Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Seguir la Quimèra o lo malcòr d'E.T.

Terric Lausa

Terric Lausa

Faguèt d'estudis d'occitan a l'Universitat de Montpelhièr. Militant occitanista e aimador de la frairança occitano-catalana.

Mai d’informacions
Me fariá gaug de poder parlar occitan per carrièras, dins las botigas, a la banca, al cafè sens me far respondre: "¿Usted quiere un café?" o "J'comprends pôs vot' patois". Me fariá gaug de poder parlar occitan al miu filh sens que me responde: "Papà, i a pas digús que parle occitan lhevat tu". Me fariá gaug. Mas es un gaug que segurament coneisserai pas dins ma vida. Per contra coneissi lo sentiment d'èsser un extraterrèstre dins mon país, de me far gaitar coma se foguèsse una bèstia curiosa venguda de l'autre costat de l'univèrs. Me sentissi coma un E.T. del Rasés.

Vesètz, tèni una caracteristica pauc comuna per las Franças: soi un independentista occitan. Soi un patriòta occitan. Soi un nacionalista occitan. E me reivindiqui dubertament atal. Lo monde me gaitan de còps amb uèlhs acuriosits, de còps amb las ussas ironicas ("Non, mès seriosament?"), de còps me fan la morala o la leiçon d'istòria e de lenga. De còps se meton en colèra e s'enfadan tot sols ("Tenes pas vergonha, amb totis els nòstris que son mòrts per defendre França?"). De còps, me viran l'esquina. Mas devi confessar que çò mai sovent comprenon pas res a çò que disi. Segurament qu'es un chic la fauta mieuna, que dèvi pas èsser pro bon pedagòg per explicar lo sens de las miás conviccions. Mas pensi sustot que l'exagonalizacion de las ments a gaireben ganhat e que l'esperit de la màger part dels quitis occitans es talament alienat que tota capacitat de se destacar de la perspectiva francesa per comprendre la realitat occitana es bloquejada
 
De qué vòl dire aquò èsser un patriòta e un nacionalista occitan? Per ieu es coma una evidéncia. Ai pas jamai agut a me convertir. Lo país e la siá lenga me dintrèron dins las venas que ja èri dins lo brèç. De mainatge, totjorn ai viscut doás realitats: la que viviái cada jorn a l'ostal e defòra e la que vesiái a la TV en tornar de l'escòla. E instinctivament compreniái que los imatges e las voses de la TV e de la ràdio èran pas la miá realitat.

Es d'aquí que nasquèt la miá occitanitat: del sentiment de la diferéncia. Èri pas coma los autres pichons franceses. Mai tard, los estudis e los rescontres m'an fait conéisser lo nom de mon país e de ma lenga e me faguèron comprendre amb una clartat e una logica extraordinària la nòstra destinada occitana: èrem lo butin de guèrra, una tèrra d'ocupacion militara, economica, sociala, politica, demografica e lingüistica. L'egalitat republicana existissiá pas sonque suls papièrs oficials, per far polit. La realitat èra que l'estat francés, amb una violéncia multiseculària aviá gaireben capitat de nos far doblidar qui èrem.

E es atal que nasquèt la miá identitat coma nacionalista occitan. Lo mot « nacionalista », que los francimands li balhan una definicion negativa, pròpa de « fascista » o pièger (quand parlan dels autres de segur, jamai d'eles), es un mot que reinvidiqui e que reivindiqui per èsser lo contrari del fascisme.

Al desesper de l'estat francés, la nacion occitana existís, la pàtria occitana existís. Occitània es pas una melhora nacion qu'Anglatèrra, China o França, mas l'aimi e l'aimi mai que totas las autras nacions non pas perqué la considèri coma superiora mas tot simplament perqué es ma nacion, ma pàtria. E França o es pas. E tant que França farà pas la diferéncia entre estat e nacion, la nacion occitana aurà pas res a far dins l'estat francés. Es aquò la definicion del nacionalista e patriòta occitan: es un òme o una dòna que se reconeis en la tèrra e en la lenga d'Occitània e qu'accepta pas l'alienacion impausada per França. Es un èsser uman que viu lo país occitan.

