Azincourt, Azincourt, morne plaine
 

L’i a un pauc mai de 600 ans, lo 25 d’auctòbre 1415, una armada anglesa de 6000 òmes metiá en desbranda l’armada francesa fòrta de 18 000 cavaliers e fantassins. Leis arquiers galés avián tirat coma a la fièra l’eleit de la chivalariá dau reiaume. Aviám ja d’aqueu temps una guèrra en retardi. Leis estratègis n’èran encara dau temps de Philippe-Auguste. Doei sègles pus lèu, quand se chausissiá un prat batalhèr e que s’en faián sortir lei païsans e pastres que l’i restavan, avans de s’explicar. Bertran de Born nos cuenta coma aquò se passava dins una dei sieus cançons. La guèrra en retardi l’aviam encara en 1870 e en 1914 puei. En avost 14, l’estat major, partidari de l’ataca a non plus, sabre nus, mandava lei fantassins dei bràias rojas se far chaplar estrech per lei mitralhairas alemandas. Mai èra pas dins la mentalitat dei responsables d’aquelei chaples e d’aquelei desfachas de reconèisser sei errors e sei tòrts. Un trobava d’excusas. En 1415, leis Anglés èran pas estats leiaus e avián pas respectat lei còdis de la chivalariá. En 1914, lei pichòts “de l’amabla Provença” (cf. l’article de pressa dau senator de la Seine Gervais!) avián laissat caire davans l’enemic, dau costat de Morhange, Dieuze e Vergaville, en Lorrena. Èra la fauta dau XVen còrs. Joffre qu’èra lo responsable màger d’aquesta maselariá inutila, jamai lo blamèron. De centenaus de carrièras e de plaças pòrtan encuei son nom. Aqueu biais ben francés d’escondre la posca es totjorn tant viva au 3en milenari. Leis erros son perdonadas e lèu oblidadas, se lo personatge que se planta es una estar dei mèdias. Yves Coppens deu son aura a Lucy, sa descubèrta, qu’èra segon eu la nòstra rèire. S’es fach puei veire que n’èra ren, mai l’i fa pas ren. La reputacien de Coppens sobra intacta. La Dòna Carrère d’Encausse nos aviá gonflats emb sei libres a bèu tiratge, en explicant que l’URSS implausariá per l’encausa dei Republicas musulmanas d’Asia que si vodrián despartir.
 
Aquestei Republicas son estadas fisèlas fins a la fin a l’Unien Sovietica, lei darnieras après la quita Russia. L’error grossassa de l’espacialista milhora (si pensava) l’a pas empachada de venir Secretària Perpetuala de l’Acadèmia Francesa. Ben pus grèu es l’exemple de BHL. Es totjorn au som de sa glòria, totjorn tant present sus lei planestèus de la tèle dau temps que son iniciativa desastroá de partir en guèrra en Líbia a menat au caòs en Mediterranea.
 
Dins lei país d’Òc, avèm lo sens critic pus agusat. Bernard Henry Lévy seriá pas una estar de la filosofiá espectacle se fuguesse estat marsilhés o tolosan. L’autoderisien, pauc presenta dins lo Nòrd, ven en mai en cò nòstre. Lo paure nòstre amic Joan-Peire Belmon, que siguet tanben cantaire occitan dins sei joineis annadas, m’aviá dich un jorn: «Eriam gonflats, sabiam manco acordar la nòstra guitara e vos faiám pagar 20 francs per nos venir escotar.»
 
De fach, aviáu pagat 20 francs per auvir Belmon, Maurís e Martí, un vèspre a Niça devers 1973. Pauc de cantaires francofònes son lèsts a far d’aquelei confessiens. Fòrça, pasmens, jugan e cantan faus.