Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Vergonha, vergonha… quan nos deisharàs víver?

Lucia Roulet-Casaucau

Lucia Roulet-Casaucau

Diplomada en musicologia e en castelhan es adara musicaire professionala especializada en musica occitana tradicionau e en barròca e regenta bilingue occitan/francès per las escòlas publicas.

Mai d’informacions
“jo soi bilingue, moi je suis bilingue”
 
En aquestes temps, s’espelís dens los mitans pedagogics reclamas sus un cèrt bilinguisme. Cridan l’escasença e la tòca positiva d’un tau ensenhament.
 
“Aquò segur, lo bilinguisme inglès ajudarà! Es vertat aquò!” ce respon una mair a costat de jo en tot véder la reclama.
 
Lo trabuc: la reclama es en l’onor de la lenga occitana.
 
Dens lo panèu, la mencion de l’occitan se vèi pas d’un còp d’uelh purmèir e fau cercar la sua presencia. Quan legissem, pas grans indics a despart d’una traduccion non especificada. Quauqu’un passa e pensa aisidament qu’es dau castelhan. Medish jo, ensenhaira bilingua, me sentiri pas ligada en tot descobrir la causa. De tira, pensèri a l’inglès (plan malurosament).
 
E la paraula contunha dab tota una grana declaracion sus qué lo bilinguisme ajuda au desvelopament dau còche dens la societat actuau, dens son esperit etc.
 
Urosament, apareish en tot petit o en finau de tèxte dens una frase d’estila: “L’occitan es una ajuda per s’aubrir a d’autes lengas”.
 
Quauqu’arren vos truca pas aqui?
 
Vos balhi lo sentit qu’ajuri, militanta de tarrenc, en descobrir aquò:
 
Per jo, lo legissem milhor com: “L’occitan es una lenga minoritaria pas tròp mauaisida d’apréner que vos ajudarà viste hèit a aquesir competéncias per las matèrias màgers e las lengas dominantas. Non harà ombret dens l’ensenhament generau”. En conclusion, justificam lo hèit d’apréner l’occitan. Nos desecusam d’ic revendicar e de n’en héder la publicitat.
 
Mes perqué?
 
Enquera la vielha vergonha de la lenga mau aimada? Avem paur d’eslunhar la gent pr’amor perpausam quauqu’arren de legitim?
 
Fin finala, la chaucha-vielha dau patoès n’es pas lunh.
 
“Jo soi bilingue occitan e fièra d’ic díser”.
 
Si hèi de bilinguisme occitan es per l’occitan en eth medish çò purmèir. Las competéncias intelectualas que pòt portar l’ensenhament ven en mei.
 
Perqué pas perpausar una reclama dab la frasa: “jo, èi duas lengas: la de mon país e la de mon còr” o quauqu’arren atau de publicitària que n’estuja pas l’occitan.
 
Quan pairs d’escolans me demandan la rason d’una classa bilingua occitan, responi tostemps en purmèir dab una grana sonrisa: “Es l’escasença praus vòstes dròlles de tornar trobar la lenga de la vòsta familha. Tornarà trobar son identitat.”
 
Pas jamèi estugi ma fieretat d’apréner l’occitan, coma vertadèira lenga e cultura. Pas jamèi la boti en darrèir de la tòca pedagogica. Los dus son complementaris. E nat trabuc, los pairs entenen de plan. Es una engana de pensar que lo monde n’es pas sensibla a la tòca regionau. Se sentiràn ligats si darrèir una reclama clara, avem una pausicion segura e fièra.
 
En voler sedusir la gent, cridam causas que nos menan a un aute camin: dens aqueth cas, destrusim lo sentit d’identitat.
 
L’occitan es nòsta lenga e sem tot a fèt dens lo drèit de l’exigir dens l’ensenhament. Tot simplament. 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

English
15.

#13 Segon las atestacions qu'ai trobadas, l'occitan coneis solament "anglés" e "englés" dempuèi los trobadors e fins al sègle XX.
La forma "inglés" sembla atestada solament als sègles XX o XXI dins de documents tardius en niçard e donc, aquí, "inglés" sembla d'èsser una adaptacion artificiala de l'italian "inglese" per se diferenciar de la forma francesa "anglais" amb "an-".
En defòra del niçard, qualques occitanistas de l'oèst utilizan tanben "inglÉs" (o pièger "inglÈs") en copiant l'espanhòl "inglés".

Manteni qu'"inglÉs" o "inglÈs" existís pas en occitan tradicional e qu'es una invencion artificiala del sègle XXI.

Aquò dich, mercés a Lucia Roulet per son engatjament e per son coratge. Ensenhar l'occitan demanda de determinacion.

  • 5
  • 0
Corona
14.

#11 Benlèu mas podètz pas dire "Lo mot inglès existís pas". Es atestat en occitan. Solide que se pòdon trobar d'atestacions de la forma "inglés" dins d'autres dialèctes e mai vièlhas encara.

  • 4
  • 1
English
12.

#10 D'acòrdi, Francis Gag escriu "inglés" en 1957, es un aforma recenta, pseudoniçarda e italianizanta (de l'italian "inglese").
Trobam "anglés" dins las fonts niçardas pus tradicionalas coma lo diccionari niçard de Calvino de 1905 e lo diccionari de Castellana.
E trobam "Camin dei Anglés" dins los obratges sus l'istòria de Niça, per ex. aquí https://books.google.fr/books?ei=pTlKVeekBMS5UYfCgbAL&hl=ca&id=bPlnAAAAMAAJ&dq=%22Camin+dei+Angl%C3%A9s%22&focus=searchwithinvolume&q=camin

  • 4
  • 1
Corona
11.

"Quoura escrivi de teatre en nissart, es acò que cerqui : la verità. La realità dei situacioun, dei sentiment, dei relacioun tra lu persounage, e dounca la verità de la lenga. Per cada peça qu'ai escricha, ai prouvat de moustrà la diversità dóu nissart. Se Nissa es diversa, la siéu lenga es diversa. Lu Nissart parleron nissart, parlon e parleran nissart. A Nissa, si parlava italian, si parlet ingles, si parla francés ? Diversità dei situacioun e dei época : dau sècoulou XVI au sècoulou XX, quoura es nechessari, lu miéu persounage parlon nissart, italian, inglés e francés."

"inglés" i apareis.

Trobat aicí : http://theatrenicoisdefrancisgag.fr/lou-nouve-troupe-theatre-nicois-francis-gag-spectacle-nice-dialecte-nissart-oc-langue-regionale/21-actu-troupe-theatre-nicois-francis-gag-spectacle-nice-dialecte-nissart-oc-langue-regionale-sp-351/activite-troupe-theatre-nicois-francis-gag-spectacle-nice-dialecte-nissart-oc-langue-regionale/188-discours-jeux-floraux-jl

  • 3
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article