Opinion
Associu Cusì: descomplexem la joventut e la lenga
Una amiga còrsa que son filh ainat i es tras qu'actiu m'a assabentat de l'existéncia de l'Associu Cusì. Es una associacion que son nom significa simplament "Ansin" (coma lo così de l'italian). Aquel nom tan minimalista pòt, de tot segur, susprene, mas correspond a la volontat de sos fondadors d'impausar la lenga còrsa coma una evidéncia dins la societat.
Son lidèr, plen de vam e totjorn sorrisent, es un certan Brandon Andreani, un jovenòme qu'explica son istòria personala dins un reportatge de France 3 Via Stella. Collegian, decidiguèt un jorn solet de parlar sonque en còrs. Patiguèt d'incompreneson, e mai d'insultes, mas tot comptat e rebatut son actitud ferma e testarda finiguèt que convenquèt d'amics e de pròches de non solament lo daissar parlar còrs mas quitament de se metre a parlar o a aprene la lenga insulara eles tanben. Uèi, es estudiant a Corti e amb qualques unes creèt aquela associacion per ajudar a la preséncia de la lenga còrsa dins la societat. Fa tanben òbra de pedagòg; sus Twitter, ret social ont los occitans sèm fòrça pauc presents, publica regularament de fichas metodicas de lenga còrsa, entitoladas "Scrivimu a nostra lingua" ("Escrigam nòstra lenga"), e n'a fachas un libret.
Lo coneissi pas en persona, mas supausi qu'aurà fach coma ieu e d'autres compatriòtas de l'illa la meteissa constatacion. La lenga, popularizada pel movement de reviscolament politicocultural sonat dins mon país Riacquistu, i es mai objècte de revendicacion legitima –oficialitat, desvolopament a l'escòla, etc.– que subjècte de practica. Per fòrça còrses, malgrat l'estacament general a la lenga, es fòrça mai natural de conversar en francés qu'en còrs. E mai los nacionalistas –e Brandon Andreani e sos amics o lor recastenan amb rason– fan fòrça mai servir la lenga còrsa coma emblèma (sus las afichas electoralas, o al començament o a la fin dels discorses) que coma lenga de comunicacion abituala. Dins una twiterejada, lo jove activista còrs fiula la necessitat, per exemple, de las publicacions nacionalistas Arritti e U Ribombu d'escriure a un 100% en la lenga que los sobeiranistas revendican de longa.
Per l'Associu Cusì, doncas, tot es clar: se los insulars vòlon aparar lor lenga, que la parlen en tota circonstància, privada coma publica, e mai s'an paur de cometre d'errors ("A pratica vince a gramatica", coma se ditz en còrs, dins una frasa que tot occitanofòn pòt entendre, çò'm par). Per ansin los membres participan sovent al jòc televisiu tot en lenga còrsa Sapientoni (Sabentasses), e organizan quitament de parodias publicas, tanben en lenga còrsa, de jòcs mai coneguts, coma Burger Quizz, o The Voice ("A Voce", La Votz). Enfin, dins lor volontat de far chifrar tota la societat als mejans concrets de generalizar lo còrs coma primièra lenga e non pas coma element de revendicacion desconnectat de la practica e de la vida vidanta, organizèron d'Estats Generals de la Lenga Còrsa, fa doas setmanas, ont participèron fòrça militants associatius, e fòrça joves.
Evidentament conscient de las particularitats de las problematicas occitanas, me pareis doncas qu'aquela associacion poiriá comunicar son estrambord e sas proposicions a nòstra joventut e a nosautres mens joves per nos descomplexar.
