”Es mai grand mòrt que non pas viu.” Aquela frasa que legendava lo tablèu de l’assassinat del duc de Guisa dins mon libre d’istòria de l’escòla primària me venguèt de tira a l’esperit quand aprenguèri la mòrt de Michel Serres.
 
Benlèu ne serà tot parièr per lo que coneguèt la notorietat de tard e qu’èra vengut aquelas recentas annadas fòrça aimat pels mèdia.
 
O cal ben dire: èra un bon “client”: sa bonomia, son amor de la paraula e son “accent del Sud Oèst” fasián miranda! Nos cal pas amagar que son accent occitan èra acceptat unicament per çò qu’èra un invitat e, en mai d’aquò, portat per son apartenéncia a l’Acadèmia francesa.
 
“Mai grand mòrt que non pas viu!” Escriurai pas un panegiric de mai… Los mèdia, quales que sián, an balhat lo micro o lo calam – e parli pas que per nòstra region –  als òmes e a las femnas politicas, als decideires, als dirigents esportius — èra un afogat del SUA — al cònsol màger, al curat, etc. E encara n’ai degut oblidar qualques uns! Totes an pas que de compliments a far sul grand òme, NÒSTRE grand òme…
 
Alara, lèu fach, me’n vau far lo reborsièr — qu’es dins ma natura!
 
Quitament se soi un de sos admirators, ai qualques resèrvas a formular…
 
S’es dit, en Agenés al mens,  qu’anava tornar trobar lo Jansemin e lo Corteta de Paradas, autras glòrias illustras e aquò me pausa question. Uèi, qual legís o a legit los autors susnomats? Qual a legit los libres del Michel levat un libre coma “La petite poucette”? Personalament, ai pas jamai pogut anar al cap de sos libres sus l’educacion per exemple mentre que beviái sas paraulas dins sas conferéncias o sas intervencions dins los mèdia…
 
En ma qualitat de promotor de nòstra lenga occitana, que regrèti fòrça qu’aja pas jamai fachas ni declaracion ni accion per defendre la lenga quitament s’aviá declarat, al cors d’una conferéncia al teatre d’Agen —en responsa a una question que li pausèri en occitan— qu’aviá l’intencion de far quicòm pel “gascon”.
 
Al sens contra, donava totjorn coma exemple del fracàs de nòstra lenga occitana lo fach que se podiá pas dire dins nòstra lenga de mots coma “octaèdre” e “nucleïde” — octaèdre e nucleïd en occitan! En consequéncia, l’occitan èra pas apte a exprimir la pensada scientifica modèrna, etc. Argument especiós se n’es un dins la mesura que totes aqueles mots sabents son tirats del grèc e son mai o mens identics dins totas las lengas europèas, anglés comprés!
 
Lo francés, lenga “nòbla” auriá donc lo drech de manlevar al grèc mas l’occitan, nenni!
 
Tot simplament, coma lo monde sa generacion, lo Michel, ajudat per aquò per sos parents, e la “propaganda” parisenca e republicana, a daissat lo “patoés” per venir un “monsur”.
 
Personalament, o regrèti.
 
N’es pas mens francés lo qu’es bilingüe occitan francés… mas lo francés aima melhor èsser invasit per l’anglés qu’ajudat per l’occitan.
 
Nòstres centralizaires, de l’abat Grégoire a Macron, refusan d’entendre rason quitament se se pòt trobar exemples multiples a nòstra pòrta.
 
Dins aquel domeni, l’”engeni” fancés es pas qu’un embarrament…
 
 
 
 
 

---

P.S. Claude Askolovitch dins sa revista de premsa diguèt a prepaus de Michel Serres, “l’enfant de Garonne” qu’aqueste parlava del riu coma d’una persona, e  trobèt aquò extraordinari, plan dins la dralha de nòstre filosòf.
 
Manquèt de dire, mas es pas sa fauta, qu’aquela abséncia d’article, tipicament occitan, èra lo sol barbarisme que se permetiá lo Miquèl, tot afrancizat e aparisenquit qu’èra!