Opinion
Blocats entre França, Argeria, lo Bascoat e Corsega
L’eiretatge pesant de la tension francoargeriana
Quand l’estat francés se lancèt dins la conquista militara d’Argeria, de 1830 enlà, i installèt un regim d’injustícia, d’inegalitat, d’esplecha, de mesprètz e quitament d’atrocitats envèrs lei populacions berbèras e aràbias. Aquò durèt 130 ans. França, fins ara, a jamai vougut far d’excusas oficialas a Argeria.
La guèrra de liberacion argeriana, de 1954 a 1962, foguèt inevitabla per emancipar lei populacions argerianas. Mai i aguèt d’atrocitats comesas dei dos costats: per l’armada francesa e per l’armada argeriana de liberacion. La lucha dificila per la liberacion farguèt un sentiment de fiertat entre leis argerians. Dempuei, lo regim de l’Argeria independenta, de 1962 enlà, s’es mostrat incapable de garentir la democracia, la prosperitat e lo respècte dei berbèrs. Una immigracion argeriana importanta s’es installada dins l’estat francés e en Occitània per de rasons economicas.
Amb aquesta istòria recenta e dolorosa, de colèras e de frustracions se son acomoladas dins diferentei populacions.
Marròc e Tunisia tanben sofriguèron dau colonialisme francés, mai mens lòngtemps e amb una violéncia mens sistematica (França ocupèt Marròc de 1907 a 1956 e tenguèt Tunisia de 1881 a 1956). Uei fòrça marroquins e tunisians coneisson de dificultats silimaras a aquelei deis argerians, mai lei patriotismes marroquin o tunisian, en Occitània, son mens visibles que l’argerian.
Occitània blocada entre França e Argeria
Ara: Occitània se situa geograficament entre França e Argeria. E dins aquela tension, leis occitans siam de victimas collateralas. Prenèm de còps terribles...
L’imperialisme francés en Occitània es ben pus ancian e prefond qu’en Argeria. Leis occitans siam mai alienats e mai seriosament menaçats dins nòstra personalitat qu’o son leis argerians. Leis occitans subissèm una ocupacion politocomilitara francesa dempuei 700 ans aumens, una dominacion de la lenga francesa dempuei 500 ans aumens e una politica d’eradiciacion de nòstra lenga occitana dempuei 130 ans aumens. Aquò es ben pus destructor que lei 130 ans de colonialisme francés en Argeria.
Es verai, Occitània coneis un desvolopament economic melhor que lo d’Argeria. Mai leis argerians aumens sabon que son argerians, berbèrs o arabis. Leis occitans sabèm gaire, o amb dificultat, que siam occitans.
Dins sa generositat e sa larguesa, lo movement occitanista sostenguèt la lucha de liberacion argeriana e aguèt rason d’o faire. De patriòtas occitans dau PNO se faguèron arrestar dins leis ans 1950-60 per aver ajudat de patriòtas argerians. Deis ans 1980 fins ara, l’ensemble dau movement occitanista s’es engatjat dins lei luchas antiracistas e a totjorn sostengut lei maugrabins quand son victimas de l’exclusion. E es normau.
Dins aquela situacion complèxa, dins nòstre quite país d’Occitània, la revendicacion culturala berbèra es devenguda pus visibla e pus eficaça que la revendicacion occitana. Quand èri estudiant a Ais, lei grops berberistas èran ja capables d’organizar de festenaus e de debats que leis occitanistas podiam dificilament imaginar. Ai darriereis eleccions europèas de 2014, dins la circonscripcion englobant Provença, Ròse-Aups e Corsega, la lista Regions e Pòbles Solidaris, de François Alfonsi, defendiá sustot lo berbèr e lo còrs e mençonava a pena l’occitan. Quina situacion lamentabla...
De similituds amb lo Bascoat e Corsega
La tension entre Argeria e França es un pauc similara, de còps que i a, ai conflictes qu’opausan França e lo Bascoat o ben França e Corsega. La feblesa dau movement occitanista rend Occitània invisibla dins lei rancunas francoargerianas, francobascas e francocòrsas.
