Opinion
Ensenhar l’occitan en classa bilingüa: l’entrada dens l’escrivut
Dens los purmèirs articles, segotiri sustot lo trabuc dau parlar espontanèu e dau viscut afectiu de la lenga que diu balhar lo professor en classa. Adara, vos parlarèi enquera d’aquesta espontaneïtat tan necessària mes aqueste còp dens l’escrivut.
1. Aprestar lo tarrenc
Com héder vàder lo besunh d’escríver en occitan ençò de l’escolan? Quan sentim aqueth moment on lo dròlle se gitarà dens l’escrivut shens angoesh?
Aqui un subjècte que me pausi cada jorn dens ma classa. Remembratz-vos, mons escolans, après annadas shens afectiu de la lenga, ne volèvan pas mei medish ensajar de parlar. Alavetz pensatz l’escrivut!
En véder l’ambient, me dishuri que me falèva anar chic a chic…doncas çò purmèir, botèri lo cap sus l’orau e lo viscut afectiu entre jo e los escolans dens la lenga occitana. (articles 1 e 2)
Arribèt lo moment de passar a l’escrivut. Passèt medish pas un mes. Mes aquò se hedot mercèi a quauques indics que me balhavan los còshes: autanlèu que sabèvan plan prononciar, ensajavi en colectiu de demandar com se podeva escríver tau o tau mot. En tot cercar amassa, balhavi indics d’ortografa (los accents, la “ò”) e rasseguravi: “l’occitan es mei simple que non pas lo francès de legir! Anatz véder!”. Seguiren los tribalhs solets en sciéncias on lo besunh d’escríver èra màger. Per desviar la panica, escrivi tots los mots necessaris per respóner au tablèu. Los dròlles n’an pas sonque que de trobar lo mot entre los autes. Puish, corregissi dab cada escolan las pècas màgers e deishi prau moment çò de tròp especific per non pas lo desvalorizar dens son esfòrç. Aqui tanben una escala s’es botada en plaça: me n’anèri de l’ortografia d’un mot, a mantuns, a la sintaxi d’una frasa, e per acabar dab los mèis grans au tèxte generau dab mots de ligason e conjugason.
2. Los cors de fonologia
Per m’ajudar a lançar l’escrivut, apresti cada setmana, atau com un rituau, cors de fonologia/ortografia praus CE1 e CE2 amassa. Comencèri per sons aisits d’enténer: r apicala, h aspirada, lo “au”, lo “iu”. En sem adara a la diferencia entre la “èu” e la “eu”. Pas aisit briga mes 5 mes de fonologia “simple” (en m’inspirar daus tribalhs de CP francès) dab jòcs de reconeishença auditiva, dictada de mots cada setmana en ligam dab lo son estudiat ajudèren a afinar l’aurelha e valorizar l’escrivut. E dens la vita vitanta de classa, après, los escolans los usan en tot saber dens lo lor cap com s’escriu… en seguir a d’aquò, tots los moments d’aprenedissatge son bons per jo per tornar estimular l’escritura daus sons estudiats.
3. Lo tribalh de l’escrivut pòrta l’amor de la legida
Cada setmana prèni dab los CE2, un temps per legir en occitan. Au medish títol que la legida d’òbras francesas. Com n’avèvan pas la costuma, en soi a arrevirar libes de CP en occitan per eths. La debuta estut mauaisida… la paur i èra. Doncas deishavi a cadun una frasa de legir e jo lo çò d’aute. Adara, los pòdi deishar legir solets e quan arribi praus escotar, cadun pòt legir una pagina sencèira. Aquí comença lo vertadèir tribalh de vocabulari e de sintaxi. Me falut 3 mes. E en nat moment, se mesclan dab lo francés! Lo ròtle dau professor: rassegurar! “Drollets, coneishetz aquesta grafia, l’avem vist en fonologia. com se cantan? Tè vedes! Atau, l’as legit solet! Anem seguís e amuisha nos com ic hedes de plan!”
La tòca per jo dens aquestes 6 mes passats estut de rassegurar, menar l’escolan mes shens minimizar la plaça de la lenga per rapòrt au francès. Es d’amuishar aus mainatges que l’occitan a son identitat tanben dens l’escrivut!
1. Aprestar lo tarrenc
Com héder vàder lo besunh d’escríver en occitan ençò de l’escolan? Quan sentim aqueth moment on lo dròlle se gitarà dens l’escrivut shens angoesh?
Aqui un subjècte que me pausi cada jorn dens ma classa. Remembratz-vos, mons escolans, après annadas shens afectiu de la lenga, ne volèvan pas mei medish ensajar de parlar. Alavetz pensatz l’escrivut!
