Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Lenga e nacion: la pensada dinamica de Robèrt Lafont (I)

L’onda de l’independentisme ganha lo Principat de Catalonha: un futur estat catalan, bensai, naisserà lèu e entraïnarà dirèctament amb eu la tèrra occitana de la Vau d’Aran. En relacion amb aqueleis eveniments, ai explicat fa una setmana que vau mai demandar l’independéncia per Occitània. Robèrt Lafont (1923-2009), lo pus grand intellectuau de l’occitanisme, nos a laissat un ensenhament preciós sus la lenga e la nacion. Avèm de se’n servir aicí e ara.
 
 
La nacion segon Lafont
 
Dins son òbra politica e sociolingüistica, Robèrt Lafont desvolopa una vision dinamica d’Occitània qu’es en relacion permanenta amb lei movements de la societat e de l’istòria. A sostengut, en particular dins leis ans 60-70, l’idèa que doas menas de “nacions” poirián coexistir:
 
—   La nacion primària o nacion etnica, definida segon de critèris culturaus, amb una granda importància de la lenga coma element de coesion. Segon Lafont, Occitània es ben una nacion primària, una etnia, sens ges de dobte possible.
—   La nacion segondària o nacion politica, definida coma un espaci comun de relacions politicas. Lafont vei l’estat francés coma una nacion politica. E segon eu, un enjòc pragmatic, pendent leis ans 60-70, èra de donar a Occitània una plaça melhora dins aquel encastre politic.
 
 
Leis escasenças politicas deis ans 60-70
 
L’estat francés deis ans 60-70 èra dominat per una drecha rigida, gaullista, centralista e donc ostila a la lenga occitana. Lafont e lei grops politics occitanistas pròches d’eu (COEA, VVAP, Lucha Occitana), a aquela epòca, o vesián necessari de collaborar amb l’esquèrra francesa per trobar una alternativa au poder en plaça.
 
Lafont reprochava au Partit Nacionalista Occitan (PNO), non pas tant d’èsser un partit “nacionalista”, mai sustot d’aver una vision tròp essencialista e pauc concreta.
 
L’estrategia de Lafont —un occitanisme politic e culturau en relacion amb la societat— trobèt un certan succès dins lei luchas popularas de l’epòca, en particular a partir dau movement de Larzac. E lei gròsseis organizacions politicas e sindicalas de l’esquèrra francesa (PCF, PS, CGT, CFDT), dins sei seccions implantadas en Occitània, reprenguèron quauquei tèmas occitanistas coma lo de “viure au país”.
 
Aquela acceleracion deis ans 60-70 es çò que Lafont apèla lo Temps Dos de l’occitanisme (lo Temps Un èra estat lo periòde d’expansion dau Felibritge, a la fin dau sègle XIX)[1].
 
 
L’aparicion de la sociolingüistica occitana vèrs 1970
 
En parallèl, au nivèu scientific, Lafont introduguèt vèrs 1970, en Occitània, aquela escòla de la lingüistica qu’a de preocupacions socialas e que li dison la sociolingüistica. Ja la sociolingüistica s’èra organizada en corrent de recèrca ais Estats Units un pauc après 1960 e èra presenta dins lei País Catalans tre leis ans 60.
 
Lafont aderiguèt en particular, en seguida de sei collègas catalans, a la sociolingüistica nativa o periferica, un corrent que se mobiliza en favor dei lengas subordenadas.
 
 
La crisi deis ans 80
 
A la fin deis ans 70, e sustot pendent leis ans 80, l’occitanisme coneguèt una crisi terribla e perdèt son vam popular. En parallèl, l’esquèrra francesa deis ans 80 —lo PS en particular— arribèt au poder, seguiguèt lo cinisme de François Mitterrand, adoptèt una forma novèla de chauvinisme francés e, donc, abandonèt sa simpatia per l’occitanisme. De segur, de grops d’occitanistas valents son restats actius dins lo PCF e a EELV, e i fan de bòna òbra, mai an pas pogut inversar la deriva generala de l’esquèrra francesa vèrs lo chauvinisme francés, jacobin e antioccitan. Dempuei l’èra Mitterrand, l’ultranacionalisme francés es devengut identic, de l’esquèrra fins a la drecha, dins son refús obstinat de reconéisser l’occitan.
 
 
Concebre la nacion occitana dins lo periòde present
 
A partir deis ans 90, e fins ara, l’occitanisme a trobat una dinamica novèla: es lo Temps Tres[1]. Dins lei darriers ans de sa vida, abans que nos quitèsse en 2009, Lafont s’interessèt activament a aquelei circonstàncias nòvas, especialament dins lo domeni politic.
 
D’un caire, entretenguèt de rapòrts estrechs amb lo Partit Occitan (PÒC) —movement successor de VVAP après 1987, autonomista e non-independentista— e fin finala i aderiguèt pendent leis ans 2000.
 
Mai d’autre caire, lo meteis Lafont cultivèt de relacions excellentas amb lei novèus movements politics apareguts pendent lo Temps Tres, en particular:
 
—   Amb lo Corrent Revolucionari Occitan (CRÒC), un grop independentista, actiu de 1995 a 2001 (remplaçat per Libertat dempuei 2009).
—   Amb Iniciativa per Occitània, un laboratòri independentista fondat en 2002.
—   Amb Gardarem la Tèrra, un grop altermondalista e autonomista fondat en 2003.
—   E tanben amb País Nòstre e d’autreis agropaments.
 
E mai Lafont finiguèt qu’aguèt quauqueis escambis cortés amb lo PNO, maugrat lei desacòrdis persistents.
 
Ansin, l’afirmacion creissenta d’un corrent independentista, dempuei leis ans 90, a jamai pausat lo mendre problèma a Robèrt Lafont. Lei fachs que venèm d’expausar demòstran que lo concèpte de nacion occitana fa ben partida de la pensada lafontiana. Çò que còmpta dins l’òbra de Lafont, son pas lei garrolhas ridiculas entre antiindependentistas e independentistas. Çò que sol còmpta, es de saber coma podèm far avançar lo pòble d’òc e la lenga occitana dins leis encastres politics e sociaus concrets.
 
A causa dau chauvinisme francés dur que Mitterrand aviá refortit, Lafont, pendent leis ans 90 e 2000, dobtava dei probabilitats de far espelir Occitània —la nacion primària— dins l’encastre de l’estat francés —la nacion segondària—. E aquò tanben explica sa volontat creissenta de dialogar de mai en mai amb leis independentistas, sens abandonar leis autonomistas.
 
L’oposicion entre autonomisme e independentisme es d’alhors fòrça relativa: leis independentistas son totei d’acòrdi per conquerir d’en primier de fasas progressivas d’autonomia (en parallèl amb una recuperacion sociala de la lenga), abans d’obtenir, pus tard, un estat occitan independent.
 
(De seguir la setmana que ven...)
 

_____
[1] Lafont Robèrt (1991) Temps Tres, coll. Internacional, Perpinhan: Trabucaire

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

DIGGI Gap
58.

Per descurbir Robèrt Lafont:
https://www.espaci-occitan.com/botiga/fr/41_-robert-lafont

  • 0
  • 0
garric
57.

#56 Avètz rason. Es temps de se calar.

  • 1
  • 1
Orisha
56.

#55 Ieu vesi que i a dos trolls aicí: Garric e Joan-Pau Varetons.

  • 9
  • 2
Matieu Castel Amians
55.

#53 Hum... is this a troll ?

  • 11
  • 0
garric
54.

#52 Car Gèli,

Per vos rassegurar, legissi Lo Lugarn quand n'ai l'occasion, e ai legit Fontan atanben... Tant coma Lafont e Castan, e tot çò politicament occitanista. E soi pas brica en colèra.

  • 2
  • 9

Escriu un comentari sus aqueste article