Opinion
Calandreta, un mejan de melhor parlar francés?
Vergonha, quand nos tènes! Fa quauque temps ja que quicòm me tafura amb las Calandretas e las classa bilingüas. L’espelison de calandretas novelas e de seccions bilingüas de pertot me deuriá confortar dins mon sentit que l’occitan a pres un buf novel e qu’a pas encara donat son darrièr badalh! E pr’aquò! En legissent los articles de premsa, en espinchant menimosament los reportatges vidèo dels sits Internet consacrats al bilingüisme siá publics de l’Educacion Nacionala, siá associatius de las Calandretas, me podi pas empachar de sentir un cèrt malèstre en escotar las justificacions dels inspectors o ensenhaires a prepaus d’aquel quite bilingüisme.
M’expliqui, l’argument promièr es quasi totjorn que l’enfant aurà de capacitats mentalas mai desvolopadas que s’èra estat calat monolingüe, que seriá melhor que la mejana dels escolans amb las matematicas e que poiriá aisidament passar a d’autres lengas, latinas en general e mai a l’anglés en particular, que capitarà sens problemas totis los examens.
Tot aquò es pas faus! Mas aquí vesi pas que d’arguments utilitaristas; ont es la nòstra lenga demest tot aquò? Quand mèma, dison que tant val melhor s’apielar sus la lenga de l’environa locala, puslèu que sus una lenga “hors sol” coma l’anglés; aquo rai, aquí pòdi pas dire que soi pas d’acordi; tanben quand dison qu’es la lenga patrimoniala de la region e qu’es pas causa marrida que los dròlles l’aprengon, qu’aquò permet una melhora integracion de las familhas de “neooccitans”.
Per contra, quand te dison –e t’o dison pro sovent– que lo bilinguisme occitan-francés permet de melhor connoisser lo francés… ieu, n’en tombi de cuol, que cresiái, ieu que la toca promièira èra de salvar l’occitan en lo fasent viure perque qualque jorn tornesse èsser (re)apropriat per los estatjants del país, que fuguèsson natius o forastièrs!
Extrordinari otís d’integracion! Cal pas oblidar qu’aquel discors se teniá d’un temps qu’80% dels occitans parlava lor lenga, entrò las annadas cinquanta . D’alhors , teni a l’ostal una pichota gramatica lengadociana en grafiá “patesa” de 1951, a l’usatge de las escòlas primàrias, per ajudar los enfants parlar francés de biais per comparason amb lor lenga mairala. La tòca finala estent de segur de far desaparéisser l’occitan, qu’èra tengut per una empacha al progrés. Ce sembla que, cinquanta ans après, siam encara estofegats per la vergonha e l’autocensura, butats a minimisar lo moviment de reconquista de nostra cultura.
Una lenga per qué far, doncas? Aquí ne sèm a-n un punt critic; de que volem far de la lenga, just un esplech per la capitada dels escolans? O alara, e aquí soi segur que vau prononciar de paraulas que fan paur, volem far d’aquest bilingüisme lo mejan de fargar un poble qu’auriá retrobat sa fiertat, son territòri, son èime e lo vam de bastir una societat liura e democratica e dubèrta, e tanben bilingüa! A los que me van tractar de nacionalista, lor remandarai la pauma en li dire qu’una lenga sens comunautat territoriala per la parlar es condemnada; deu permetre una lenga, de viure sa vida vidanta normalament, de trobar de trabalh, de se ganhar la vida.
Deuriá, l’ensenhament bilingüe, a mon vejaire, èsser la plantolièra de la societat occitana que volem (mas la volem vertadièirament?) e que ieu e de milierats d’occitanistas se baton per l’establir desempuèi d’annadas. Se demoram vergonhoses de se, serà lèu Occitània, lo relarg de la Francofonia ont s’i parlarà lo francés mai blos del Mond! Alara, viste viste, s’abriva lo relòtge del temps, e cal causir, aqueste còp, entre l’assimilacion amb replec esfregit e xenofòb jacobin , e lo reviscol assumit d’una Occitània pluriculturala, viventa e conviviala del paratge.
Se contunhon los occitanistas, de s’excusar d’obrar per lo reviscol de lor país e de sa cultura en s’amagar darrièr l’excusa de l’utilitarisme pedagogic, serà un cop de mai una escasença de perduda, (una de mai, i sem accostumats!), mas aqueste còp, serà la darrièira.
M’expliqui, l’argument promièr es quasi totjorn que l’enfant aurà de capacitats mentalas mai desvolopadas que s’èra estat calat monolingüe, que seriá melhor que la mejana dels escolans amb las matematicas e que poiriá aisidament passar a d’autres lengas, latinas en general e mai a l’anglés en particular, que capitarà sens problemas totis los examens.
Tot aquò es pas faus! Mas aquí vesi pas que d’arguments utilitaristas; ont es la nòstra lenga demest tot aquò? Quand mèma, dison que tant val melhor s’apielar sus la lenga de l’environa locala, puslèu que sus una lenga “hors sol” coma l’anglés; aquo rai, aquí pòdi pas dire que soi pas d’acordi; tanben quand dison qu’es la lenga patrimoniala de la region e qu’es pas causa marrida que los dròlles l’aprengon, qu’aquò permet una melhora integracion de las familhas de “neooccitans”.
Per contra, quand te dison –e t’o dison pro sovent– que lo bilinguisme occitan-francés permet de melhor connoisser lo francés… ieu, n’en tombi de cuol, que cresiái, ieu que la toca promièira èra de salvar l’occitan en lo fasent viure perque qualque jorn tornesse èsser (re)apropriat per los estatjants del país, que fuguèsson natius o forastièrs!
Extrordinari otís d’integracion! Cal pas oblidar qu’aquel discors se teniá d’un temps qu’80% dels occitans parlava lor lenga, entrò las annadas cinquanta . D’alhors , teni a l’ostal una pichota gramatica lengadociana en grafiá “patesa” de 1951, a l’usatge de las escòlas primàrias, per ajudar los enfants parlar francés de biais per comparason amb lor lenga mairala. La tòca finala estent de segur de far desaparéisser l’occitan, qu’èra tengut per una empacha al progrés. Ce sembla que, cinquanta ans après, siam encara estofegats per la vergonha e l’autocensura, butats a minimisar lo moviment de reconquista de nostra cultura.
Una lenga per qué far, doncas? Aquí ne sèm a-n un punt critic; de que volem far de la lenga, just un esplech per la capitada dels escolans? O alara, e aquí soi segur que vau prononciar de paraulas que fan paur, volem far d’aquest bilingüisme lo mejan de fargar un poble qu’auriá retrobat sa fiertat, son territòri, son èime e lo vam de bastir una societat liura e democratica e dubèrta, e tanben bilingüa! A los que me van tractar de nacionalista, lor remandarai la pauma en li dire qu’una lenga sens comunautat territoriala per la parlar es condemnada; deu permetre una lenga, de viure sa vida vidanta normalament, de trobar de trabalh, de se ganhar la vida.
Deuriá, l’ensenhament bilingüe, a mon vejaire, èsser la plantolièra de la societat occitana que volem (mas la volem vertadièirament?) e que ieu e de milierats d’occitanistas se baton per l’establir desempuèi d’annadas. Se demoram vergonhoses de se, serà lèu Occitània, lo relarg de la Francofonia ont s’i parlarà lo francés mai blos del Mond! Alara, viste viste, s’abriva lo relòtge del temps, e cal causir, aqueste còp, entre l’assimilacion amb replec esfregit e xenofòb jacobin , e lo reviscol assumit d’una Occitània pluriculturala, viventa e conviviala del paratge.
Se contunhon los occitanistas, de s’excusar d’obrar per lo reviscol de lor país e de sa cultura en s’amagar darrièr l’excusa de l’utilitarisme pedagogic, serà un cop de mai una escasença de perduda, (una de mai, i sem accostumats!), mas aqueste còp, serà la darrièira.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Lo men hilh de 3 ans ven d'integrar la Calandreta de Siron (Barçac) , enfin es lo hilh de la mea esposa, non soi pas que lo sògre. Era insistí per que s'i escolièsse. Augan los efectius an espetat, haràn los 30 calandrons en genèr qui ven. La motivacion deus parents ? Efectius redusits, pedagogia activa (Freynet) e eventualament... bilingüisme (lenga occitana). N'i a pas sonque 5 familhas deu vilatge sus lo vintenat concernit per aquesta calandreta, e fòrça non son occitans (franchimand, bretons, alemands, belgas, quebequés, soïsses e una annada colombiana). S'investissen un chic, Soi patriòta (rai per l'ortografia, èi pas lo diccionari a posita, en plea interro deus liceans mes...sho) pas nacionalista soi per la creacion d'una patria, benlèu après d'una nacion, o la part invèrsa, occitana e sabi que prenerà temps. Egau = ça que la, soi conscient de totas aqueras marridas rasons explicadas dens l'article. çò dont patissem es la manca de monde dens la nòsta energia, quan mancan las bonas volentats nos fau acceptar totas las volentats. Las poderam melhorar dab lo temps, a condicion que vengan prumèr. Dens una classa de 25 estudiants, non son tots afeccionats o badaires de la mestior. Au profe de los hèser cambiar de punt de vista. S'arretrobar shens degun seré çò sordeish.
Uèi, trapèt aquel tèxt : legetz-lo puèi vos dirai d'ont ven.
"DEUX LANGUES A LA MAISON (titol)
Atout formidable pour une personne, le bilinguisme permet de communiquer avec l'ensemble des membres d'une famille et d'appréhender différentes cultures. Si votre enfant entend très jeune deux langues, il aura certainement la chance de les comprendre et les parler, sans effort particulier.
Pour cela parlez-lui dans votre langue maternelle ou celle qui vous est la plus familière. (...) Rapidement votre enfant saura dans à qui et dans quelle langue s'adresser pour se faire comprendre. Même si en grandissant il a tendance à mélanger les deux langues dans une même phrase, ne vous inquiétez pas (...) Vous devez accepter qu'une langue devienne dominante, généralement celle du milieu extérieur (...) Mais rien ne vous empêche de continuer à utiliser l'autre langue et de l'employer à la maison. C'est à votre enfant de faire ses choix. L'enfant choisira de façon naturlle la langue qui lui permet de communiquer."
Aqueles conselhs son extrachs d'un "carnet de santé de l'enfant", un quasèrn donat a totas las mamàs, apuèi jasilhas, per lor nenon. Aqueles "carnet" son balhats per los conselhs generals, qu'an la mission de susvelhança de los dròlles e de las maires gràcias a la PMI (protection maternelle et infantile).
Lo format de los "carnets" es totjorn lo meteis, mas cada conselh pòt ajustar çò que vòl segon los besonhs.
Aquel "carnet" ven del departament de l'ESSONNE, dins la region parisenca. Dins aquelas contradas, i a fòrça familhas d'origina estrangièra.
Podèm veire aital que ço que se ditz d'un costat de la França es pas vertat de l'autra e mai, que totes los servicis de l'estat son pas al diapason.
Aquò es un articlàs dels braves!
Òsca!
Tenes totalament rason! Amai s'es pas ges lo miu biais de pensar, coma occitan me soi totjorn sentit avergonhit pels occitans que fan de la lenga occitana un objècte, una aisina per de destinadas mai "nòblas" e "nautas" o de los que, amai, vòlon sincerament defendre l'occitan, utilizan aqueste argument d'esclau.
Lo monde que rasonan atal, me raca lo còr d'o dire, son de sembla-occitanistas e de vertadièrs francistas.
E n'ai mon sadol de donar la desencusa de l'alienacion.
Bòn article. Bòn argumentari. Per anar dins aqueste sens, tanben siam mai d'un lingüista qu'avèm ja fach de publicacions scientificas per explicar lei mancanças dei Calandretas.
Lei Calandretas son una institucion necessària, mai devon progressar sus lo plan de la qualitat.
Car Joan Lois racochòt
èsser nacionalista occitan es pas una vergonha ! disi qu'as rason de l'èsser quitament se n'i a qu'aquò los empacha de dormir.
"una lenga sens comunautat territoriala per la parlar es condemnada; deu permetre una lenga, de viure sa vida vidanta normalament, de trobar de trabalh, de se ganhar la vida."
çò qu'es descrives aici-dessus es la vida NORMALA d'un pòble doncas d'una nacion.
Òsca pel teu bram qu'es cap e tot lèime (légitime)
P.S : transmeti la lenga als meus felens. Es pas per que parlen melhor lo francés. Es per ne far d'occitans conscients de lor pais, de lor nacion .... sens barradura ... coma o disiai dins una opinion que publiquèri dins Jornalet "nos cal quitar de nos desencusar d'existir"
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari