Los 4 e 5 d’octobre de 2014 èri convidat coma autor al Salon del libre de Galhac, en Albigés. Es un dels salons mai frequentats del parçan. Festejava ongan sos dètz-e-nòu ans. Cada an i passa entre uèit e dètz mila visitaires. Benlèu, emai segurament, que totes crompan pas, mas, coma diriá l’Autre, la potencialitat es presenta. L’escrivan coma l’editor an besonh de véser de monde. Benlèu pas totes dos per las meteissas rasons, mas an, ça que la, l’imperiosa necessitat psicologica d’escambiar matèiras intellectualas e mercadièras. Cada an, al Salon del libre de Galhac, rasonaments e moneda vivan en parallèl.
 
Es una manifèstacion plan organizada. Se vei que la municipalitat i met los mejans materials e financièrs. En amont, la promocion publicitària es correctament facha. Aquel festenal de l’escrich se debana dins los locals e jardins de l’abadiá Sant Miquèl, a broa de Tarn. S’i aprofiècha d’una vista panoramica sul riu. Un sit agradiu ont los taulièrs de libres son plan agenciats. Es un vertadièr bonaür per un autor o un editor d’aver l’astre d’i poder participar.
 
L’espaci d’expausicion es divisit en mantunes pabalhons. Ieu me retrobèri dins lo dels autors… regionalistas. Quand me’n mainèri, manquèri de m’estrangolar. Me seriá pas jamai vengut a l’idèia qu’èri un autor regionalista. A l’entorn de ieu i aviá mantunes escrivans e istorians de lenga francesa. I aviá tanben las edicions occitanas Vent Terral e las edicions de musicas occitanas La Talvera. L’Institut d’Estudis Occitans èra un pauc pus luènh, gaireben jos un escalièr.
 
O sabi per m’èsser entresenhat, los romancièrs de lenga francesa qu’èran tenent ieu avián escrich d’obratges tan universals que los meus. Cèrtas, dins la màger part dels cases l’accion se passava al país, mas l’art narrativa èra tan normada que la de totes los autres escrivans presents a Galhac. Los autors de romans policièrs qu’escriguèssem en occitan o en francés, aviem totes emplegats los meteisses canons del genre. Tot comptat e rebatut, la literatura negra se tresca pertot sus la planeta amb las meteissas ficèlas. Que siá a Pequin, Nòva York, Tolosa o París, i pòt pas aver (a qualques excepcion prèp) de roman policièr sens crimi ni… policièrs.
 
Mos vesins istorians que vendián lors obratges avián procedit dins lors investigacions coma o exigís tota recèrca istorica seriosa que siague a Roma, Buenos Aires, París o Sant Perdols. L’objècte de l’estudi impòrta pauc, çò que compte dins aquel cas, jos quina latitud que siague, es la prigondor e la presentacion del trabalh. Compte tengut de la singularitat/universalitat de la persona umana e dels luòcs; tot estudi scientific, a priòri, se val. S’equival almens dins sa tòca, s’es pas dins sa realizacion.
 
Alavetz, perqué nautres èrem dins lo sector dels “regionalistas” e pas los autres? Un moment donat me pensèri qu’èra per çò que nòstras ficcions o nòstres objèctes d’estudi istoric se debanavan o tocavan la region. Que nani! De Sant Sulpici la Punta èrem dos amb Bernat Mahoux. El, escriu de romans istorics en francés sus l’istòria medievala occitana. Ven d’acabar una saga sus l’ostal dels Trancavèl en sièis o uèit vòlumes (me rebrembi pas exactament lo nombre). El tanben, escriu sus la region e dins la region mas èra pas demest los escrivans regionalistas. Èra pas lo sol dins aquel cas. L’aproximacion regnava al paradís de Descartes!
 
E d’alhors un escrivan qu’es pas regionalista qu’es? Un escrivan nacionalista? Un escrivan internacionalista? Un escrivan universalista? Al Salon del libre de Galhac, se i aviá un pabalhon dels escrivans regionalistas n’i aviá pas cap de nomenat “papalhon dels escrivans nacionalistas” o “pabalhon dels escrivans mondialistas”. Perqué? Anèri pausar la question a l’Alan Soriano qu’es a Galhac l’adjunt al conse encargat de la cultura, e doncas entindat dins l’organizacion de la manifèstacion. Nimai per èsser un òme cultivat, me sapièt pas respondre. I pausèri una autra question: l’autor parisenc d’un roman policièr que l’accion se debana entre los VI e VII arrondiments de la vila es un autor regionalista al Salon del libre de París? Un còp de mai me sapièt pas repondre.
 
Alavetz, vesem plan aquí que l’imperialisme francés, dins sa folia de metre París al centre del monde, a besonh d’inventar de conceptes qu’es quitament pas capable de ne balhar una definicion condreita. Sola definicion que trapèri dins una enciclopedia: “La literatura regionalista es un corrent literari que s’estaca als detalhs e a las carasteristicas d’una region en particilar”. Es bravament imprecís e cortet per definir un concèpte. De fach, ne va de la literatura regionala (dins quina lenga que siague escricha) coma de las lengas regionalas: Es una leteratura concebuda fòra lo monilh del monde francholhard. Tot çò que se fa en defòra de la “vila del lums”, s’amerita pas d’èsser esclairat. Es tolerat a condicion de demorar somés.
 
Es evident que dins la psiquè patologica dels imperilistas franceses tot çò qu’es region es forçadament segondari, minor, accessòri, inferior, subordinat. D’alhors quand un jacobin parla de la region parla globalament de totas las regions sens que del còp i age lo mentre detalh, caracteristica e particularitat entre elas. Es un tot, autre que lo Tot-París. Dins la deméncia ideologica e bipolària jacobina i a pas que dos “tot”. Basta pas per cadun que d’èsser dins lo bon. Lo jacobin pensa pas d’aver a justificar los mots qu’emplega. Per el París parla, la region escota. Per el París viu, tot lo demai pòt crebar. Per el, París gausís, lo demai plaga l’esquina.
 
Aquel “demai” es forçadament mespresat, devalorisat per èsser melhor alienat. Alavetz, l’imperialisme francés se servís de la semantica per apevar sa justícia coloniala, sa polícia coloniala, sos mèdias colonials, son educacion nacionalocoloniala, en un mot son poder colonial. Atal los conceptes de literatura regionala, de patés, de provincialisme, de lenga regionala, etc… son aitantes utisses d’asserviment contra las nacions sens Estat que somés.
 
Mas que lo poder colonial o sàpie: nimai per aver ensajat de m’embarrat dos jorn dins un espaci “regionalista”, contra el, soi e demòri un autor e un actor nacionalista.