Magalaç! Aqueste vilatge del Lengadòc Bas es estat pendent qualques decennis la Jerusalèm de l’edicion occitana. Es estat un nautiluòc de l’Institut d’Estudis Occitans e doncas de l’occitanisme valent, de l’occitanisme que trabalha e que milita umilament per la renaissença de la nacion. Las annadas setanta e uèitanta èra la pontanada ont lo topin de la literatura nòstra bolhissiá fèrme. La creacion literària bategava dins totes los airals d’Occitània. De gaire, cada trimèstre, naissiá un escrivan novèl. A cada plega “Atots” editada, anavem de suspresa en suspresa. Quand escrivi aquò ai pas l’impression de cargar sus l’ais de la nostalgia. La realitat se pòt d’uèi mesurar a totes los libres editats que demòran dins las bibliotècas.
 
Un brave moment Joan Larzac foguèt director literari de l’institut. El el que creèt las colleccions “Atots” e “Messatges”, mas tanben, se la memòria me desfalta pas, “Las quatre vertats”. Se los fraires Roqueta, Joan e Ives, se trachavan del sector edicion, aquò’s èra Joan Jaurion que fasiá marchar lo sector, tras qu’important, de la difusion. Me semblava qu’a Magalaç èra la sorga de la quala rajava los libres! Gaireben tot çò qu’a l’epòca se podiá legir, èra passat per Magalaç. E Magalaç, aquò’s èra l’inalassable Joan Jaurion. Quantes de còps comandèri de libres a l’adreiça d’aqueste vilatge sens jamai i aver mes los pès? E quantes èrem dins aquel cas?
 
A la debuta sabiái pas que tot lo servici difusion èra gaireben suportat per un sol òme. Èri jove a n’aquel moment e, probable, deviái pensar que las causas se fasián solas o que benlèu se realisavan per l’operacion del Sant Esperit. Mandavi un chèc e, còp-sec, me tornavan de libres. Lo servici foncionava perfièchament. Tot virava coma cal. Tanlèu la comanda partida e qualques jorns pus tard, sens manca, los libres arribavan. Es pas qu’a travèrs los butletins intèrnes de l’IEO que sabiái, coma los autres sòcis de l’institut, que lo responsable del sector èra un cèrt Joan Jaurion. Aprenguèri tanben qu’èra regent dins lo vilatge de Magalaç e qu’èra un afongat de pedagogia occitana. Bailegèt, tre las annadas seissanta, amb Danisa Imbèrt e d’autres, los primièrs estagis pedagogics organisats per l’IEO.
 
Es pas que quand Joan prenguèt la retirada qu’agèri lo plaser de far sa coneisséncia. Aviá un lotjament de foncion dins l’escòla comunala e li caliá daissar la plaça a un jove o una jove collèga. Alavetz, caliá mudar tot l’estòc dels libres del sector difusion de l’Institut d’Estudis Occitans, çò que representava mantunas tonas de papièr. Lo caliá carrejar de Magalaç a Montpelhièr, ont Joan Larzac e lo Cèrcle occitan de la vila avián trobat una solucion. Pel mudament, foguèri de la partida. Pauc o pro, tota ma vida, me soi de longa trobar aquí ont se passava quicòm al nivèl del libre occitan. Es a n’aquesta escasença que pel primièr còp poguèri véser lo vilatge de Malagaç. Fins alara sonque conegut de ieu per n’aver pausat lo nom sus una envolòpa de papièr. Mas es subretot a n’aquel moment que faguèri la coneisséncia del valent Joan Jaurion. Un òme que consacrèt sa vida a l’aparament e a l’illustracion de la lenga e de la cultura nòstras. Sabiá çò que “La fe sens òbra mòrta es” voliá dire.
 
Dins l’escòla publica de Magalaç, tan val dire que tota una sala de classa èra consacrada a servar e recaptar lo libres editats per l’IEO. N’i aviá talament qu’aquò asondava dins lo corredor de debàs. Lo corredor que permetiá a Joan Jaurion de pujar a son apartament. De libre n’i aviá pertot! Joan Jaurion los aimava emai se vesiá! Coma ieu aimava la lectura. Cada jorn consacrava tres o quatre oras al foncionament del sector difusion. Èra un gròs trabalh. Li caliá caliá enregistrar los chèques, los portar a la Pòsta, téner la comptabilitat e far los paquèts abans de los expediar, tornamai per la Pòsta. Mandava de libres cada jorn.
 
Joan Jaurion èra un òme pasible. Èra mai que tot un militant solide. Qualqu’un sus lo qual l’institut e lo moviment occitanista podiá comptar. Èra aquí, al mièg de las vinhas, que se teniá, de mercés a Joan Jaurion, lo caireforç estrategic de l’edicion occitana. Disi “edicion” per çò qu’es evident que sens un sector “difusion” eficaç, i podiá pas aver d’edicion. La competéncia de Joan èra segura. L’experiéncia l’aviá aquesida sul pialòt... de libres! Joan Jaurion èra un òme discret e capable. Un demest de centenats e de centenats de militants, pauques coneguts, mas qu’auràn totes meritat de la nacion. Es estat pendent d’annadas e d’annadas un rodatge indispensable de la maquina occitanista. Amb el, tot banhava dins l’òli. Soi solide que permetèt a la maquina de rodar mai eficaçament e sens subresaut.
 
De tres jorns que durèt lo mudament, aprenguèri a conéisser Joan. Èra qualqu’un de sempre positiu, un umanista per cal las valors de paratge volián dire quicòm. Èra tanben un òme fòrça cultivat. Possedissiá, plan solide una immensa cultura occitana, mas tanben una cultura universala plan espandida. Presava evidentament la literatura, mas tanben la musica e la pintura. Joan èra un òme pausat. Donava de temps a l’analisi abans de prene una decision. Atanben, sovent son vejaire li èra sovent demandat.
 
Soi fièr d’aver pogut rescontat una personalitat tan rica e d’èsser vengut l’amic de Joan Jaurion. Gardarai longamai lo rebrembe de Joan-lo-Generós, de Joan-lo-Savi. La lucha de liberacion nacionala que menam, nos pòrta, urosament e de longa, a rescontrar de monde lumenoses que, coma el, avançan pas a pas cap a la desalienacion. Son de monde indesbrembables que balhan fisança. Son eles que mostran lo camin d’un avenidor per Occitània.
 
Joan Jaurion se n’es anat. Ieu sabi qu’es pas anat plan luènh.