En véder l’ambient, me dishuri que me falèva anar chic a chic…doncas çò purmèir, botèri lo cap sus l’orau e lo viscut afectiu entre jo e los escolans dens la lenga occitana. (articles 1 e 2)
Arribèt lo moment de passar a l’escrivut. Passèt medish pas un mes. Mes aquò se hedot mercèi a quauques indics que me balhavan los còshes: autanlèu que sabèvan plan prononciar, ensajavi en colectiu de demandar com se podeva escríver tau o tau mot. En tot cercar amassa, balhavi indics d’ortografa (los accents, la “ò”) e rasseguravi: “l’occitan es mei simple que non pas lo francès de legir! Anatz véder!”. Seguiren los tribalhs solets en sciéncias on lo besunh d’escríver èra màger. Per desviar la panica, escrivi tots los mots necessaris per respóner au tablèu. Los dròlles n’an pas sonque que de trobar lo mot entre los autes. Puish, corregissi dab cada escolan las pècas màgers e deishi prau moment çò de tròp especific per non pas lo desvalorizar dens son esfòrç. Aqui tanben una escala s’es botada en plaça: me n’anèri de l’ortografia d’un mot, a mantuns, a la sintaxi d’una frasa, e per acabar dab los mèis grans au tèxte generau dab mots de ligason e conjugason.
2. Los cors de fonologia
Per m’ajudar a lançar l’escrivut, apresti cada setmana, atau com un rituau, cors de fonologia/ortografia praus CE1 e CE2 amassa. Comencèri per sons aisits d’enténer: r apicala, h aspirada, lo “au”, lo “iu”. En sem adara a la diferencia entre la “èu” e la “eu”. Pas aisit briga mes 5 mes de fonologia “simple” (en m’inspirar daus tribalhs de CP francès) dab jòcs de reconeishença auditiva, dictada de mots cada setmana en ligam dab lo son estudiat ajudèren a afinar l’aurelha e valorizar l’escrivut. E dens la vita vitanta de classa, après, los escolans los usan en tot saber dens lo lor cap com s’escriu… en seguir a d’aquò, tots los moments d’aprenedissatge son bons per jo per tornar estimular l’escritura daus sons estudiats.
3. Lo tribalh de l’escrivut pòrta l’amor de la legida
Cada setmana prèni dab los CE2, un temps per legir en occitan. Au medish títol que la legida d’òbras francesas. Com n’avèvan pas la costuma, en soi a arrevirar libes de CP en occitan per eths. La debuta estut mauaisida… la paur i èra. Doncas deishavi a cadun una frasa de legir e jo lo çò d’aute. Adara, los pòdi deishar legir solets e quan arribi praus escotar, cadun pòt legir una pagina sencèira. Aquí comença lo vertadèir tribalh de vocabulari e de sintaxi. Me falut 3 mes. E en nat moment, se mesclan dab lo francés! Lo ròtle dau professor: rassegurar! “Drollets, coneishetz aquesta grafia, l’avem vist en fonologia. com se cantan? Tè vedes! Atau, l’as legit solet! Anem seguís e amuisha nos com ic hedes de plan!”
La tòca per jo dens aquestes 6 mes passats estut de rassegurar, menar l’escolan mes shens minimizar la plaça de la lenga per rapòrt au francès. Es d’amuishar aus mainatges que l’occitan a son identitat tanben dens l’escrivut!
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Tot es important: una bona pedagogia, desvolopar l'autoestima, una personalitat culturala ben viscuda, l'ensenhament d'una lenga corrècta.
#9 En gascon de montanha, donques tanben en aranés, es èsters viuents quan son en posicion d'objècte dirècte son precedits pera preposicion "a", donques, "contactar ara autora". Ath delà, es noms de persona non se determinen jamès damb article.
Arrés vos a demandat de hèr correccions, e enes comentaris non son bric benvengudes. E hètz atencion ath vòste francitan abans de comentar eth catanhòl des auti. Non se pòt descoratjar d'aguesta manèra ara gent que parle occitan. Fin finau ei a causa de mond pedants coma tu, qu'era gent quite de parlar e d'escríuer
#5 que'm permeti de vos corregir:
"Auetz era possibilitat de'VS posar en contacte dirèctament damb er'autora (" contactar er'autora", s'acceptam lo neologisme catanhòl 'contactar (amb?!)', mès pas jamei "contactar *ara autora")
" Que NE profiti entà felicitar (era/la/na) Lucia"
#6 Lo problèma es qu'a-dich de far de remarcas sus la forma un eissublia totalament lo fons, es a dire coma far per ensenhar l'occitan (dins lo cas present, sus 6 intervencions, pas una sus la question dau passatge a l'escrich per los pichons...) Trop sovent dins nostres debats se charpinham sus de problèmas coma l'occitanitat o non dau gascon, la grafia, tot aquo, e pas suus enjuecs vertadiers. Es per aquo que me sembla que las remarcas sus la grafia de la lenga dels uns e dels autres, tant valria las far directament a l'autor dau papier coma ditz Olo.
E, oc, beto pas los accents. D'autras questions ?
Que criticàvem pas lo hons mès daubunas formas, que tots n'aprenem cada jorn...
eNveja
barbar (au masculin)
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari