L’ahar sirian ei mei que complèxe, l’atz comprés desempuish bèra pausa. Per contra, lo govèrn francés a ua posicion simpla e clara: lo president sirian ei copable de crimi contra son pòble pròpi e los occidentaus, com gendarmas autoproclamats deu Monde, deven intervénguer dab fòrça entà hèr cessar la tuadera. De notar que França, dens sa volontat magnanima de parar ua man salvatritz lo pòble sirian a arcuelhut generosament 1500 refugiats quan Alemanha ne receboc 20 000 en Suèda (9 milions d’estatjants) uns 15 000.
 
Lo nòste trio de representants (Hollande, Ayrault e Fabius, lo qui tengon lo davant de l’empont) estrema gaujosament lo problèma de saber se, lo 21 d’agost, los missiles estón lançats deus camp rebèlle o governamentau, ni tanpauc qui finança e sosteng los divèrs grops armats qui constituisson la coalicion aperada Armada Siriana Liura e qui s’aprèsta d’ajudar.
 
La diplomacia francesa, totun shens d’ac hèr paréisher, patiscoc un cèrt escarni quan, en tot voler jogar los ròtles màgers dens l’ahar, se vesoc escartada peu retorn de Russia au purmèr plan e devoc seguir a la television l’encontre ipermediatizat entre los dus ministres deus ahars estrangèrs deu mei poderós país deu monde militarament. La perpausicion russa de suspéner los preparats militars deus Occidentaus entà poder perméter au regime sirian de destrusir sas armas quimicas estoc un còp d’engèni qui la premsa blau-blanc-rotge ensagèc de hèr passar per ua baisha manòbra entà sauvar un dictator deu braç armat de Dauna Justícia.
 
Aqueste ahar sirian que’ns mia ad espiar au ras los rapòrts entre Russia e los mèdias francés. Generaument, shens cap d’analisi de la part de jornalistas ne parlant pas lo rus, aqueste país ei descrit gròssament com ua dictatura semblasovietica miada per un tzar modèrne sortit de l’escòla deu KGB. N’ei pas completament faus, mès la realitat ei mei complèxe qu’aquò e lo president Putin gausís d’un sosteng vertadèr au perhons de la populacion. Hèr marridament son mestièr qu’ei dejà ua pèca, mès ne’u pas hèr ei ua mauaunestat. La dictatura semblasovietica, qu’ei en França que senhoreja. Tiò, e qu’am ací ua pròva de mai, coma s’ac calèva …
 
Atau Vladimir Putin que hascoc paréisher l’11 de seteme de 2013 ua tribuna dens lo celèbre jornau american New York Times qui s’adreçava au pòble american entad explicar la soa posicion. E la soa posicion, qu’ei la de la patz. Seré solide tròp long de transcríver aquí l’integralitat deu tèxte, mès vau ensajar de’vs balhar un resumit de las idèas màgers qui i son contengudas.
 
“Ei important de comunicar ad un moment tan grèu.” Que torna brombar las relacions d’enemics (Guèrra freda) e d’aliats (II-au Guèrra Mondiau) entre los dus país. Puish que pleiteja entau consensús a la Nacions Unidas entà preservar la patz. Que soslinha lo dangèr d’ua desapareishuda de l’organizacion se uns estats causisson la fòrça shens la soa autorizacion.
 
Que torna bromba l’opausicion causada peu monde per la miaça de batanadas, dab la deu papa eth medish. Parla deus rebèlles islamistas qui combaten en Siria deu costat de l’ALS.
 
“N’emparam pas lo govèrn mès sirian mès lo dret internacionau. Segon eth, la fòrça n’ei pas autorizada sonque en cas de defensa legitima o per decision deu Conselh de Seguretat. Tot lo demorant … constituiré un acte d’agression.”
 
Puish constata que l’intervencion militara deus Estats Units dens los conflictes intèrnes deus país estrangèrs ei vasuda ua abitud. Aquò n’ei pas bon tanpauc per l’America era medish, sustot que los exemples passats muishan que la fòrça ei ineficaça e que las victimas civilas son inevitables.
 
“Nos cau acabar d’utilizar lo lengatge de la fòrça e tornar prénguer lo camin de cap ad un reglament diplomatic, politic e civilizat.”
 
Puish parla de sa relacion dab lo president Obama, marcada per ua hidança creishenta.
 
Entad acabar, que signa: Vladimir Vladimirovich Putin.
 
Vaquí doncas un tèxte recebeder e acceptable qui explica plan las rasons pr’amor Russia ei a favor d’ua solucion pacifica e non pas de hornir guèrra a la guèrra.
 
Per contra, nosautres, qui èm deu bon costat de l’èx-ridèu de hèr, qu’am ua premsa liura e qui n’a pas qu’ua mira, la d’informar los legedors sus çò qui’s debana dens lo monde sus tèmas importants. Aquesta informacion estoc largament tractada e comentada aunèstament per la premsa francofòna … en Belgica. De l’aute costat de Quiévrain, vaquí per contra lo tractament deus nòstes jornaus sus un tèxte màger de la dusau poténcia militara mondiau au subjècte d’un conflicte qui miaça d’ahuecar la planeta:
 
 
Dens un Estat de 62 milions d’estatjants implicat dinc au cobde peu son president dens un eventuau conflicte armat, cau cercar de plan entà trobar dus sitis de la telaranha qui publiquèn integraument lo tèxte: Ragemag e Egalité & Réconciliation. Qu’ei pauc, qu’ei hèra pauc.
 
Un còp de mei, vesèm quin, shens de vergonha, la premsa francesa se pòt comportar tanvau ua màfia de país totalitari o de republica bananèra, lavetz que’s crei la crèma deus médias independents.
 
Aquò qu’ei grèu, hèra grèu. Cau simplament tornar brombar que dens ua democracia, lo ciutadan a lo dret de causir (son mèste, diserén daubuns), mès entà causir, que’u cau aver ua vista clara de la situacion dens lo son país e dens lo monde. Se la premsa ne jògas pas lo son ròtle, que saborda l’idèa medish de democracia.