Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Un aniversari que demorarà dins las memòrias

Joan-Peire Alari

Joan-Peire Alari

Professor agregat d'anglés, retirat de la facultat de Bordèu III, especialista de civilizacion americana, ancian professor d'occitan, cap redactor de la revista Lo Lugarn, escrivan e cronicaire occitan, militant politic occitan.

Mai d’informacions
Coma cada an lo Partit de la Nacion Occitan èra present a un dels rendetz-vos de l’estiu occitan, l’Estivada de Rodés del 18 al 20 de julhet que la sia cabaneta per la revista Lo Lugarn-Lou Lugar i èra installada sul planestèl dels Rutèns.
 
A la talvèra d’aquel festenal occitan, lo divendres 19 de julhet, lo PNO celebrava lo 60n aniversari de la sia creacion pel François Fontan amb lo nom de Partit Nacionalista Occitan. L’apelacion aquesta foguèt abandonada l’an 2004 pr’amor de la conotacion de las negativas del mot “nacionalista”, assimilat a l’extrèma dreita dins l’Estat francés.
 
Dos eveniments magèrs marcavan aquesta jornada:
 
Béla primièra una “taulejada” recampant a l’Hôtel du Midi / Ostalaria del Miègjorn aderents, simpatisants e amics del PNO demest los quals de representants de Catalonha, del Bascoat e de Bretanha.
 
Après que lo co-president Gèli Grande aguèsse legit una letra plan esmovènta del Joan-Lois Veyrac (ancian segretari e companh del François Fontan) que metiá en evidéncia las avançadas per Occitania que lo PNO i participèt dempuèi 1959, la paraula foguèt balhada als convidats. A la tota fin de la taulejada, un coquet d’aniversari marquèt l’eveniment.
 
L’après-dinada, a la Maison des Associations / Ostal de las Associacions, una conferéncia debat permetèt gracias a de tròces de la pelicula de 1999 del Fredo Valla e del Diego Anghilante “E i a lo solelh” de tornar traçar l’itinerari politic de François Fontan dempuèi son jove temps en passant pel seu sosten al FLN algerian que ne foguèt un dels pòrta-valisas amb lo Jacme Ressaire, çò que li valguèt d’anar en gabiòla e lo forcèt a s’exiliar dins las valadas occitanas de l’Estat italian. Alai conscientizèt pro d’estatjants per i crear lo Movimento Autonomista Occitano.
 
Se moriguèt tròp d’ora en decembre de 1979.
 
La pelicula joslinha la divergéncia fondamentala entre François Fontan, autòdidacte inspirat, creator del nacionalisme occitan modèrn e de l’etnisme e Robert Lafont, universitari e escrivan occitan, fonsament antinacionalista (una pausicion que moderèt dins las darrièras annadas de la sia vida), regionalista francés d’esquèrra puèi autonomista.
 
Gèli Grande, cò-president del PNO introdusiguèt lo debat e distribuiguèt la paraula als convidats:
 
Jordi Vera en nom de “Oui au Pays catalan” aportèt un esclargiment plan complet e sens lenga de fusta sus la situacion a l’ora d’ara en Catalonha tant dins l’Estat espanhòl coma en Catalonha Nòrd.
 
Faguèt remarcar que los independentistas catalans que representan la mitat de la populacion son ara cap e tot desconectats d’Espanha e que Espanha de las autonomias es mòrta.
 
Espanha es tornada un Estat totalitari e probable que los independentistas catalans seràn condemnats amb una pena de las longas sens qu’aquò esmòugue mai qu’aquò l’Union europenca que Espanha i es un país reputat democratic e doncas intocable.
 
Per çò de Catalonha Nòrd, lo movement Oui au Pays Catalan nasquèt de la resisténcia populara contra lo fach de se retrobar dins la region abusivament apelada Occitania. Lo seu objectiu es de quitar aquesta region e d’obtenér una collectivitat territoriala especifica per Catalonha Nòrd.
 
Thierry Salaun, representava lo Partit independentista breton, Strollad Breiz (Partit Breton en breton). Expliquèt la situacion culturala e politica en Bretanha: Un brave bolegadís sul plan cultural pr’amor de la força de l’identitat bretona mas d’un autre latz un movement politic breton relativament flac en defòra de l’Union Democratica bretona ligada als Verds e a l’esquèrra francesa. Aqueste dinamisme cultural petava de santat sul grand empont de l’Estivada amb los concerts del 18 de julhet, subretot aquel de l’Alan Stivell, ambassador emerit de Bretanha que ongan èra la convidada de l’Estivada.
 
Beñat Oteiza s’exprimiguèt en nom del Parti Nationaliste Basque (PNV). Al Bascoat sia disènt “espanhòl” l’independentisme es plan poderós amb un govern autonòme basco e un Parlement, e los Bascos an un estatut d’Estat quasi independènt. En Iparralde o Bascoat Nòrd, l’EPCI a permes l’emergéncia d’una collectivitat territoriala basca que las prerogativas despassan de luènh aquelas d’un departament. Per çò de la politica linguistica, se la lenga e la cultura bascas dispausan de mejans financièrs importants que permeton de far crèisser lo nombre de locutors en euskara (o lenga basca), l’occitan gascon n’es pas desbrembat per respondre al fòrt estacament a l’identitat gascona dins lo triangle Baiona-Anglet-Biarritz (BAB).
 
Per tornar a Occitania, Joan-Pèire Laval, president de País Nòstre e Joan-Luc Davezac de BASTIR Occitania botèron l’accent sus l’importància de la dinamica BASTIR dins l’amira de las eleccions municipalas de l’an que vèn e dins l’estrategia de conquista del poder local pels militants occitans que vòlon despassar lo desastros clivatge entre culturals e politics occitans. En 2014, dels 120 candidats labelisats BASTIR, 55 foguèron elegits. La tòca es d’aver de resultas encara melhoras en 2020.
 
 Joël Encontre, sòci del Partit Occitan (POC) vengut a titol personal abondava dins aqueste sens e afortissiá la necessitat de l’union de las fòrças politicas e culturalas occitanas que per la conquista del poder, nos caldrà comptar sonque sus las nòstras fòrças.
 
Fin finala, a malgrat la disparitat de las situacions en Occitania, en Bretanha, en Catalonha e al Bascoat avèm totes apres quicòm dels autres e constatat la convergéncia dels nòstres objectius.
 
Lo public participèt al debat que demorèt d’un cap a l’autre d’una granda cortésia totben que de punts de vistas de còps que i a divergents s’exprimiguèron sul ròtle dels culturals e dels politics dins la luta de liberacion nacionala.
 
60 ans apuèi la sia creacion, lo PNO es totjorn aquiu e partida prenènta del trabalh dels militants occitans per conscientizar lo pòble occitan.
 
I a quicòm de plan mai important que l’avenidor del PNO: Es l’avenidor de la nòstra nacion occitana dins sa realitat culturala, economica e sociala e l’avenidor de totas las nacions sens Estat del monde.
 
 
 
 
 
 

 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Papioli
1.

L'art daus occitanistes a totjorn estat de se botar dins una bula e d'aqui se prener per l'embonilh dau monde.
Es dich qu'Espanha es una dictatura per l'eternitat de l'eternitat, mas l'òm parla pas de la dictatura en França e de la libertat de la pressa. L'ancian ministre Allegre disia que falia degraissar lo mamoth dins l'educacion nacionala. Z'a pas fach mas Macron zo fara e quò passera coma una lettra a la pòsta. L'òm se precipita vers las eleccions mas l'òm dich ren sur lo poder daus elegits subretot per Euròpe. L'òm apela a votar mas l'òm se pausa pas la question de saber si las eleccions son democraticas o pas.

La tecnologia es de mai en mai utilisada contre las populacions mas viva la tecnologia que nos permet de comunicar per internet. Dau moment que lo professor o lo scientific, o lo politic, assegura los garde-fòus, la democracia es assegurada. L'òm parla pas de las manifestacions daus gilets jaunes ni d'aquelas daus conductors de veitura que seran de mai en mai epiar e verbalisar per daus radars; avem en França la melhora medecina dau monde mas las pus meschanta santat. Serem sens tardar comandar per l'inteligença artificiala mas degun en parla. Sur lo catarisme i a pus ren a dire. Son catalogats dualistes per l'eternitat de l'eternitat alaidonc que la dualitat es nòstre aliment de tots los jorns. L'òm parla de l'amor daus trobadors coma d'una filosofia miraculosa mas l'òm se pausa pas la question de saber d'ente ven e qual messatge porta en ilha.
Per tot dire sem daus zambis e gobam tot çò que l'ensenhament nos apren a l'escòla.
E ben zambis siajam!

  • 11
  • 11

Escriu un comentari sus aqueste article