Terric Lausa nos a liurat una bòna reflexion sus lo combat necessari per la lenga (Jornalet, 5.7.2013). Que se basa sus l’estudi scientific de Fabrici Bernissan, segon lo quau i auriá sonque 110 000 occitanofòns uei lo jorn. E tombariam a 30 000 parlants dins vint ans, puei a 20 000 dins quaranta ans. Aquelei nombres se limitan a l’estat francés. Lo trabalh de Bernissan chausís de critèris selectius. Son estimacion de 110 000 occitanofòns es versemblabla se retenèm solament lei personas capablas de tenir un convèrsa rica en occitan, amb una capacitat d’expression estenduda.
 
Pasmens, cau saber que d’estimacions mens pessimistas —d’Aitor Carrera mai que mai^[1]— parlan d’un nombre superior. Benlèu i auriá de 3 milions d’occitanofòns en inclusent lei locutors ocasionaus, lei locutors amb una capacitat d’expression limitada e, naturalament, lei locutors exteriors a l’estat francés que cau jamai oblidar (Valadas Occitanas, Aran, Mónegue).
 
Coma dins tota lenga menaçada, trobam de fenomèns que lei lingüistas de terren lei coneisson ben e que rendon leis estimacions dificilas. Per exemple:
   
En tot cas, un meriti de Bernissan es de nos alertar sus lo besonh de luciditat. Una coneissença objectiva dau nombre d’occitanofòns deu corregir certanei discors tròp militants que fornisson d’estimacions exageradas. Tre 1952, lo grand Robèrt Lafont ja conselhava de far un còmpte objectiu.
 
Se prenèm l’ipotèsi bassa de 110 000 locutors, es fòrça grèu e ja l’occitanisme se deu remetre en question radicalament davant aquela baissa.
 
Dins l’ipotèsi auta de 3 milions de locutors, es un pauc mens desesperant, mai aquò rèsta un nombre inacceptable en comparason amb lei 15 milions d’abitants d’Occitània. Encara un còp, l’occitanisme se deu interrogar sus son estrategia ineficaça. E sus aquelei 3 milions de parlants supausats, en tot cas, n’i a una granda proporcion que son pauc “operacionaus” perque son isolats, estigmatizats, inibits o amb una capacitat d’expression limitada.
 
Dins lei comentaris qu’acompanhan l’article de Terric Lausa, de legeires se pausan aquela question sempitèrna e legitima: “Coma far per sauvar la lenga?”
 
Es aquí que Bernissan, maugrat sei meritis e son seriós, dona pas lo mendre espèr. Es aquí que l’occitanisme mainstream refusa de veire lei solucions a disposicion.
 
Totun, es aquí que la sociolingüistica canonica nos pòt portar d’esperanças qu’ai ja presentadas mai d’un còp dins Jornalet. Es aquí que devèm legir, relegir e far legir leis òbras dei sociolingüistas engatjats que nos prepausan una estrategia de recuperacion de la lenga.
 
Un còp de mai, ramenti dos exemples classics (e n’i a ben d’autres):
  Fishman ditz qu’una lenga se pòt sauvar a partir d’un nombre pron variable de locutors. Que siá 110 000 o 3 milions, lo trabalh necessari diferís, de segur. Mai sempre i a una esperança, sempre i a un combat de possible... a condicion d’agir.
 
Prèviament, cau assumir una ideologia de reconquista lingüistica, sens lo mendre complèxe.
 
Lo primier grand objectiu, la prioritat, es d’organizar la transmission de la lenga dins de familhas volontàrias e entre lei generacions. Puei, partent d’aquò, cau installar de vesinanças (o de nuclèus, de rets) de parlants complets.
 
Après, un segond grand objectiu es d’establir la lenga dins totei lei domenis de la vida sociala, per estapas, en assumissent que i aurà en tot cas un conflicte inevitable amb la lenga dominanta: integracion sociala, trabalh, escòla, mèdias, administracion, govèrn.
 
 
 
 
 
____
^[1] Aitor CARRERA (2011) L’occità: gramàtica i diccionari bàsics, occità referencial i aranès, coll. Garona Estudis, Lhèida: Pagès, p. 25-31 e particularament p. 28.