Ja dire aquò es una provocacion per mantunes. Mas se i ajusti que soi tanben un independentista occitan e que çò que vòli pel miu país es la creacion d'una Republica Federala Occitana,  ai consciéncia de gaireben fargar un casus belli. Vòli un estat per Occitània perqué avèm pas res inventat de melhor per protegir un pòble, sa lenga, sa societat, sa civilizacion. L'administracion del pòble occitan per el-mateis dins l'encastre d'un estat independent es lo procèssus democratic mai grand, nòble e acabat per Occitània. L'independéncia occitana per natura s'opausa a la dependéncia cap a França.
 
Somiaire soi? Benlèu. Segurament. Mas los sòmis fan abançar. Se l'occitanisme ten pas per tòca finala, l'independéncia d'Occitània, se l'occitanisme sèrva pas jols uèlhs e restaque pas en permanéncia la defensa de la  lenga occitana amb l'afortiment d'Occitània coma nacion, la nòstra civilizacion millenària serà mòrta d'aquí a una generacion de temps. L'occitanisme sens l'independentisme occitan es un occitanisme sens chuc ni muc, sens cap autra ambicion que lo provincialisme. L'abséncia de volontat o de sòmi independentista abaissa çò nòstre al reng de jos-cultura. E aimi pas l'idèa d'èsser un èsser infeodat o inferior.
 
L'idèa de l'independéncia es coma una quimèra: corrís lèu e se la perdem de vista, demorarà voide lo nòstre orizont.
 
Sabi pas s'Occitània serà independenta un jorn mas sens orientar los nòstres sòmis cap a aqueste objectiu  çò segur es que contunharai e que contunharem de nos sentir coma extra-terrèstres perduts.

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Faidit Comuns
8.

#7
Lo tèxte es de Joan Bodon

  • 1
  • 0
Laborde Anglet / Baish Ador Gasconha
7.

#6 Mossur Bourdon de qui es aqueth tèxte ? Qu'es bèth. Ont l'avetz trobat ? dilhèu qu'es de vos ? mes com n'es pas escriut en gascon pirenenc, ne pensi pas ? Gran mercés

  • 0
  • 0
BOURDON Auloron
6.

Ai perduda la mia guèrra blanc de dòl es ma color se me ganan la mia tèrra mascaràn la mia dolor

Pesolhs confles de lor glòria quand vesi los francimands dins lo vent de l'istòria que direm los Occitans?

Per aparar nòstra lenga de vièlhs de quatre vingt ans pas degun que se sovenga e nos rauban los enfants

Còps de caps per una pòrta los falords a l'espital... Una chucada pus fòrta, per casca lo Sant Grasal...

La caça de la Quimèra ren non val l'"electrochòc" coma lo mal de la tèrra escupissi sang e fuòc...

  • 2
  • 0
Castèths Lanas Negas
5.

E'm pensi qu'i a mei de monde qu'an entinut a parlar deu Groland que d'Occitània... Cercar l'independença d'un país invisible, aquò que diu estar pesut. Cadun le soa carga praubòt !

  • 1
  • 5
Halhèr Les
4.

Qu'èm es darrèrs, quitament en Aran. Mès totun, deth temps que i èm encara auèm era escadença d'arrecuperar eth país.

Non podem cap èster pessimistes. Mentre i age un occitanofòn vieu, encara auram era esperança, e era legitimitat, de lutar entà viuer e decidir en país.

Auem arrason, era nòsta luta qu'ei legitima. Alavetz que cau capitar. Aguest article de Terric Lausa, qu'ei ua petita mès importanta aportacion ath procès de dignificiacion e arrecuperacion deth nòste país ena nòsta lengua.

  • 8
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article