Au nivèu dau terrorisme, nosautres lo pòble occitan, avèm subit dins nòstre país d’accions violentas d’extremistas argerians, còrs e bascos.
Totei se sovenon de la presa d’ostatges que lo GIA (lo Grop Islamic Armat, argerian, plen de rancuna còntra França) menèt a l’aeropòrt de Marselha-Marinhana en 1994.
A un nivèu mens grèu de violéncia: una minoritat pauc representativa de maugrabins, a causa de la dolor acomolada, invèrsan lo racisme que subisson e tomban dins lo racisme “antiblanc” o “antifrancés”. E fan pas de diferéncia entre lei francés e leis occitans.
Quand de movements armats bascos e còrs tomban dins la violéncia deliranta, tanben a causa dei frustracions acomoladas, atacan lei populacions occitanas sens lo mendre escrupul. D’occitans innocents foguèron ferits —o aumens en perilh— a causa dei bombas de l’FLNC a Niça, Tolon, Ais de Provença, Marselha, La Ciutat, Aubanha, Arle, Avinhon, Nimes, Mende, Tolosa, Vichèi, Lemòtges, Bordèu... D’autreis occitans innocents foguèron en perilh a causa deis accions violentas d’ÈTA, per exemple a Capberton en 2007.
La causa occitana deu venir pus ferma e pus visibla
L’occitanisme es pas completament invisible, de segur, es un movement culturau amb una bèla dinamica creativa, amb de militants coratjós, amb d’ensenhaires valents, amb de sabents de tria e amb quauqueis impactes locaus reüssits. Mai la feblesa de l’occitanisme rèsta catastrofica dins dos domenis fondamentaus:
Fermetat e dobertura
La màger part deis occitans, que son en via d’assimilacion, s’identifican amb lei francés e reproduson de posicions francesas a prepaus dei questions argeriana, basca e còrsa. D’autreis occitans, atanben alienats, s’identifican amb lei partidas argeriana, basca o còrsa. Son pauc nombrós leis occitans que se percebon d’en primier coma occitans e que meton en prioritat la promocion d’Occitània.
La reconquista lingüistica e la politizacion, au servici d’Occitània, se devon concebre dins la fermetat e la dobertura.
Quand l’estat francés se lancèt dins la conquista militara d’Argeria, de 1830 enlà, i installèt un regim d’injustícia, d’inegalitat, d’esplecha, de mesprètz e quitament d’atrocitats envèrs lei populacions berbèras e aràbias. Aquò durèt 130 ans. França, fins ara, a jamai vougut far d’excusas oficialas a Argeria.
La guèrra de liberacion argeriana, de 1954 a 1962, foguèt inevitabla per emancipar lei populacions argerianas. Mai i aguèt d’atrocitats comesas dei dos costats: per l’armada francesa e per l’armada argeriana de liberacion. La lucha dificila per la liberacion farguèt un sentiment de fiertat entre leis argerians. Dempuei, lo regim de l’Argeria independenta, de 1962 enlà, s’es mostrat incapable de garentir la democracia, la prosperitat e lo respècte dei berbèrs. Una immigracion argeriana importanta s’es installada dins l’estat francés e en Occitània per de rasons economicas.
Amb aquesta istòria recenta e dolorosa, de colèras e de frustracions se son acomoladas dins diferentei populacions.
— Dau costat francés, lo refús de reconéisser lei crimes de la colonizacion, amb la persisténcia d’un complèxe de superioritat dins una partida de la populacion francesa, explican en partida lo racisme obtús e insuportable còntra leis argerians. E còntra lei maugrabins en generau.
