Opinion
L’olada (I)
Es lo plat de resisténcia de pertot al país e n’i a de doas sòrtas: la de pòrc e la de buòu, que diferisson pas gaire. La de pòrc es puslèu la del cadajorn e la de buòu sòl venir a taula los dimenges. Es un plat ordinari e apreciat e lo trobam dins Lo poèma dau Ròse de Frederic Mistral:
E tanben dins la poesia de Regís Vatton La cancon dau jogaire de bolas, pareissuda dins l’armanac Lo Jacomar,[2] de 1901; ne transcriurem qualques vèrses:
Es fòrça correnta, tanben, la denominacion bolhit o bolit, e es aital qu'apareis dins la fabla Lo singe e lo chat, del perigòrd August Chastanet (sègle XIX):
La trobam tanben dins la poesia de Guilhèm Dadòr Pelerinatge de Sent Vincenç a Verdelais (1864); Verdelais es un vilatge de Guiana. La poesia ditz aital:
Apareis tanben dins la cançon lemosina La nòra, que ne donarem la primièra part:
Dins la poesia Lo martegau (1847), del provençal Josèp Romanilha, apareis lo bolit; ne transcriurem qualques vèrses:
Direm fin finala que l’ola de las Vals Vaudesas, de còps, portava pas de carn (solament un tròç de carnsalada) perque, per aqueles parçans, la carn èra fòrça escassa; pasmens las causas an cambiat fòrça uèi.
An elei lo fin most de l’Ermitatge
E lo vin caud de la Còsta-Rostida
Que, per camin, viva la cantabruna!
N’adosilhavan sempre quauqua pèça.
An elei leis oladas que tresviran
e lei talhons d’aqueu buòu a l’adòba
Que lo lausier perfuma dins la glota![1]
E lo vin caud de la Còsta-Rostida
Que, per camin, viva la cantabruna!
N’adosilhavan sempre quauqua pèça.
An elei leis oladas que tresviran
e lei talhons d’aqueu buòu a l’adòba
Que lo lausier perfuma dins la glota![1]
E tanben dins la poesia de Regís Vatton La cancon dau jogaire de bolas, pareissuda dins l’armanac Lo Jacomar,[2] de 1901; ne transcriurem qualques vèrses:
Rage per tu, jogaire dei bolas,
De fònts de bierra e de bòn vin!
Siegue de buòu plena ton ola
E de pan blanc plen ton pestrin!
De fònts de bierra e de bòn vin!
Siegue de buòu plena ton ola
E de pan blanc plen ton pestrin!
Es fòrça correnta, tanben, la denominacion bolhit o bolit, e es aital qu'apareis dins la fabla Lo singe e lo chat, del perigòrd August Chastanet (sègle XIX):
Lo bulit,
Lo rostit,
Las terrinas
De pastís,
Las topinas
De confit,
La pureia,
Los anchaus,
La mareia,
Los cacaus,
Las nosilhas,
Los bodins,
Las tendilhas
De rasims,
Galantinas,
Peças finas,
Sucre blanc,
Crèma au flan,
Tot gui passava,
Chascun bofava
E trabalhava
A belas dents,
E fasiam mina,
Quand la cosina
Pareissiá fina,
D’èstre contents.
Lo rostit,
Las terrinas
De pastís,
Las topinas
De confit,
La pureia,
Los anchaus,
La mareia,
Los cacaus,
Las nosilhas,
Los bodins,
Las tendilhas
De rasims,
Galantinas,
Peças finas,
Sucre blanc,
Crèma au flan,
Tot gui passava,
Chascun bofava
E trabalhava
A belas dents,
E fasiam mina,
Quand la cosina
Pareissiá fina,
D’èstre contents.
La trobam tanben dins la poesia de Guilhèm Dadòr Pelerinatge de Sent Vincenç a Verdelais (1864); Verdelais es un vilatge de Guiana. La poesia ditz aital:
Après auger tot vist e tot examinat,
Pensèri, credetz bien, a far mon codinat,
Coma n’avèvi res dens ma praube valisa,
Anguri comandat, ches un cosin de Lisa,
Un plat aus vermichèls, bona sopa e bolhit,
Una ala de polet aveque d’au confit,
E puèi, per mon dessèrt, daus ústrias de gravetas,
Daus peras, dau fromatge, enfin de las noisetas;
Me serviren dau pan bon coma daus gatèus,
Et puèis, mon cher lector, dau bòn vin de Bordèu.
A! que dinnèri bien en aquesta jornada!
Pensèri, credetz bien, a far mon codinat,
Coma n’avèvi res dens ma praube valisa,
Anguri comandat, ches un cosin de Lisa,
Un plat aus vermichèls, bona sopa e bolhit,
Una ala de polet aveque d’au confit,
E puèi, per mon dessèrt, daus ústrias de gravetas,
Daus peras, dau fromatge, enfin de las noisetas;
Me serviren dau pan bon coma daus gatèus,
Et puèis, mon cher lector, dau bòn vin de Bordèu.
A! que dinnèri bien en aquesta jornada!
Apareis tanben dins la cançon lemosina La nòra, que ne donarem la primièra part:
Nostra nòra, ço ditz la bèla maire,
coma ela n’i a pas gaire.
A tot lo bon voler
qu’una nòra puèscha aver:
se lèva de bon matin
quand es petada de dormir;
ela n’es pas levada
voldriá que fuguessa dinnada;
lo dinnar n’es pas cuech,
voldriá que fuguessa nuech;
ela n’es pas frianda,
minja de tota vianda:
del bulhit, del rostit
ne’n tira ben son bocin,
de las pols de civada
se n’es jamai solelhada,
aquelas de froment
davalan bravament,
aquelas de micha
li fan mièja vita,
aquelas de blat
li an lèu repunhat.
coma ela n’i a pas gaire.
A tot lo bon voler
qu’una nòra puèscha aver:
se lèva de bon matin
quand es petada de dormir;
ela n’es pas levada
voldriá que fuguessa dinnada;
lo dinnar n’es pas cuech,
voldriá que fuguessa nuech;
ela n’es pas frianda,
minja de tota vianda:
del bulhit, del rostit
ne’n tira ben son bocin,
de las pols de civada
se n’es jamai solelhada,
aquelas de froment
davalan bravament,
aquelas de micha
li fan mièja vita,
aquelas de blat
li an lèu repunhat.
Dins la poesia Lo martegau (1847), del provençal Josèp Romanilha, apareis lo bolit; ne transcriurem qualques vèrses:
—Vòle faire un repàs de trenta sòus per tèsta;
Despachatz-vos, Messiés, siáu tot anequelit.
Adusètz-me d’abòrd la sopa e lo bolit:
Donatz-vos suenh aumens, m’aduguetz pas lei rèstas.
Lo martegau se bota en fèsta,
S’entaula. Velaquí que manja dei doas mans:
Avala, gabian!
Quente galapian!
Faliá veire coma trissava!
—A! ne'n chaplava de talhons!
Fasiá de tròs coma lo ponh!
Faliá veire coma chimava.
E tant que durèt lo repàs,
Nòste galavard quinquèt pas:
Lo provèrbi lo ditz: —Davant la ravanèla,
Pèrd lo morcèu tota feda que bèla.
Fai una bureva a ne'n crebar!
Carga sa mieja guèta... O bòn Dieu! quenta gonfla!
A la fin s’auborèt...
Despachatz-vos, Messiés, siáu tot anequelit.
Adusètz-me d’abòrd la sopa e lo bolit:
Donatz-vos suenh aumens, m’aduguetz pas lei rèstas.
Lo martegau se bota en fèsta,
S’entaula. Velaquí que manja dei doas mans:
Avala, gabian!
Quente galapian!
Faliá veire coma trissava!
—A! ne'n chaplava de talhons!
Fasiá de tròs coma lo ponh!
Faliá veire coma chimava.
E tant que durèt lo repàs,
Nòste galavard quinquèt pas:
Lo provèrbi lo ditz: —Davant la ravanèla,
Pèrd lo morcèu tota feda que bèla.
Fai una bureva a ne'n crebar!
Carga sa mieja guèta... O bòn Dieu! quenta gonfla!
A la fin s’auborèt...
Direm fin finala que l’ola de las Vals Vaudesas, de còps, portava pas de carn (solament un tròç de carnsalada) perque, per aqueles parçans, la carn èra fòrça escassa; pasmens las causas an cambiat fòrça uèi.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari