Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Vegfaq 1

Joan-Cristòu Dourdet

Joan-Cristòu Dourdet

Ensenhaire-cerchaire en linguistica e afogat d’occitan. Milita per la causa animala e minja pas mai charn que peisson, produchs dau lach o ben uòus (se pòt dire que es vegan)

Mai d’informacions
Adieusiatz brave mond(e)
 
‘Ribat l’i a pas tant de temps sus Jornalet e lemosin de dialècte, tascharai mejan dins mos articles d’opinion de vos far un pauc su(s)ar emb de las questions que pertòcan la causa animala e lo vegetar/lisme e mai lo veganisme.
 
Començarai emb daus bocins de revirada d’un excellent site en francés intitolat “vegfaq” (vegfaq.org) que respond a las nombrosas questions que la gent se pausan sus lo vegetar/lisme.
 
Tasche mejan d’utilizar dins quilhs articles una lenga mejana, un occitan mai o mens estandard, pasmens emb daus trachs plan lemosins. Per d’autres articles d’opinion mai personaus, utilizarai probable una lenga mai lemosina.
 
 
Introduccion
 
Lo vegetarisme nos pausa question. Lo vegetarisme questiona nòstras costumas, nòstras tradicions, nòstres condicionaments, nòstre rapòrt aus animaus non-umans e au monde. En França, las alimentacions vegetalas son totjorn mau conegudas. Fan venir de mai en mai l’interès, mas tanben l’estonament, lo scepticisme o las quitas trufariás. De mai, la reflexion sus l’etica animala es endarrierada. D’aquí las mespresas, las crispacions e daus còps, lo reget.
 
Alaidonc, VEGFAQ fai la lista de las questions, las idèas reçaugudas, las objeccions mai correntas au biais de viure vegetarian e desira menar daus bocins de responsa per tot lo monde. Quelas paginas collectan e seleccionan las donadas, los arguments, los exemples formulats au fiau daus obratges e sus los sites, blògs e forums consacrats. VEGFAQ es alaidonc lunh d’èsser un trabalh originau e rendam omenatge a los, coneguts o anonim(e)s, que nos an larjament inspirat. Nòstras principalas fonts son presentadas dins las rubricas Liams e Bibliografia. Si daus uns son estats obludats, que vuèlhan plan nos perdonar. […]
 
 
Definicions
 
Lo vegetarian excludís de son alimentacion los produchs e sos-produchs daus animaus mòrts, taus coma la charn, lo peisson, la gelatina e la presura animala (prelevada dins l’estomac daus vedeus e daus anheus mòrts per fabricar la majoritat daus fromatges en França). Consòma daus produchs d’origina animala taus coma los uòus e lo lach.
 
Lo vegetalian excludís de son alimentacion tots los produchs e sos-produchs animaus: charn, peisson, mas tanben uòus e produchs lachiers.
 
Lo vegan vòu excludir, tant coma possible, tota forma d’expleitacion e de crudeutat de vèrs los animaus, que siá per se nuirir o per tota autra tòca. En practica, lo vegan tira de son minjar tots los produchs e sos-produchs d’origina animala (charn, peisson, gelatina e autres derivats, lach, uòus, miau e produchs dau bornat). En mai, se vestís ni de cuèr, ni de lana, ni de seda e utiliza pas mai de cosmetics e autras substàncias testadas sus los animaus. Lo vegan se pronóncia tanben contra l’usatge daus animaus per se divertir (corrida, chaça, pescha, circs, zoos).
 
 
Societat. Perqué voler impausar vòstras conviccions aus autres?
 