— Dau costat argerian, la nafradura morala dau colonialisme, la fiertat d’una liberacion obtenguda dins la sofrença e la provocacion persistenta dau chauvinisme francés... toteis aqueleis elements alimentan un esperit negatiu de victimizacion —e de còps de revenge— dins una partida de la populacion argeriana. Aquò explica lei manifestacions de patriotisme argerian exacerbat que vesèm en Occitània (e en França), a l’escasença dei maridatges o dei matchs de fotbòl. Aquò explica la violéncia minoritària de certanei pseudosuportaires argerians, cada còp que l’esquipa argeriana de fotbòl coneis de victòrias. O vesèm ara meteis amb la Copa dau Mond.
— Dau costat argerian, la nafradura morala dau colonialisme, la fiertat d’una liberacion obtenguda dins la sofrença e la provocacion persistenta dau chauvinisme francés... toteis aqueleis elements alimentan un esperit negatiu de victimizacion —e de còps de revenge— dins una partida de la populacion argeriana. Aquò explica lei manifestacions de patriotisme argerian exacerbat que vesèm en Occitània (e en França), a l’escasença dei maridatges o dei matchs de fotbòl. Aquò explica la violéncia minoritària de certanei pseudosuportaires argerians, cada còp que l’esquipa argeriana de fotbòl coneis de victòrias. O vesèm ara meteis amb la Copa dau Mond.
— Lo tablèu se complica e se nuança amb lei personas que son occitanas e argerianas a l’encòp, e que lo poder lei presenta coma de “francés d’origina argeriana”. Coneisson, coma la màger part deis autreis occitans, l’alienacion e la repression de sa personalitat occitana.
Marròc e Tunisia tanben sofriguèron dau colonialisme francés, mai mens lòngtemps e amb una violéncia mens sistematica (França ocupèt Marròc de 1907 a 1956 e tenguèt Tunisia de 1881 a 1956). Uei fòrça marroquins e tunisians coneisson de dificultats silimaras a aquelei deis argerians, mai lei patriotismes marroquin o tunisian, en Occitània, son mens visibles que l’argerian.
Occitània blocada entre França e Argeria
Ara: Occitània se situa geograficament entre França e Argeria. E dins aquela tension, leis occitans siam de victimas collateralas. Prenèm de còps terribles...
L’imperialisme francés en Occitània es ben pus ancian e prefond qu’en Argeria. Leis occitans siam mai alienats e mai seriosament menaçats dins nòstra personalitat qu’o son leis argerians. Leis occitans subissèm una ocupacion politocomilitara francesa dempuei 700 ans aumens, una dominacion de la lenga francesa dempuei 500 ans aumens e una politica d’eradiciacion de nòstra lenga occitana dempuei 130 ans aumens. Aquò es ben pus destructor que lei 130 ans de colonialisme francés en Argeria.
Es verai, Occitània coneis un desvolopament economic melhor que lo d’Argeria. Mai leis argerians aumens sabon que son argerians, berbèrs o arabis. Leis occitans sabèm gaire, o amb dificultat, que siam occitans.
Dins sa generositat e sa larguesa, lo movement occitanista sostenguèt la lucha de liberacion argeriana e aguèt rason d’o faire. De patriòtas occitans dau PNO se faguèron arrestar dins leis ans 1950-60 per aver ajudat de patriòtas argerians. Deis ans 1980 fins ara, l’ensemble dau movement occitanista s’es engatjat dins lei luchas antiracistas e a totjorn sostengut lei maugrabins quand son victimas de l’exclusion. E es normau.
Dins aquela situacion complèxa, dins nòstre quite país d’Occitània, la revendicacion culturala berbèra es devenguda pus visibla e pus eficaça que la revendicacion occitana. Quand èri estudiant a Ais, lei grops berberistas èran ja capables d’organizar de festenaus e de debats que leis occitanistas podiam dificilament imaginar. Ai darriereis eleccions europèas de 2014, dins la circonscripcion englobant Provença, Ròse-Aups e Corsega, la lista Regions e Pòbles Solidaris, de François Alfonsi, defendiá sustot lo berbèr e lo còrs e mençonava a pena l’occitan. Quina situacion lamentabla...
De similituds amb lo Bascoat e Corsega
La tension entre Argeria e França es un pauc similara, de còps que i a, ai conflictes qu’opausan França e lo Bascoat o ben França e Corsega. La feblesa dau movement occitanista rend Occitània invisibla dins lei rancunas francoargerianas, francobascas e francocòrsas.
