Opinion
Catalonha: per un independentisme sens paur
Ièr, gràcias a Internet, poguèri seguir la declaracion de Mireia Boya, en occitan aranés quand respondiá al procuraire, puèi en catalan nòrd-occidental quand parlava amb son avocat. Jornalet a ja mençonat l'eveniment: es lo primièr còp dins l'istòria de l'estat espanhòl qu'un acusat pòt liurament emplegar la lenga occitana dins un tribunal. Es un eveniment, çò sortissi de dire, mas o deuriá pas èsser: l'occitan, sonat aranés en Aran, es oficial en Catalonha, e per aiçò deuriá èsser normal que se faguèsse servir davant la justícia en tota escasença.
Delà l'excepcionalitat sociolinguisticopolitica, m'agradariá, en qualques linhas, de soslinhar las paraulas de nòstra compatriòta —doblament compatriòta per ieu perque revendiqui coma ela doas nacions, la catalana e l'occitana—. D'en primièr, m'a confirmat que somièri pas lo 27 d'octòbre de 2017 quand me semblava que se votava una declaracion d'independéncia. Fa qualque temps, d'efièch, que las estrategias foscas dels independentistas catalans davant la repression espanhòla installavan lo dobte dins la ment de totòm. Sonque se seriá tractat d'una declaracion d'independéncia simbolica, amb de parlamentaris independentistas catalans, majoritaris dins la cambra, que confirmavan simplament que lo pòble catalan, après lo vòte eroïc al referendum, s'ameritava plan una independéncia, mas impossibla en causa d'Espanha. Ieu coma d'autres alara cresiái totun qu'assistissiam a la responsa politica a la victòria ciutadana! E quin sens aviá doncas la sesilha parlementària del 27 d'octòbre, reünida lo meteis jorn que lo senat espanhòl que decidissiá la suspension autoritària —e saique illegala— de l'autonomia catalana? De declarar l'independéncia abans aquela suspension èra ben lo mejan d'afortir la sobeiranetat catalana, pas 'rai?
Justament, doncas, Mireia Boya parla clar: foguèt una declaracion d'independéncia efectiva perque entraïnet la reaccion repressiva espanhòla. Perqué suspendre una autononomia sonque per una declaracion simbolica? Mas, mai prigondament, m'impressiona sa valentiá, que càmbia radicalament de la cultura de la paur dins la quala, per malastre, es casuda una part significativa de l'independentisme. Trantalha pas una segonda per reprochar a l'aparelh judiciari espanhòl de daissar impunits lo racisme e lo masclisme de l'extrèma drecha. Afirma sens crenhença qu'es acusada amb los membres del burèu del parlament per lo sol motiu d'èsser majoritaris, çò qu'acusa Espanha de cercar de se venjar de sa desfacha democratica; dins lo meteis movement acusa aquel estat d'incoeréncia, ja que reconeis lo drech d'autodeterminacion d'Aran, mas pas de Catalonha. Enfin, mentre que l'obsession independentista actuala pareis de voler un segond referendum amb Espanha que totes sabèm pasmens impossible (los govèrns espanhòls son absoludament clars sus aquel ponch), l'èx-deputada aranesa s'esglàsia pas de repetir que defend la rompedura unilaterala amb l'estat organizat a l'entorn de Madrid.
Coma sos èx-collègas deputats convocats ièr, Mireia Boya risca vint meses de privacion de dreches civics e una multa de 30 000 èuros. Aquò l'empacha pas de mostrar un camin tras que clar. Del temps que d'unes se pèrdon a voler caçar un rei e sa familha corrompuda contra los quals degun manifèsta pas jamai a Madrid o a Sevilha; del temps que d'autres, afectats per la preson, meton en scèna lor qualitat de "bonas personas"; del temps que d'autres, mai resistents, nos prepausan lo retorn de la "revolucion dels sorires" sens apondre res de concret, Mireia Boya, amb tota sa fòrça tranquilla, nos indica que la libertat per Catalonha —ni per Aran— se ganharà amb l'independentisme sens paur que desfisèt victoriosament Espanha lo primièr d'octòbre de 2017.
Que son exemple inspire los que vòlon viure liures!
Delà l'excepcionalitat sociolinguisticopolitica, m'agradariá, en qualques linhas, de soslinhar las paraulas de nòstra compatriòta —doblament compatriòta per ieu perque revendiqui coma ela doas nacions, la catalana e l'occitana—. D'en primièr, m'a confirmat que somièri pas lo 27 d'octòbre de 2017 quand me semblava que se votava una declaracion d'independéncia. Fa qualque temps, d'efièch, que las estrategias foscas dels independentistas catalans davant la repression espanhòla installavan lo dobte dins la ment de totòm. Sonque se seriá tractat d'una declaracion d'independéncia simbolica, amb de parlamentaris independentistas catalans, majoritaris dins la cambra, que confirmavan simplament que lo pòble catalan, après lo vòte eroïc al referendum, s'ameritava plan una independéncia, mas impossibla en causa d'Espanha. Ieu coma d'autres alara cresiái totun qu'assistissiam a la responsa politica a la victòria ciutadana! E quin sens aviá doncas la sesilha parlementària del 27 d'octòbre, reünida lo meteis jorn que lo senat espanhòl que decidissiá la suspension autoritària —e saique illegala— de l'autonomia catalana? De declarar l'independéncia abans aquela suspension èra ben lo mejan d'afortir la sobeiranetat catalana, pas 'rai?
