Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Una poèta lemosina de bon conéisser: Benedicta Bonnet

Benedicta Bonnet
Benedicta Bonnet
Joan-Cristòu Dourdet

Joan-Cristòu Dourdet

Ensenhaire-cerchaire en linguistica e afogat d’occitan. Milita per la causa animala e minja pas mai charn que peisson, produchs dau lach o ben uòus (se pòt dire que es vegan)

Mai d’informacions
Quò fai un bon pauc de temps que la coneisse, nòstra poèta lemosina, Benedicta Bonnet, mai de vint ans aura. A la fin de las annadas 90, me faguei marcar au Centre culturau Joan Gagnant a Limòtges per segre los obradors avançats d’occitan que menava l’Ives Lavalada. Sabiá desjà pauc que pro nòstra linga, mas, ma fe, me fasiá plaser de puscher bargassar en lemosin coma la gent dau país. L’i a vint ans, la linga zo menava mielhs totparier maugrat que se disiá que la gent parlavan pus tant coma autres còps e que la linga ne’n era a viure sas darrieras annadas. E vei-te-quí qu’a quilhs cors, l’i trobei la Benedicta Bonnet, que, tot parier, sabiá desjà platussar dins nòstra linga, mas se plasiá de venir aus obradors per far clapeta. A ben donc, venguerem bassetz regde amics, e aprenguei que la Benedicta aviá per eisir un libreton, un recuelh de poèmas e de textes breus en pròsa per paréisser chas Novelum (IEO dau Peirigòrd). E qu’es entau que l’an d’après, en 2000, eisiguet Los uelhs sus terra, lo prumier libre de la Benedicta. Zo legiguei emb plaser en l’i conéisser la linga de mos grands-parents a quauqua ren près. Fau dire que la Benedicta fuguet ninada, breçada, dins la linga daus ranvers de Neiçon au miegjorn de Limòtges e que, dins ma familha, eran dau costat de Peira Bufiera qu’es gaire luenh. L’i a totparier un detalh d’importància que se vei pas a l’escrich, qu’es qu’a Neiçon, qu’es’lai que nais lo parlar lemosin dich en “è”, qu’es a dire una modificacion importanta de la fonologia dau lemosin puei que tots los “a” tonics o longs (resultant de la chasuda de’na consonanta dispareguda) l’i venen “è”: “la chabra” se ditz “la chèbra” e au plurau, “las chabras” se ditz “lès chabrès”, fenomene circonscrich dins l’oest dau sosdialecte naut-lemosin qu’a pas tocat lo parlar de Peira-Bufiera.
 
Après que l’àia montat trabalhar a París, coma factritz,’na diesena d’annadas de temps, la Benedicta se’n tornet au país en 1993 emb l’énvia de bargassar dins sa linga. Èria d’enguera jòuna la Benedicta (z’es totjorn, segur). Quò fuguet coma un vam per tornar trobar lo parlar pacan de son enfáncia que la sasiguet e qu’es entau que nos balhet de legir un brave libre de poesias esmoventas vengudas drech dau còr(s). Veiquí çò que ne’n disset l’ostau d’edicions Novelum (d’aqueu temps dirijat per Joan Ros) a la parucion:
 
“Quò es la chucada d’una sensibilitat esmiraudiada davant lo país aimat, los remembres de l’enfança enquera pròcha, la vita que se drueba, que s’exprimen dins los poemas e los corts textes de pròsa recampats per lo prumier còp dins queu recuelh.
 
Los prumiers son pareguts dins la revuda La Clau lemosinaen 1999. Presentats au concors “Escriure en lenga d’òc” organisat per Leis Amics de Mesclum a Nimes lo 20 de mai 2000, an vaugut a l’autor la tresesma plaça dau Premi Jòrge Rebol.”
 
Queu prumier recuelh se fai lo resson d’una poesia que poriam dire rurala o pacana, païsana, daus poèmas plan personaus que te parlan de l’èsser e dau naissent, lo naissent de la filha de l’autora per exemple qu’es tot coma lo naissent de la poèta a la poesia. Te parlan maitot de la candor de l’enfància, daus sentits prims de la poèta dins las situacions d’una enfància viscuda dins un monde rurau en plen chamnhament dins las annadas 60-70, dau temps de la fin de las velhadas, dau temps de la mecanizacion de l’agricultura, de la fin de la civilizacion agrària coma diriá nòstre grand artista lemosin Jan dau Melhau,’chabacion de civilizacion que la Marcela Delpastre ne’n fuguet lo tesmoenh màger per son òbra. Pertant, anatz pas creire que siá un planh quela poesia, non gran, qu’es mai’na celebracion dau monde, de la natura e de l’èsser, coma una sinfonia parturianta. D’alhors, qu’es p’un asard si daus textes de la Benedicta son estats mes en musica prumier dau costat dau Peirigòrd verd per lo grope Aura venta mas plan mai au delai puei que la Muriel Batbie-Castell, d’Arieja, chantairitz plan coneguda, interpreta un poèma de Benedicta Bonnet, Chantarai, dins son darrier disc Par tous les chemins (Per tots los chamins).
 
Passat queu prumier recuelh, ne’n eisigueren tres de mai que lo segond pareguet en 2004 dins la prestigiosa collecion Messatges de l’IEO edicions emb lo títol Biòlas d’aiga (“las biòlas” volent dire “las belugas” dins lo parlar de l’autora) que chamnha de modalitat en nos parlar d’amor emb quauqu’un pauc d’erotisme. Lo tresesme recuelh de poèmas e pròsas, paregut en 2009 chas Novelum, es’na celebracion de la natura lemosina e de sos mitans naturaus: De bruja a ciau, emb d’un biais d’escriure mai naturalista queraque. Lo quatresme pareguet en 2014 chas Novelum emb lo títol Quauquaren en quauqu’un luec, recuelh de poèmas que tòrnan a la font, aus elements essenciaus de la vita païsana: lo voide, lo plen, la peira, la flor, la selha, la baciá, l’aiga, lo vargier, lo potz, los aubres, las erbas…
 
Entau se’chaba queu convit a descubrir la poesia lemosina d’aquí e aura, en esperant vos ne’n aver balhat l’énvia.
 
 
 
 
 
 
abonar los amics de Jornalet
 
 

 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

JC Dordet
9.

#8 Jean Gallois, me pouriat deiblouca sus Facebook? Me mancat beucop, aime bé bargassâ end vous, qu'ei un plasêi.

  • 0
  • 0
Jean Gallois Plèu
8.

Sabi pas ço que vau. Almen se pretend pas Auvirnhato coumo aquilo gousso de Josì Guilhot ammé soun gros patai de la Crouso que se pretend Auvirnhato quand sourtïs de la Marcho !


Per la formo prezi pas gaire la "pouesìo" sèns vèrs, cò'i de pouesìo sèns pouesìo.

  • 0
  • 8
Franc Bardòu
6.

#4 E i a tanben Cecila Chapduèlh. Non trabalha en Lemosin, mas sa poetica es lemosina de fons e de fòrma. La rason de toas aquelas trobairtiz lemosina, es que dins los autres domanis d'òc, las femnas non son pro nombrosas a escriure vèrses de qualitat en occitan. Las desiram. Las esperam. Las volèm legir, totas.

  • 9
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article