Au nivèu dau terrorisme, nosautres lo pòble occitan, avèm subit dins nòstre país d’accions violentas d’extremistas argerians, còrs e bascos.
Totei se sovenon de la presa d’ostatges que lo GIA (lo Grop Islamic Armat, argerian, plen de rancuna còntra França) menèt a l’aeropòrt de Marselha-Marinhana en 1994.
A un nivèu mens grèu de violéncia: una minoritat pauc representativa de maugrabins, a causa de la dolor acomolada, invèrsan lo racisme que subisson e tomban dins lo racisme “antiblanc” o “antifrancés”. E fan pas de diferéncia entre lei francés e leis occitans.
Quand de movements armats bascos e còrs tomban dins la violéncia deliranta, tanben a causa dei frustracions acomoladas, atacan lei populacions occitanas sens lo mendre escrupul. D’occitans innocents foguèron ferits —o aumens en perilh— a causa dei bombas de l’FLNC a Niça, Tolon, Ais de Provença, Marselha, La Ciutat, Aubanha, Arle, Avinhon, Nimes, Mende, Tolosa, Vichèi, Lemòtges, Bordèu... D’autreis occitans innocents foguèron en perilh a causa deis accions violentas d’ÈTA, per exemple a Capberton en 2007.
La causa occitana deu venir pus ferma e pus visibla
L’occitanisme es pas completament invisible, de segur, es un movement culturau amb una bèla dinamica creativa, amb de militants coratjós, amb d’ensenhaires valents, amb de sabents de tria e amb quauqueis impactes locaus reüssits. Mai la feblesa de l’occitanisme rèsta catastrofica dins dos domenis fondamentaus:
— Dins lo domeni de la reconquista lingüistica. L’occitanisme restarà feble tant que i aurà pas un cambiamentremarcat per la reconquista de l’usatge de la lenga d’òc dins la societat. Donc devèm assajar de crear de nuclèus d’occitanofòns actius e complets, amb de familhas que transmeton l’occitan ais enfants (estrategias de Fishman e Lafont). Devèm abandonar la somission volontària au francés. Devèm abandonar lo mite illusòri d’un bilingüisme armoniós entre occitan e francés.
— Dins lo domeni de la politica. L’occitanisme restarà feble tant que creirà que la cultura sufís. Leis occitanistas coratjós que politizan la revendicacion son encara tròp pauc nombrós e tròp escartats per lei culturalistas. Una minoritat etnolingüistica se libèra jamai sens acompanhar sa lucha per la lenga d’una lucha parallèla per la liberacion nacionala. Òr, la mesa a mòrt de la lenga d’òc es motivada per una rason ben politica: la coesion de la nacion francesa. Sens una critica politica dau chauvinisme francés, sens nacionalisme occitan, reüssirem pas la renaissença de la lenga occitana.
— Dins lo domeni de la politica. L’occitanisme restarà feble tant que creirà que la cultura sufís. Leis occitanistas coratjós que politizan la revendicacion son encara tròp pauc nombrós e tròp escartats per lei culturalistas. Una minoritat etnolingüistica se libèra jamai sens acompanhar sa lucha per la lenga d’una lucha parallèla per la liberacion nacionala. Òr, la mesa a mòrt de la lenga d’òc es motivada per una rason ben politica: la coesion de la nacion francesa. Sens una critica politica dau chauvinisme francés, sens nacionalisme occitan, reüssirem pas la renaissença de la lenga occitana.
Fermetat e dobertura
La màger part deis occitans, que son en via d’assimilacion, s’identifican amb lei francés e reproduson de posicions francesas a prepaus dei questions argeriana, basca e còrsa. D’autreis occitans, atanben alienats, s’identifican amb lei partidas argeriana, basca o còrsa. Son pauc nombrós leis occitans que se percebon d’en primier coma occitans e que meton en prioritat la promocion d’Occitània.
La reconquista lingüistica e la politizacion, au servici d’Occitània, se devon concebre dins la fermetat e la dobertura.
— Fermetat còntra lo chauvinisme francés, aqueu factor essenciau qu’explica l’eradicion de l’occitan. E atanben: fermetat còntra lei rancunas d’una minoritat pauc representativa d’argerians, de bascos e de còrs que son tant eissorbats per lo besonh de revenge que tomban dins l’asirança dei francés (absurditat evidentament inacceptabla), e que confondon puei leis occitans e lei francés (autra absurditat inacceptabla).
— Dobertura, encara e sempre, envèrs lei populacions de toteis originas que vivon en Occitània e qu’an vocacion de s’integrar au pòble occitan, e a parlar occitan. Aquò concernís tanben leis occitans d’origina francesa, argeriana, maugrabina, berbèra, basca o còrsa, que son estacats legitimament a seis originas, e que devèm incitar, au costat d’aquò, a defendre la lenga e la nacion occitanas, bòrd que vivon en Occitània. Uei, grand gaug, comptam ja d’occitanistas valents d’origina francesa, maugrabina, còrsa e basca que parlan ben l’occitan: que sigan d’exemples.
— Dobertura, encara e sempre, envèrs lei populacions de toteis originas que vivon en Occitània e qu’an vocacion de s’integrar au pòble occitan, e a parlar occitan. Aquò concernís tanben leis occitans d’origina francesa, argeriana, maugrabina, berbèra, basca o còrsa, que son estacats legitimament a seis originas, e que devèm incitar, au costat d’aquò, a defendre la lenga e la nacion occitanas, bòrd que vivon en Occitània. Uei, grand gaug, comptam ja d’occitanistas valents d’origina francesa, maugrabina, còrsa e basca que parlan ben l’occitan: que sigan d’exemples.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Nos cal mantenire lo nom maugrabins a los poblaments amazigs? Si Magreb vol dire Occident en arabe és ua terminologia arabo-centrica o islamo-centrica...
#16 JIG a dich: "òm non pòt estar declarat occitan per assignacion"
Lo problèma se pausa tanben dins lo sens invèrs: ***òm pòt pas èsser declarat NON-occitan per assignacion***.
Ieu preferissi una definicion positiva, inclusiva e generosa de la nacionalitat occitana.
Ua vocacion, qu'ei un ahup qui enténem… o pas. Qu'aví vocacion a parlar occitan, non pas pr'amor d'estar vadut occitan (per la « sang » que soi lorenc o ch'ti o breton e l'aso sap qué mei, autanplan com armissanòt o lanusquet), senon pr'amor d'un escabèth de circonstàncias, e pr'amor qu'entenoi l'ahup.
Lo qui, vivent en Occitània, aima la cultura (e parla la lenga o, au mensh e hè l'esfòrç d'interessar-s'i), aqueste qu'ei occitan, que’s hàcia lo Guilhèm o lo Mamadó. Mes lo qui las ignòra o las espudeish… en tot cap, dinc i agi ua nacionalitat occitana oficiau, òm non pòt estar declarat occitan per assignacion.
Tà çò de « l’absurditat » de con·hóner occitans e francés, d'Argeria estant (per exemple), n'an pas nada rason de destriar los d'en fàcia segon las lors lhevadas etnolingüisticas. Quan lo breton Le Pen e hasè virar la gegèna, b'ac hasè coma francés.
E perqué harén la diferéncia uei, quan « la màger part deis occitans, que son en via d’assimilacion, s’identifican amb lei francés » ? Ne podem pas demandar los de mei que coneishin la nosta identitat miélher que nosauts medishs.
(« EN VIA d’assimilacion » !? En Sumien, b'atz plan cavilhat l'optimisme, ja.)
#14 Per far quilhar lo nas als piòts ! Mai seriosament : Per mon plaser !
#13 Perqué escriure comentaris en occitan que se parla pas pus, en defòra de qualques piòts que vivon dins un autre mond, coma ieu ?
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari