntra aquel telefonin que avia corregit un mot perqué non o conoissia ancara aquel mot occitan. E avia mandat lo sms sensa verificar. I èra agut un "tap" sus lo camin aier de sera e èra arribat tardi tardi dins l'entrepresa. Aguet una sopa de bregas e foguèt ges credible qu'estre blocat per un "tapís" èra qualqua ren d'autre.
Semblava una excusa a tres centimes. El que li agradava tan los caramèls. Non faire lo King nimai lo con. Enfin, ges de vulgaritat.
Demorèt solet de parlar e mai de ronhar. Coma aquelos juguets per enfants que te parlan e saolan en francés e en anglés tanben. E de que sierve d'apréner l'anglés qu'es de pertot coma sus aquel boton on-off e mai dins las ràdios franchimandas que s'escotava de pertot aicí.
Lo patron diguèt ren. Li donèt son còca occitan, e fai tirar.

Alora Alan agachèt sa pàgina Facebook e veguèt lo projècte d'un òme sonat Leclerc.
De segur. Èra excellent lo concèpte. Mas èra anti Facebook, autopoliciatge per el.
Mas l'interessava, totun. Se pensèt jove en 1997 davans son pc a començar un roman collectiu mas amb qual? Aicí òc. Lo Jornalet.com èra un liberator de paraula, de pensaa. Plus besonh d'anar veire un psi. Una autoanalisi en dirècte. Entre fòls s'acapissèm, se comprenèm. E tan que i son de fòls, fa molinar o ris.
Alora comencèt d'escriure sus son telefòn. El qu'èra just a costat de l'autre. L'autre tan vesin e tan luenh. Tot es dins lo ment, la tèsta. Raia, aquò es ver, aquò es verai. Rai. E manda a la pompa.
Èra estrambordat. E las ideas començavan de venir. Ges de problèma d'editors e autres. Manda. Ven.

  • 9
  • 0
lachaud
1.

Escriure un roman, per parlar de que? de l'autre, de la societat? Un occitan zo fasia plan, Quò es Panhòl (e l'òm es pas lonh dau roman). Perque emben tota l'instruccion qu'avem , sem pas devenguts daus Panhòl? Coma lo disia Cesar, un de sos personatges : ", l'escòla t'a "embellit" la paraula e gastat lo còr".
Uei, l'òm a besonh de parlar de se, de sa vista, de son roman interior, pas de l'autre, pas de la societat. Escrissam lo en occitan pas per lo publicar, mas per çò que representa per nos, per lo partejar. Quò enrichira nòstra mentalitat, e nòstre biais de parlar occitan.
Imaginant qu'avem un efant interior dins nòstra còr. Lo goiat (goiata) ama rire, jugar, descrubir lo monde, aimar e esser aimat. Mas, de mai prenan de l'atge, de mai lo goiat deu se conformar a de las nòrmas per esser dins lo familiarament, dins lo scolarament, dins lo socialament, dins lo professionalament, dins lo culturalament correct. L'escart entre los dos entraina una lesion que fai sufrir. Lo roman d'uei es d'escrire l'ìstòria d'aquela dolor interiora que soven es catada
Dempuei daus milas avem enterrat nòstras emocions en tornan nòstre regard vers l'exterior. Es aqui lo grand cambiament; visitar nòstra ostal interior avant de jutjear e criticar lo defòra.
Sei d'accord per participar au project.

  • 7
  • 5

Escriu un comentari sus aqueste article