Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Camins d’Utopia: Lo luec d’enluec de Teiriç Offre

Matiàs Gibèrt

Matiàs Gibèrt

Professor de filosofia (Carcassona), cercaire doctorant a l'Universitat de Tolosa-Joan Jaurés

Mai d’informacions
La “nonficcion” de Teiriç Offre es una escomesa: metre en scèna lo rescontre entre una lenga prigondament ligada a la ciutat Focèa, s’acercant del grand Victor Gelú e una iscleta de las pichonas, desterritorializada a l’extrèm, un territori alunhat de tot e dont l’existéncia, jamai precisada dins lo libre, ven l’escasença d’una experiéncia geopoetica:      
 
“Un uelh, l’uelh dau monde benlèu... Un uelh que naseja, un quauqua ren eissit de la man d’ailà dau Tropic dau Capricòrne, un uelh que fa garri-babau per ti dire la vidassa, pretenciosament... Aquesta vida en rebat de la Tèrra, dau Cièle e d’aquesteis Aigas que dien aquí (deliciosament) les eaux territoriales.” (p.5)
 
Una de las tòcas d’aquel libre es de bastir aqueste espaci nòu e singular: l’espaci d’una lenga occitana viva, actuala e acordada al diapason d’aquel “mond del finimond”. Dins la dralha d’un Roland Pecot, amb l’ajuda d’una lenga provençala exigenta e rica, barrutlaira e cosmopolita, Teiriç Offre fa existir e emergir aquel mond natural desconegut de son “terraire” d’origina: un “terraire nòu” que cèrca la tonalitat pròpria al cèl e a las aigas d’aquel sud de l’Ocean Indian, amb sa fauna, sos “gòrfos” (pingüins de cresta daurada), sas otàrias, lo “bestiari” tot, indifferent, o puslèu sens crenhença de la preséncia umana, sens dobte per manca d’experiéncia de la salvatjariá nòstra:
 
“[Gracchus] aviá mandat lo lec quauqueis mesadas avans ambe un article que denonciava lo baile qu’aviá ordonat d’agantar de gòrfos sautaires, manlevats dins son bauç, quasi au nis, de gòrfos qu’un zoo de Montpelhièr lei comandèt. Èra coma un gat qu’a begut de vinaigre, Gracchus. Lo títol èra en promièra pagina: Moïse sauvé des zoos, ambe la fòto de l’aucèu qu’aviá capitat de s’enfugir, escaisnommat Moïse.” (p.11)
 
Los ivernants que vivon ailà e dont la vida de cada jorn es descricha, aquò son de reunioneses e  de franceses sempre menaçats per la foliá e l’errància. Los franceses son de scientifics, a trabalhar per comprene mièlhs la natura que los environa e aquí tanben de problèmas morals se pausan: qué faire d’aquela colonia de bovins importada autrescòps de França e de Madagascar per un “bochier de l’èime aventurièr” que son establiment faguèt quincanèla e qu’ara, adaptats e multiplicats, son a avalir lo fragil equilibri ecologic d’aquel luòc d’enluòc? D’ont proven aquel taus d’aciditat dins l’aire, tan naut coma dins los bacins minièrs d’Euròpa, al bèl mièg del pas enluòc, sens cap de causa antropica identificabla? La sensibilitat de l’autor, òm pensa al Romain Gary de Les racines du ciel, es comola, ça que la, d’ironia e capita de balhar un sentiment prigond de l’extrèma fragilitat dels èssers (umans e non-umans) tanplan coma de la difficultat de lors relacions:
 
“Cu es lo mostre? D’aquesta volontat de dominacien, n’i a pron. Farem mai lei còmptes, leis ivernants! Segur que fau contunhar a bel èime la predacien, que l’òme dèu contunhar lei trafecs, lei sagatatges d’elefants, de tigres ò de balenas! Siam de senhors, siam d’una umanitat que senhoreja. Es pas de bòn faire per vosautrei ce que fa rebuta a la predacion, que fa d’empachas a vòstra libertat...” (p.104)
 
La libertat... Aquò’s fin finala lo tèma central d’aquela experiéncia geopoetica que prepausa Lo luec d’enluec: la libertat de se poder territorializar e desterritorializar liurament dins sa lenga, dins son parlar, contra las ideologias ufanosas e las entrepresas de predacion dels territoris, dels èssers e de lor vida: se dessenha aital lo quadre d’una Utopia (dont lo sens original es ben d’èsser l’outopos lo “pas enluòc”), lo luòc de la “libertat liura” coma disiá lo poèta e s’explica ansi l’importància de la referéncia a la legenda de Libertalia, “la legenda d’aquel Misson, un gentilòme provençau que lancèt sus un isclon aquesta utopia de vida insulara libertària” (p.74) una societat cosmopolita fondada per de piratas a la fin del sègle XVIIe sus una iscla al ras de Madagascar:
 
 “Coma aquò foguèt possible? - Èra un equipatge de marins mutinats, e quand toquèron tèrra, reinventèron una vida sociala ambe leis insulars d’origina, prenguèron fremas, si mestissèron dins la comunautat, es pas a nosautres que podrà capitar aquò... Elei demorèron ailà a viure toeis ensems pendent de temps, balhant au monde entier, sensa va voler, una brava leiçon d’utopia, coma un pantai...” (ibid.)
 
Utopia literària? Existéncia condamnada al pantais e al sòmi de qualques innocents? Benlèu... Mas benlèu que lo camin de l’utopia uèi per nosautres es encara de poder escriure, legir e pensar amb Teiriç Offre, tan sus l’ecologia, la relacion entre los umans, los umans e los non-umans, coma sus la lenga e lo territòri, enfin, pensar la fragilitat dels èssers e lor desir inagotable de libertat.
 
 

OFFRE, Thierry. Lo luec d’enluec. Trabucaire, 2016. 136 paginas. 12 èuros.
 
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Guilhèm Thomas Tolosa
1.

Mercés per aquesta critica. Ma curiositat es estada desvelhada. Portarai d'atencion a aquel libre.

  • 11
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article