(d’apres Carle Galtier)
 
Aquesta annaa, Noé cheiá un diluns e lo monde disian: quand Noé chei un diluns, tot es perdut!
 
A la Bastia Granda, pausàvan cacha-fuec (chasse feu) coma se fai dins totas las fermas. Aquí la tradicion vòl que l’òm tròbi una gròssa tusca, sovent una tusca d’ametlier, puei òm la mena davant la chaminéia e òm la pausa sus las brandas (chenets).
 
Aquí lo reire-grand pronóncia totjorn las memas paraulas:
   
Mai aqueste jorn d’aqui, qu’era un diluns, quand lo reire-grand ne’n venguec a n-aqueste moment de dire:”l’an que ven, se siam pas mai que sieiam pas mens...” poguec pas anar mai luench. Sa votz se nosec dins sa garganta perqué aquí, a costat, davant lo fuòc tochant la chaminéia, sus sa cheiera n-auta, i aviá un pechon dròlle. Se sabiá pas dire se era una filha o un drollàs: un enfant tot blanquinet, entortolhat de cubertas, que vos regardava come aquò, amb d’uelhs negres que semblàvan que vos traucàvan per regardar lo monde de l’autre costat de vosautres, coma si aviatz pas existit.
 
Dempuei Pasquas, aviam plus ausit parlar aquest enfant. Aquest enfant s’anequelissiá ..l’aviam menat d’en pertot, vers totes los medecins de la region. Degun aviá sauput dire d’onte veniá aquela malautia estranja. Degun poiá dire de qué sofrissiá aquel enfant, mai éran segurs qu’aqueu pechon era quasi perdut e que durariá gaire. Pas mai d’un an avian afirmat la maja part. Aqueu Noé sariá son darnier avian dich.
 
 Alora, pensatz qu’au moment de dire “dinc qu’a l’an que ven,se siam pas mai...”, totes los morres dau monde qu’éran aquí alentorn se desvirèron, las lagremas lor venguèron als uelhs. La lanha era conviaa per Noé aqueu diluns d’aquí.
 
Mai i aviá tota la familha aquí, justament coma aquel enfant era malaut e que deviá benleu partir aquest an. Se veiá Noé, se disian qu’au mens, s’era son darnier Noé, aquel enfant se’n ani amb l’imatge de sa familha tota rechampaa, mai pensàvan li bailar un pauc de jòia e alentorn d’eu i aviá que lanha e lagremas.
 
Alora son paire que voliá sauvar aquela festa, se l’òm pòt sonar aquò una festa, dissec:
   
Era la tradicion e, dins aquel ostau, las tradicions se mancàvan jamai. I aviá çò que chaliá sus la taula: las chandelas, las toalhas, .tot çò que chaliá...
 
E totes comprenguèron çò que voliá dire lo paire, e totes, mema aqueus que ne’n bevian jamai, demandèron de vin cuech:
   
E alora, pauc a cha pauc,lo vin faguec son efecte, las lengas de deslièron e, d’aise, d’aise intrinquèron de fusar los novés de Saboly: “pastoreus an fach un achamp, los pastoreus an tengut lo bureu”…e tot aquò se debanec… Tots aqueus chants de Noé qu’èran de chants pioses èran aquí per assaiar d’aver un pauc de risolet sus la bocheta d’aqueu paure enfant.
 
E puei coma lo monde parlàvan totjorn, ne’n venguèron a las devinhalas coma se disiá d’aqueu temps, dins un monde simple que viviá dins la campanha:
   
E: -Ben cotreiat (labouré) sensa que l’araire i siei passat?
   
Fins que au mitan d’una jòia un pauc revengüa, n’i a un que dissec:
   
Aquò faguc qu’un crit: “as ametlas!”
 
Chau dire que l’ametla era censaa conéisser l’avenir, l’ametla tombaa dels aubres, que brutla dins aqueu moment dins la chaminéia es charjaa de vita.
 
Dins quauques ans, farà l’ametlier que farà de flors blanchas coma de papier, e aquelas flors blanchas faran d’ametlons per mariar las filhas amb los garçons, coma ditz la chançon. Ansin charriaa per l’ametla, la vita s’espandirà dins l’avenir e es d’aquò qu’es trach lo juec devinaire.Alora tot lo monde se betèron a juar as ametlas.
 
Lo juec era simple: se betiá d’ametlas sus la taula e lo monde fasián sas demandas:
   
Lo pastre: Quant aurai d’anheus aquest an dins mon tropeu?
 
E i aviá totjorn quauqua dròlla un pauc tardiera que disiá:
   
Alora lo fasian sortir aqueu qu’aviá pausat sas questions e puei, dins las ametlas qu’èran sus la taula, ne’n chausissian una.Tot lo monde se la fasiá veire e après disian: aquò es l’ametla de la destinaa, la chau pas perdre dels uelhs. Se fasiá tornar aqueu qu’aviá pausat la question e li demandàvan de traire d’ametlas e tot lo monde comptava: un, dos , tres, quatre..., mefi de pas destorbar las ametlas que nos chau gardar als uelhs aquela de la destinaa, 5, 6, es aquela!
   
E se contunhava: un, dos ...trenta, quaranta,...53: es aquela!
   
E aquí lo monde començàvan de rire, la jòia era revengüa dins aqueu diluns de Noé.
 
E se pensava plus talament a la situacion; e la filha tardiera traiava las ametlas:
   
Totes risian.
 
E vaquí qu’au mitan d’aquela jòia, se montec una votz pechona, aquela que plus degun aviá ausia dempuei Pasquas. Totes risian. E aquela votz disiá: “ieu pereu vòlo juar”.
   
Angoissats, aqueus de la familha parlàvan plus . L’enfant dissec:
 
—Vòlo saupre quant d’ans me restan de viure”
 
E zòu mai, la lanha, las lagremas que vènon sus las caras de chascun.
   
E betèron d’ametlas sus la taula, ne’n betèron una plena taula e puei apres, totes ensems se ne’n faguèron veire una eilà, de l’autra bot de la taula, e dissèron:
   
L’assetèron sus los genolhs de son grand. E li dissèron:
 
“Zòu tira l’ametla davans tu, aquí!”
 
L’enfant regarda totas aquelas ametlas e leva la main. Anava ne’n prendre una davant eu, mai aluenchec un pauc sa man, puei la menec sus sa drecha e puei finalament estirec son braç dinc a l’autre bot de la taula onte agantec l’ametla chausia per la familha. La tiblec au dessús de la taula e esperec. Toutes restàvan silencioses, la bocha duberta.
 
Aquò durec pas mau de temps, e d’un còp, totes, d’una votz soleta crièron: “un” . Alora l’enfant pausec son ametla e ne’n prenguec una autra. E, totes ensems crièron: 2!, 3!, 4 e 5 e 6 .
 
 Alora aquí quauquaren faguec coma un lume dins los uelhs negres de l’enfant pechon.
 
E zòu mai: 7, 8, 9, 10, 14, 15, 16! L’enfant los amolonava contra son coide coma aquò e au canton de sas pechonas boquetas (lèvres), venguec coma un risolet...
 
E contúnia: 25, ... 49, 50. L’enfant risiá!: 61, 62,...70, 75, 83, 84! Es aquela! La darniera ametla qu’aviá dins sas mans e que disiá: 84 ans en respònsa a sa question.
 
E ben, aquel enfant que los metges avian considerat condemnat a pas viure mai de quauques meses encara, aquel enfant venguec un vielh fòrça beu de 84 ans!
 
E es eu que, a 84 ans, nos contec aquela istòria de Noé; Mai çò que nos a pas contat, e que nos contarà jamai perqué l’a jamai sachut, es que lo jorn de las ametlas aviá pas estat messorguier.
 
Perqué la prumiera ametla, qu’èra anat querre eilabas quasiment a l’autre bot de la taula, a la poncha de sos pechons dets, talament qu’aviá tiblat sos pechons braces, era l’ametla que totes i avian dich que sariá l’ametla de la destinaa, l’ametla que disiá: un an a viure.
 
Mai tot lo monde qu’èran aquí alentorn, belèu per endurmir la dolor que los teniá totes, benleu per amor per l’enfant, per amor per la vita, benleu en causa d’aqueu monde d’esper que Noé fa náisser dins chasque còr  dempuei mila e mila generacions, son monde an refusat la senténcia de las ametlas, e totes an comptat: 1 puei 2, 3 e ansin fins qu’a la darniera ametla.
 
Per la nuech calendala se son auborats contra la malastrosa destinaa e sa volontat trobec son guerdon (récompense).An sauvat una bela vita d’òme sus la terra.
 
Alegre, mos mainats, Noé nos alegre, Calenda ven, tot ben ven!