Son lidèr, plen de vam e totjorn sorrisent, es un certan Brandon Andreani, un jovenòme qu'explica son istòria personala dins un reportatge de France 3 Via Stella. Collegian, decidiguèt un jorn solet de parlar sonque en còrs. Patiguèt d'incompreneson, e mai d'insultes, mas tot comptat e rebatut son actitud ferma e testarda finiguèt que convenquèt d'amics e de pròches de non solament lo daissar parlar còrs mas quitament de se metre a parlar o a aprene la lenga insulara eles tanben. Uèi, es estudiant a Corti e amb qualques unes creèt aquela associacion per ajudar a la preséncia de la lenga còrsa dins la societat. Fa tanben òbra de pedagòg; sus Twitter, ret social ont los occitans sèm fòrça pauc presents, publica regularament de fichas metodicas de lenga còrsa, entitoladas "Scrivimu a nostra lingua" ("Escrigam nòstra lenga"), e n'a fachas un libret.
Lo coneissi pas en persona, mas supausi qu'aurà fach coma ieu e d'autres compatriòtas de l'illa la meteissa constatacion. La lenga, popularizada pel movement de reviscolament politicocultural sonat dins mon país Riacquistu, i es mai objècte de revendicacion legitima –oficialitat, desvolopament a l'escòla, etc.– que subjècte de practica. Per fòrça còrses, malgrat l'estacament general a la lenga, es fòrça mai natural de conversar en francés qu'en còrs. E mai los nacionalistas –e Brandon Andreani e sos amics o lor recastenan amb rason– fan fòrça mai servir la lenga còrsa coma emblèma (sus las afichas electoralas, o al començament o a la fin dels discorses) que coma lenga de comunicacion abituala. Dins una twiterejada, lo jove activista còrs fiula la necessitat, per exemple, de las publicacions nacionalistas Arritti e U Ribombu d'escriure a un 100% en la lenga que los sobeiranistas revendican de longa.
Per l'Associu Cusì, doncas, tot es clar: se los insulars vòlon aparar lor lenga, que la parlen en tota circonstància, privada coma publica, e mai s'an paur de cometre d'errors ("A pratica vince a gramatica", coma se ditz en còrs, dins una frasa que tot occitanofòn pòt entendre, çò'm par). Per ansin los membres participan sovent al jòc televisiu tot en lenga còrsa Sapientoni (Sabentasses), e organizan quitament de parodias publicas, tanben en lenga còrsa, de jòcs mai coneguts, coma Burger Quizz, o The Voice ("A Voce", La Votz). Enfin, dins lor volontat de far chifrar tota la societat als mejans concrets de generalizar lo còrs coma primièra lenga e non pas coma element de revendicacion desconnectat de la practica e de la vida vidanta, organizèron d'Estats Generals de la Lenga Còrsa, fa doas setmanas, ont participèron fòrça militants associatius, e fòrça joves.
Evidentament conscient de las particularitats de las problematicas occitanas, me pareis doncas qu'aquela associacion poiriá comunicar son estrambord e sas proposicions a nòstra joventut e a nosautres mens joves per nos descomplexar.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#5 Aquò's un punht important de soscar...
Se metre a una activitat quina que sia en occitan obliga de se crear un lexic complet e d'automatismes a partir del francés, se de non de l'anglés tanben, e de le pensar interiorament en tot acte o movement, abans de poder l'exprimir oralament.
L'exemple de l'estacion d'esquí de Vaqueira en Aran, an mes en plaça una senhalizacion generala en aranés, mès l'escòla d'esquí locala ensenha pas qu'en castelhan, francés,anglés. Le catalan s'ause de quora en quora ambe d'escòlas catalanas sortidas d'endacòm.
Es pas segur que sia de bon ensenhar l'esquí en aranés per un aranés, amai aranofòne, perque una activitat se pensa dins la lenga de la seu lexicalizacion primièira.
Aquò's complicat e ambe qual ?
Aran seriá saique en capacitat d'organizar quicòm en mestior d'esquí e de postar de vídeos sus la teleranha? Qual sap ?
Demòra e veja
(Wait and see)
#4 De qu' esperatz per organisar de sortidas d'esqui en occitan?
S'agis pas de s'acontentar ( darrèr un escais...) de far de rasonaments - per tan senats que siaguen, e los vòstres son sovent interessants, - mas de passar a la mesa en practica de las vòstras proposicions.
Darrèr lo vòstre burèu ( probable de la Camif) , darrèr lo vòstre escais,-quora nos anatz prepusar una sortida randolejada o d'esquí en occtan?
