Dissabte, 5.1.2019 03h00
Cada còp que torni en Corsega, l'ocasion m'es bailada de veire e de meditar sus çò que i càmbia e sus çò que i rèsta. E precisament, ren de mon escòla primària e de mon collègi es restat a Aiacciu. Dins lei quartiers e banlègas dau nòrd-èst, au contrari, jamai non cèssa de se bastir d'immòbles sus leis ancians colets desèrts, e lei mostrós centres comerciaus, que fan de la region aiaccina un paradís dei promotors immobiliers, perpetuan tota l'annada l'invasion que lo torisme se resèrva dins l'estiu. La lenga contunha de ganhar d'espaci public e de pèrdre d'espaci privat. Lei jornaus televisius donan lei títols dei nòvas en còrse, mai son contengut es quasi unifòrmament francés, dau temps qu'a Aiacciu lei convèrsas de la carriera son tan francofònas coma a Montpelhier.
Pasmens, quauquei satisfaccions son possiblas. A la FNAC e a l'espaci culturau dau Leclerc se vend de libres en lenga còrsa, e lo curiós pòu trobar de belòias. Coma una edicion illustrada e trilingüa (espanhòu, còrse e francés) de poèmas de García Lorca. Coma de bèlei traduccions de La Tempèsta e de l'Hamlet de Shakespeare, aquesta facha per un escrivan conegut, Marc Biancarelli.
Lo mesme autor, l'ai trobat tornarmai coma prefacier d'un obratge qu'a atrach ma curiositat, e qu'es lo títol d'aquest article. Corsican way of life, allusion transparenta au mite de l'American way of life, lo biais de viure estatsunidenc. L'autor es un faus novelari, que sembla d'aver ja publicat dins de revistas, mai es un pron jove menusier de mens de 35 ans, Joseph Antonetti. Es pas estonable que Biancarelli ague prefaciat Antonetti: siguèt precursor dins la volontat de rompre amb lei tèmas tradicionaus de la literatura insulara per fin de s'ancorar dins de tematicas modèrnas inspiradas de la literatura deis Estats Units. Totei lei tèxtes de la rejoncha d'Antonetti, sustot de nòvas mai pereu quauqueis assais, son totplen corts, bastits per acipar, provocar, espantar. En quauquei paginas, dins una lenga concisa e dirècta, passam de l'ironica mai crusa denóncia, entrò un erotisme brutau, de l'ipersexualitat ambienta e de sei frustracions, a d'umor negre crudèu onte lo mostre e lo bòia se fan passar per d'eròis e de justiciers. Luench dei mites de la vendetta e dei bandits d'onor, tot es violéncia bòrnia, ipocrisia trionfanta, materialisme descadenat e injustícia descabestrada. Nieus lo presonier independentista còrsa deven un Rambo desarmat, oblidat per seis ancians companhs d'armas afaristas.
L'esperit d'aqueu libre que pòu pas laissar indiferent, onte cada tèxte còrse de l'autor es seguit de sa traduccion ò de son adaptacion per un autre autor, dont Biancarelli, lo resumisson ben aquestei linhas que vos tradusi en seguida:
Pargue natural protegit damb agropastoralisme e ecotorisme...es una tendència...
E consí n'i viure, totes?
Le rapòrt cultural e donca lingüistic, Còrsega/Itàlia e Elsàcia/Alemanha, es pas parièr.
Affar conscienta o pas d'utilitat, de prestigi...
Còrsega mòstra de patronimes e toponimes toscans, ambe de parlars italiques estandardizats en una lengua corsa identitària fonograficament desmarcada de l'italian.
Le referencial cultural dominant es francés, çò sembla.
De que n'es del ensenhament de l'italian en Còrsega?