Una de las primièras conclusions que tirèri après legir l’August Rafanell dins la siá Il·lusió occitana es que çò qu’aviá fait tostemps fracassar las relacions e las entrepresas entre catalans e occitans èra que fin finala, sus las questions d’Estat importantas, los occitans demòravan “franceses”, e los autres, “espanhòls”. Sul plan cultural tot anava mai o mens plan, mas aqueste afrairament occitano-catalan èra, efectivament, una mena d’illusion que s’esvaporava còp sec quand arribava quicòm que pausava un problèma politic dins lors respectius Estats. Un occitan non traïriá jamai França en favor dels catalans. Abans traïriá los sieus fraires catalans, que fin finala non èran de vertadièrs “compatriòtas”. E al revèrs.

Tot d’un còp, donc, catalans e occitans estancavan d’èsser fraires. Non o èran pas mai. Èran quitament capables de se far la guèrra entre eles, perque aital o comandava l’Estat o la “revolucion” de torn, que non se podiá traïr. Malgrat qu’es vertat qu’aquesta vision èra encara mai prigonda del costat occitan que del costat catalan –tostemps mai reticent a tot Estat Espanhòl–, cal reconéisser que totes dos, catalans e occitans, al long de l’istòria se son plegats completament a las volontats politicas de lors Estats, sens voler pausar jamai cap problèma diplomatic sus la taula. Es a dire, la famosa nacion comuna occitanocatalana demòrava sonque sul plan literari. Una literatura de ficcion, de fait.

Mas ara i a quicòm qu’a cambiat. Almens del costat catalan. A la fin, los catalans non vòlon pus èsser espanhòls. Del costat catalan s’es acabada la vièlha idèa que la France est la France; et l’Espagne est l’Espagne. Ara, l’Espanha es çò que i a après l’Aragon. E los catalans sabon plan que s’independiza sonque un bocin de la nacion, lo Principat, mas que lor territòri es fòrça mai grand: intra França enlà.

Evidentament tot aquò es un grand perilh per França. Es quitament mai perilhós per França que per Espanha, car existís un vertadièr risc de contaminacion a Occitània –e dins d’autres territòris, coma Bretanha o Corsèga. Es per aquesta rason que cèrts membres del govèrn francés an corregut aviat a dire, en companhiá dels responsables dels afars estrangièrs d’Espanha, que França non acceptarà jamai cap de referendum d’autodeterminacion per las siás regions. Curiosament, aquestes membres del govèrn francés non devon recordar que l’Acòrd de Nouméa signat per Jospin en 1998 prevei un referendum d’independéncia per Nòva Caledònia, l’archipèla de la Melanèsia que fa partida de França, entre 2014 e 2019.
 
La realitat es que França –coma d’autres– a ja activat la maquina contra l’independéncia de Catalonha. Es a dire, contra la màger part dels catalans, contra las libertats de Catalonha, contra la democracia, contra lo dreit d’autodeterminacion... Mas aquò rai! La question es que, fin finala, es sustot una maquina contra Occitània. Tot demòra encara plan silenciós, gaireben imperceptible. Mas i es. A ja començat.

Un dels objectius màgers de la maquina francesa serà isolar e fòrabandir Catalonha de las minimalas estructuras internacionalas e europèas ont uèi a la siá votz, coma, per exemple, l’Euroregion Pirenèus-Mediterranèa. Curiosament, los darrièrs meses mantunas informacions nos arriban que dison que la santat de l’Euroregion non es gaire bona. Puslèu al contrari. E cèrts membres del costat nòrd an ja exprimit publicament lor reflexion de la tampar.

E davant tot aquò nos demòra una question: qué faràn los occitanistas, contunharàn de sosténer França?