Corses d'esquí en catalan
S'anatz esquiar en Pireneus de Cerdanha a La Masella-La Molina (Província de Girona), i veiretz fòrça classes infantilas d'esquí venent d'un fum de vilas e vilatges de Catalonha, menadas de per professors qu'ensenhan en catalan, emai les enfants parlèssen indiferentament en catalan o en castelhan.
Brave exemple de la lengua supòrt d'activitats extra-escolaras, que i vèn communicativa, tal coma le ríser.
#1- Ieu tanben, ai coneguda aquela epòca, dins mas annadas d'estudiant, ont Renat Jurièr, sens cap de crenta( al contra de ieu, d'aquel temps...), podiá demandar per beure en occitan, dins un cafè de la plaça del Capitòli ; lo garçon compreguèsse pas, i aviá totjorn qualqu'un a costat qu'aviá compres per ajudar a la traduccion. De que ne seriá ara, dins una vila bobòisada e afranchimendida....?
#Pensi qu'avetz per part, rason. Complicat al jorn d'auèi d'interpelar qualqu'un en òc- ni per voler!
Vòli pas tornar sus un anecdòt que m'arribèt e qu'ai contat mai d'un còp dins aquelas paginas.
Las consequencias d'aquel anecdòt e las reflexions a ne tirar siaguèron mai o mens vistas de naut per un lectorat que se carra mai dins las parladissas fumosas, que dins un debat per trobar de solucions simplas, concretas pragmaticas e bon mercat
Perque, tot simplament, portar pas, espillat sus la camisa, un pin's amb quicòm coma:
" Nos podèm parlar occitan" ....o quicòm mai dins lo mèmes sens.....Dins un contexte complicat, un pin's aital es lèu tirat, e, se que non, permèt, vos o pòdi dire, de liberar la paraula o, pel mens, de suscitar l'interés. Dona la possibilitat a de monde que se serián parlat francés, d'engatjar una convèrsa en òc, emai escarraunhada, e al monde a l'entorn d'ausir la lenga.
Abans de m'ausir dire :" Encara un vièlh que repapia!"- saludi totes los joves que trabalhan suls rets socials , que fan de trabalh sus internet(tv..etc). Avèm tanben besonh d'eles per desposcar la lenga e la dobrir als autres....
#1Vòstre estrambòrd m'agrada, partegi vòstra passion, l'occitan ne val lo còp, pasmens soi realista.
Cal pas daissar creire qu'un miliitant occitanofòn se posquèsse vengar de l'impaciéncia d'un emplegat de la prefectura o de l'ostal dels impòstes, a lor portisson.
Cal pas daissar creire qu'un militant occitanofòn se posquèsse vengar de l'impaciéncia d'un cancerològ que tòrna de la sala d'operacion, o d'un medecin qu'a trenta personas dins la sala d'espèra encara a 18 oras.
Cal pas daissar creire qu'en discotèca l'occitan siá una aisina eficaça per far l'aleta.
Cal pas daissar creire qu'una mamà de 36 ans parla auèi de contunh (disi ben continualament) occitan a sos mainats, amb un diccionari francés-occitan dins la pòcha en cas de besonh.
Del temps que la lenga èra encara viva, fasiá ja cent ans que los darrièrs monolingues èran mòrts, e tan pauc que sortiguèssen de l'ostal, los darrièrs locutors natius passavan d'una lenga a l'autra.
Ai pro cargada la casqueta de "lo que parla totjorn patoès" : finisses que ne fas un sadol d'èsser tot sol.
Ara, censat, qu'una acampada d'occitanistas se faga integralament en òc, me sembla normal.
Encara que, poiriam ben trobar qualques "occitanistas" que parlan francés entre eles per necessitat e que passan a l'òc per abordar un francimand, coma qui jòga.
Ane ! un darrièr fisson abans de claure : quand es acabat es acabat, la practica de l'occitan en 2019, e dempuèi un brieu, separa, isòla de la nacion.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari