De qu’es que borbolha dins aquela França que vòl encara aleiçonar Europa?... Dempuèi 2010, leis Agéncias Regionalas de Santat, esplechas de l’Estat per burèucratizar la bailia deis Espitaus, an una amira majora: que la santat costesse de mens en mens… L’aur de l’Estat dèu anar a “l’Economia”, es-a-dire, primièr, ais accionaris dei Gropes Grands, puslèu qu’a la vida e a la salut dei ciutadans. L’economia de proximitat es, ela, matraçada per dos ans de blocatges corporatistas dins lei traspòrts, e l’agricultura païsana se vei escrachada per sa sorrastra industriala, sostenguda per Bruxelles e per Paris. Ges d’amira de Justicia. La pèira vai au clapàs. L’umanitat d’una societat s’endeven pas amb la cobesença dominanta. D’un còp, aquò ven trasparent.
 
La Direccion Generala de la Santat a cresegut finòcho, tre la mièja de Març 2020, de comandar un estudi au Comitat Nacionau d’Etica. Li ne prenguèt mau. Lei Savis afortiguèron l’estat degalhat dei Servicis de Santat dempuèi 20 annadas, e la malafacha dei governs successius. Sonhaires e metges, afecionats a sa vocacion, fan lo mai que pòdon, emai mai, amb de mejans sensa relambi estequits. Coma lo derroïment es previst per estre perseguit, es tota la salut d’un país qu’amenaça de far quincanèla.
 
Lo monolitisme de l’Estat, atrassat dins son tradicionau orguelh de casta, aplana lei còntra-poders, enmoralha leis ensags sociaus, culturaus, ecologics, e totei lei pretzfachs entamenats au larg de la diversitat dei Regions. Mas mantunas ciutats fan prodèu ai servicis de santat, lòtjan leis sens-ostaus, federalizan e mutualizan de biais de far que l’Estat desdenha, e fan guinhada a l’avenidor…
 
Dins lo drama onte siam, de qué sariá lo sauvament public? Saique sariá, coma se fa oltra-Rin, de multiplicar tant que ne’n fau lei liechs de reanimacion, e de far mudar, lèu-lèu, mantunas fabregas per adurre, a flus tibat, aparelhs e engenhs de subre-vida. Un per Totei, Totei per Un… Per aquò far, engatjar de mejans vertadièrs… Mas sariá pas un pantais? Tot bèu just! … Au revers, lo Govern a oficializat la “Priorizacion”. Es lo gaubi de concebre coma un programa de crisi çò qu’es, en fach, una triada dins lei drechs de viure. L’Estat condemna a morir abandonats lei non-rentables: lei mai frèules, lei mai paurei e isolats, dins la ruralitat prigonda coma dins lei banlègas dei Metropòlis… E en promièra linha, embarrats sensa suenhs medicaus dins leis ostaus de retirada, sensa lo drech d’èstre trasferats dins lei Servicis espitalièrs: leis Ancians. Parièr que dins lei Pèstas de l’edat-mejana, parièr que dins lei mai esquerrièras dei politicas d’eugenisme dau segle XX…Lei mejans d’ample son reservats per noirir lei gasanhs de la Start Up Nation.
 
Mantuns Estats europencs an seguit aquela injonccion dau Liberalisme Globalizat… Aquò’s un Chaple d’Estat, coma o foguèron l’afar de la sang enverinada, de l’amiante, dau mediator…En seguida de la crisi financièra, la vulgata èra estada: salvar lei bancas puslèu que la vida dei ciutadans; ara es: “salvar l’Economia de la consomacion de massa” (lei constructors automobils, lo lobby mai toxic que i ague, son dins lei starting-blocks per rebombir lo mai lèu que se pòt…) luòga d’investir, dins la durada, per la Santat e lo drech de viure collectius.
 
Ara per ara, la memòria dei sacrificats crida revenge. E lo crime dau laissar morir leis «inutils», realitat de la societat pòst-moderna, es pas acabat. Se vei tre ara estampat dins la carn de l’Istòria, qu’un Estat qu’a virat l’esquina au Ben Public, e qu’es bailejat per una ponhada de cobesenças privadas, ven una Romèca, un manja-mond. L’astre fague que lei subrevivents ne servèsson viu lo remembre!...
 
 
 
Lo Bramaire