Quò es pas question d’impausar de las conviccions mas de se calcular tots au còp tant qu’a nòstra responsabilitat de vèrs los animaus non umans en préner en compte las donadas scientificas las mai recentas. De nombrós estudis fan veire que los animaus an una forma de subjectivitat, son los subjects de lor vita e an alaidonc daus interès. L’idèa d’animau-machina s’es visda remesa en causa per de nombrós filosòf(e)s e scientifics dempuèi daus sècles, de Condillac au secle XVIII daiciá a Jacques Derrida au secle XX. Daus universitaris coma Florence Burgat fan la sintèsi d’aquilhs estudis que meslan biologia, etologia, psicologia e filosofia. Daus cerchaires en etica aplicada coma Tom Reagan presentan daus rasonaments plan fondats que restachan los animaus a l’ensemble de nòstra consideracion morala. D’aqueu biais, la presa en compte de l’interès daus animaus se fai tant mai urgenta que l’opression que ilhs subissen dins lo quadre d’una produccion industrializada respond a una demanda mondiala en produchs animaus totjorn mai fòrta. Aitau, puèi que reconèissen aus animaus un interès a viure lor vita pròpa, sembla juste de cerchar a lor ne’n acordar lo drech. Mas se deu pas far sens la societat e pas mai contra ela.
 
Quò es question de far valer un punt de visda diferent de la pensada dominanta, pas o a penas present dins los mèdias e los mitans academics de França. Au contrari, los lobbies agroalimentaris, fòrça poderós, an daus mejans sens mesura per sèire lor posicion e lors rentas. An tanben per ilhs lo pés de las tradicions, l’inercia de las costumas, la paur de l’anticonformisme: si de las valors son impausadas, qu’es plan las dau carnisme dominant.
 
Quò es pas question d’impausar un punt de visda (en mai coma zo podriam far?), mas de far venir e nuirir un debat d’idèas a l’entorn de questions que ténen au politic. Fau dire que si, daus còps, l’etica ten de las chausidas personalas, es maitot fòrça politica estant qu’implica d’autras partidas: l’animau plan segur, mas tanben tota la societat que ne’n constituís l’un daus fondaments.
 
Daus progrès sociaus màgers coma l’abolicion de l’esclavatge o lo drech de las femnas son estats precisament conquesits entre autres gràcias a la remesa en question, dins lo quadre dau debat public, de las practicas consideradas daiciá a uèi coma tenent de l’esfèra privada. Totas las idèas progressistas an rescontrat l’oposicion de los que tiran benefici de las practicas mesas en causa.
 
Los militants per los drechs daus animaus aimarián informar e convéncer (coma tot movament politic o associatiu). Reprocharián ad una associacion umanitària de cerchar a alertar l’opinion publica, a informar e a convéncer de la necessitat d’agir? Considerarián que cercha a impausar sas idèas?
 
Los sondatges revèlan una forma larjament partatjada d’empatia de vèrs los animaus. Aitau, tres francés sus quatre e nòu alemands sus diètz se disen sensibles au ben-èsser animau quand crompan un produch d’alimentacion d’origina animala. Si avián coneissença de la realitat de la condicion animala, ne’n sirián indignats. Pertant, l’industria e lo comèrci daus produchs animaus esconden darrièr lors tacticas marketing las condicions realas de vita e de tuariá daus animaus d’elevatge. Alaidonc, pòden per de verai chausir d’un biais conscient e informat quand tot es metut en òbra per l’industria agroalimentària e los actors de l’expleitacion animala per manténer lo grand public dins l’ignorància e lo breçar d’illusions?
 
En mai, reconéissen de costuma una sensibilitat aus animaus de companhiá (chat, chen) mas ignòran d’ordinari que los animaus d’elevatge (conilhs, jalinas, ganhons, vachas) an de las capacitats cognitivas, daus comportaments e besunhs fin parièrs. Mai esquizofrèn que tot, reconeitràn o pas, segon los contèxtes e las afinitats, daus besunhs e estatuts diferents dins una mèsma espècia. Aitau, conilhs e chavaus seràn un còp considerats membres de plen drech de la familha e un autre còp nonmàs daus bens de consomacion.
 
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Pascau
19.

#10 N'èm pas lions ni vacas e jo que m'estimi mei de víver que d'estar tuat "respectuosament".

Si los lapins e los porets de la bòrda avèn un avís diferent deu men, lheu e's deisharén har quand los tuas, non?

  • 0
  • 0
JC Dourdet
18.

#16 Mercés G.-J. de ton entendament. Verai (l'ai queraque pas pro afortit emb mon "certa") que l'i a pas necessàriament dins lo crestianisme aquela idèa de dominacion sus las bèstias, ai daus amics crestians (notadament unitaristas) que son d'efiech pas dau tot dins quela pensada. Dins lo crestianisme coma pertot, l'i a totas menas de pensadas, d'actituds d'intolerància a de duberturas d'esperit fòrça polidas, tot coma dins l'Islam o dins lo quite bodisme.

  • 0
  • 0
JC Dourdet
17.

#16 Mercés G.-J. de ton entendament. Verai (l'ai queraque pas pro afortit emb mon "certa") que l'i a pas necessàriament dins lo crestianisme aquela idèa de dominacion sus las bèstias, ai daus amics crestians (notadament unitaristas) que son d'efiech pas dau tot dins quela pensada. Dins lo crestianisme coma pertot, l'i a totas menas de pensadas, d'actituds d'intolerància a de duberturas d'esperit fòrça polidas, tot coma dins l'Islam o dins lo quite bodisme.

  • 1
  • 0
Gerard Joan Barceló Pèiralata
16.

#15 Dins la pensada crestiana, se poiriá citar Albert Schweitzer, animalista en nom de la non-violéncia. Coma crestian evangelic, me sembla pas que lo cristianisme convide a mespresar la vida animala que l'òme seriá proprietari, perque per un crestian lo proprietari vertadièr es Dieu. Se tracta puslèu, coma dins l'article que te grandmercegi de m'aver indicat, de responsabilitat de l'òme, pr'amor de son intelligéncia (sovent mal utilizada...) fàcia a çò viu. En mai d'aquò, d'un ponch de vista crestian, se pòt pas justificar que l'òme destruga l'òbra de Dieu... çò qu'es totun a far, en tota objectivat, ailàs...

Ma remarca èra pas una volontat de disqualificacion de l'animalisme, simplament, pr'amor de ma cultura classica, me malfisi de totes los excèsses.

Cossí que siá, mercé d'aqueste article que nos convida a la reflexion e al debat! :-)

  • 1
  • 1
JC Dourdet
15.

#14 Çò que dises G.-J. es un repròche qu'es suvent fach a l'animalisme mas per ben dire, l'i a de tot dins l'animalisme, e los animalistas que ieu coneisse son belament tots de la gent qu'an un engatjament sociau en mai, que militan per exemple per los sens-papiers o que son comunistas, anarchistas, ecologistas, antiracistas, femenistas etc.
Dise pas que l'i a pas d'animalistas que sián racistas o sabe-ieu que de mai, n'i a de segur (l'i a mas veire BB per exemple; mas n'i a tanben dins l'occitanisme). Après, quò es una oposicion que comprene pas, un pòt far de las besunhas per los animaus E per los òmes, ente es l'antagonisme ? Ai l'impression que dins quela pensada, si som per los animaus, som contra los umans (?).
Segur, te dirai pas que sei en favor d'una certa vision de la religion crestiana per exemple que mena los umans a vulher dominar tot çò que buja sus Terra mas totparier, crese pas tanpauc que tots los crestians sián anti-animalistas, au contrari. Se pòt legir sus aqueu subject quel obratge per exemple : http://www.one-voice.fr/sentience/aux-editions-one-voice-theologie-animale-par-andrew-linzey/ . Benleu que quò pòt t'interessar.
Bon, per çò que me concernís, sei pas antropocentric tanpauc que l'uman me sembla pas èsser lo centre de l'univers, es nonmàs un èsser sensible digne d'interès au mieg d'autres. En matèria de religion, sei pusleu a visar dau costat dau bodisme, mai qu'a visar d'alhors puei que practique.

Afen, los animalistas aimarián subretot que los umans prénan en consideracion la sensibilitat (se parla maitot de senciéncia aura, mot manlevat a l'anglés) animala dins lors comportaments, lors rapòrts a ilhs. Quò tirariá ren a l'uman, m'es 'vis, au contrari, seriá una pròva de son empatia, de sa sensibilitat, de sa saviesa mesma.

Per l'afar de las glaciacions, quò es totparier per lo subject d'una importancia relativa (dise pas dins l'absolut) que juga p'un ròtle dins lo fach que auei, aquí, podem minjar vegeta*ian sens problema. Tant qu'a nòstres ancestres, an fach coma podián, segur, los vau pas blasmar per aquò. Auei, aquí, avem los mejans de far autrament.

  • 1
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article