Justament, doncas, Mireia Boya parla clar: foguèt una declaracion d'independéncia efectiva perque entraïnet la reaccion repressiva espanhòla. Perqué suspendre una autononomia sonque per una declaracion simbolica? Mas, mai prigondament, m'impressiona sa valentiá, que càmbia radicalament de la cultura de la paur dins la quala, per malastre, es casuda una part significativa de l'independentisme. Trantalha pas una segonda per reprochar a l'aparelh judiciari espanhòl de daissar impunits lo racisme e lo masclisme de l'extrèma drecha. Afirma sens crenhença qu'es acusada amb los membres del burèu del parlament per lo sol motiu d'èsser majoritaris, çò qu'acusa Espanha de cercar de se venjar de sa desfacha democratica; dins lo meteis movement acusa aquel estat d'incoeréncia, ja que reconeis lo drech d'autodeterminacion d'Aran, mas pas de Catalonha. Enfin, mentre que l'obsession independentista actuala pareis de voler un segond referendum amb Espanha que totes sabèm pasmens impossible (los govèrns espanhòls son absoludament clars sus aquel ponch), l'èx-deputada aranesa s'esglàsia pas de repetir que defend la rompedura unilaterala amb l'estat organizat a l'entorn de Madrid.
Coma sos èx-collègas deputats convocats ièr, Mireia Boya risca vint meses de privacion de dreches civics e una multa de 30 000 èuros. Aquò l'empacha pas de mostrar un camin tras que clar. Del temps que d'unes se pèrdon a voler caçar un rei e sa familha corrompuda contra los quals degun manifèsta pas jamai a Madrid o a Sevilha; del temps que d'autres, afectats per la preson, meton en scèna lor qualitat de "bonas personas"; del temps que d'autres, mai resistents, nos prepausan lo retorn de la "revolucion dels sorires" sens apondre res de concret, Mireia Boya, amb tota sa fòrça tranquilla, nos indica que la libertat per Catalonha —ni per Aran— se ganharà amb l'independentisme sens paur que desfisèt victoriosament Espanha lo primièr d'octòbre de 2017.
Que son exemple inspire los que vòlon viure liures!
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#7 Efectivament, los Franceses agèssen panat Catalonha sud coma Catalonha nòrd e tota Occitania, la dite lenga catalana seriá exactament dins la meteissa situacion a Barcelona e a Valéncia coma a Perpinhan : seriá coma l'occitan a Tolosa, Marselha e Bordèu, a Niça, Lemòtge o Clarmont Ferrand, ni mai, ni mens. Lo meriti nion a res a far amb aquò.
Responsa de Franc Bardòu a Pompèu Fabre, a Augustí Rafanell e a totes los ideològues de la linguistica universitària que voldretz : lo catalan non foguèsse la meteissa lenga que l'occitan, jamai non auriái pogut comunicar amb los Catalans coma o ai sempre fait mercés a l'occitan (al mens dins sa fòrma estandard. Çò mai, per ieu, son de dicorses. La primièra dòmna que m'a amat, l'ai amada en occitan e m'a amat en catalan : poèta totes dos, jamai non avèm agut besonh d'un diccionari per nos endevenir, per nos legir, per comunicar. Çò mai, son de teorias fumosas e politicas. E de la politca de los que se creson a pensar a la plaça dels autres, fa bèl temps que m'en tondi.
#6
1) responsa de Pompeu Fabra : es pas politica mas linguistíca : el e los autres intelectuals catalans an proclamat que lo catalan es una lenga a part entera e pas un dialecte de l'occitan coma d'unes volián lo classificar. Véser sus aquel sicut lo libre fòrça documentat e que fa autoritat, de l'universitari Augustí RAFANELL " La Il.lusió occitana".
Ieu ajustarè per sòrt, vist l'estat uèi de l'occitan de cara a la vitalitat del catalan.
2) Urosament, que lo Principat es pas estat coma Catalonha Nord annexat a l'estat francés ( malgrat las tentativas de Napoleon) per la salvagarda de la cultura catalana e de la siá lenga, obtinguda mercés a la lucha dels catalans contra la politica dels Borbons (dinastia francesa) de Franco e dels autres governs espanhòls republicans, monarquics, de drecha coma d'esquerra e la volontat dels patriotas catalans d'integrar a la catalanitat los immigrats de dins et de defòra. Al contrari l'estat francés (ajudat per l'autoodi de qualques "botiflers") per una politica de colonitsacion de poblament per monde franciman e per l'exili provocat des autoctòns a permés de far considerar la cultura catalana coma un simple folclòre ( véser lo fum de senyeras que hi ha a Catalunya Nord, mas lo poc de monde que parla la lenga pròpia del país)
#4 La responsa de Fabre non es civilizacionala ni nacionala : es estrategica e circonstenciada, e non definís la nòstra identitat comuna. Se Catalonha tota dependèsse de França despèui 8 siègles, seriá curiós de veire cossí foncionariá lo catalanisme a Barcelona. La lenga s'entednriá tant per las carrièras de Barcelona coma per las de Perpinhan, ni mai, ni mens.
#4 d'acòrd dab tu. Esperim que los gascon e hasquin bethlèu parièr.
#3 Ara per ara, per astre, los Catalans n'esperan pas los Occitans per revendicar e sustot actuar per l'idependéncia. N'i a que de véser la situacion de l' occitan dins l'estat francés e la politica linguistica remirable de la Generalitar de Catalonha de cara a l'Aran e al gascon aranés'. La question, al nivèl lingûistíc, es estat tractada ja per Pompeu Fabra dins las annadas 30 : Catalonha "fara da se" !
VIA FORA OCCITANS ! CORATGE !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari