Opinion
Avís a Joan Bodon: “Es dins la normalitat qu’es la libertat”
Tolosa, vaquí. Tolosa, capitala istorica del Lengadòc. Tolosa, capitala administrativa de la nòva macroregion sud-occitana de resultas de la fusion de las regions Miègjorn-Pirenèus e Lengadòc-Rosselló. “Tolosa, la vila ròsa”. “Tolosa, la vila mondina”. Tolosa, “l’Occitana”. Prèp de cinc oras de trajècte en autobús nos enlaçan Barcelona Nord e Tolosa Matabiau. Cinc oras de lectura incessanta de mèstre Bodon als Contes del Drac e sa deliciosa antologia poetica. “Es sus la talvera qu’es la libertat”.
Tolosa es un mond a despart; Tolosa farga un microcòsme occitan e occitanista que bolís. Las associacions que trabalhan per la difusion e visibilizacion de la lenga s’amassan dins la Convergéncia Occitana, al dedins d’un bastiment meravilhós e pròpri de l’estil arquitectonic unic de la vila, l’Ostal d’Occitània. I dintrar es dintrar dins una nòva dimension: d’afichas en occitan, de labels “occitan de pertot”, un bar de tapas occitanas (la Topina), un ponch d’acuèlh… Un luòc de referéncia de l’occitanitat dins lo centre vila de Tolosa.
Dins aqueste encastre, nos amassèrem lo ser del 24 de mai: l’un, un occitan, president de la Joventut Mondina, una associacion qu’a per tòca la dinamizacion culturala e lingüistica de l’occitan envisatjada a la joenessa de la vila ròsa; l’autre, un catalan, collaborator del Departament d’Ensenhament de la Generalitat de Catalonha, en desvolopant de materials didactics en intercompreneson linguistica romanica e en fasent de formacion de lenga e de cultura occitanas als professors. Aquela amassada serviguèt a metre sul pic d’experiéncias de visibilizacion e sensibilizacion lingüistica, e la proposicion catalana de la “normalizacion”. Parlar en occitan a Tolosa es, encara uèi, pauc “normal”. Discussion sus la necessitat d’una macroregion fòrta, amb d’intencions fòrça claras de bastir un poder economic al sud del Massís Septentrional, en jonhent las dinamicas quitament divèrsas de Montpelhièr e de Tolosa.
E, coma de conclusions, doas pensadas imprescindiblas. D’un costat, la tras que necessària oxigenacion generacionala de l’occitanisme, siá del biais del malhum associatiu, siá del biais del mond educatiu e cultural, siá del biais de la politica. De l’autre, la visibilitat de l’occitan coma una lenga normala, sens de decalatges cerebrals, amb de benfaits per l’aquisicion lingüística e l’enrasigament a la tèrra.
Lo ser, l’inauguracion del Collègi Calandreta de Tolosa. De simptòmas lusents de vergonha que preexistís (“parli pas occitan per destrusir pas la lenga”) e de paraulas polidas que, pr’aquò, lo vent se las empòrta: “l’universalitat de la Republica e las siás culturas”, “la compreneson de las rasigas en lo desvolopament de l’armonia de grop”, “las valors de la cultura” e las paraulas de Mistral “qui ten la lenga ten la clau”. De mots, de prepausas… D’anecdòtas d’un jacobinisme francés que lausa son gallocentrisme e las bontats d’una republica que velha per los sieus ciutadans.
Fin finala, las paraulas duras de la copresidéncia de las Calandretas, que nos rend a totes una quita leiçon d’activitat practica e de refús de paraulas plenas d’engatjaments vagues. Tres mots, un sol concèpte: urgéncia de futur. La Calandreta es lo futur de la lenga occitana del deman, es la fargaira dels novèls occitanofònes d’uèi. La necessitat d’un licèu que permeta la contunha d’un prètzfait de gigants: l’usatge d’una lenga normala. La necessitat d’un licèu per destrusir pas lo bilingüisme real de la primària.
Los joves e las Calandretas sèm lo futur de la lenga. Unes joves, coma nosautres e d’autres d’endacòm mai: nòus locutors de la lenga, apresa per conviccion, per far sentir la votz de l’alternativa occitana a l’identitat jacobinament francesa. Contunharem de caminar per las carrièras tan deliciosament emblematicas coma aquela del Taur o la de Malcosinat, de segur. Contunharem de cantar e de nos esbalausir de la literatura de Mistral, de segur. Contunharem de remembrar la Santa Estèla e la Copa Santa, de segur. Ça que la, parlarem tanben occitan dins lo metrò tolosan; escotarem tanben de ròck e de musica contemporanèa en occitan; discutirem e nos afrontarem tanben en occitan; farem viure tanben la lenga en discorses sus la politica, l’organizacion territoriala, la distribucion de la riquesa, los sistèmas de finanças e la perspectiva sociolingüistica en occitan.
Sèm joves e nos contenta pas mai la chapladura de las tradicions e lo folclòr; sèm joves e nos contentan pas mai d’imnes e l’occitan antropologic; sèm joves e volèm pas mai sonque de contes, de danças e de cants tradicionals; sèm joves e vivèm pas mai estacats amb los trobadors e los catars.
Sèm joves e volèm ja lo pan entièr. Sèm joves e volèm estudiar en lenga occitana, qu’es tan quitament d’en çò nòstre que l’apelam nòstra. Sèm joves e revendicam çò que nos correspond: lo dreit d’una identitat plenament occitana e d’un usatge normal de l’occitan. Sèm joves e sentèm pas mai la vergonha d’emplegar la lenga coma mejan normal de comunicacion. Sèm joves e sèm somiaires. E volèm una Occitània e un occitan fòrts e desvolopats, de Bordèu a Niça e de Clarmont a Vielha, sens trèva, sens de renonciaments del passat, mas en agaitant lo futur, un futur de modernitat e d’actualitat.
Butem l’occitan en defòra de la talvera e del musèu. Coma dignes filhs, mèstre Bodon, daissa-nos te replicar: “Es dins la normalitat qu’es la libertat!”
Tolosa es un mond a despart; Tolosa farga un microcòsme occitan e occitanista que bolís. Las associacions que trabalhan per la difusion e visibilizacion de la lenga s’amassan dins la Convergéncia Occitana, al dedins d’un bastiment meravilhós e pròpri de l’estil arquitectonic unic de la vila, l’Ostal d’Occitània. I dintrar es dintrar dins una nòva dimension: d’afichas en occitan, de labels “occitan de pertot”, un bar de tapas occitanas (la Topina), un ponch d’acuèlh… Un luòc de referéncia de l’occitanitat dins lo centre vila de Tolosa.
Dins aqueste encastre, nos amassèrem lo ser del 24 de mai: l’un, un occitan, president de la Joventut Mondina, una associacion qu’a per tòca la dinamizacion culturala e lingüistica de l’occitan envisatjada a la joenessa de la vila ròsa; l’autre, un catalan, collaborator del Departament d’Ensenhament de la Generalitat de Catalonha, en desvolopant de materials didactics en intercompreneson linguistica romanica e en fasent de formacion de lenga e de cultura occitanas als professors. Aquela amassada serviguèt a metre sul pic d’experiéncias de visibilizacion e sensibilizacion lingüistica, e la proposicion catalana de la “normalizacion”. Parlar en occitan a Tolosa es, encara uèi, pauc “normal”. Discussion sus la necessitat d’una macroregion fòrta, amb d’intencions fòrça claras de bastir un poder economic al sud del Massís Septentrional, en jonhent las dinamicas quitament divèrsas de Montpelhièr e de Tolosa.
E, coma de conclusions, doas pensadas imprescindiblas. D’un costat, la tras que necessària oxigenacion generacionala de l’occitanisme, siá del biais del malhum associatiu, siá del biais del mond educatiu e cultural, siá del biais de la politica. De l’autre, la visibilitat de l’occitan coma una lenga normala, sens de decalatges cerebrals, amb de benfaits per l’aquisicion lingüística e l’enrasigament a la tèrra.
Lo ser, l’inauguracion del Collègi Calandreta de Tolosa. De simptòmas lusents de vergonha que preexistís (“parli pas occitan per destrusir pas la lenga”) e de paraulas polidas que, pr’aquò, lo vent se las empòrta: “l’universalitat de la Republica e las siás culturas”, “la compreneson de las rasigas en lo desvolopament de l’armonia de grop”, “las valors de la cultura” e las paraulas de Mistral “qui ten la lenga ten la clau”. De mots, de prepausas… D’anecdòtas d’un jacobinisme francés que lausa son gallocentrisme e las bontats d’una republica que velha per los sieus ciutadans.
Fin finala, las paraulas duras de la copresidéncia de las Calandretas, que nos rend a totes una quita leiçon d’activitat practica e de refús de paraulas plenas d’engatjaments vagues. Tres mots, un sol concèpte: urgéncia de futur. La Calandreta es lo futur de la lenga occitana del deman, es la fargaira dels novèls occitanofònes d’uèi. La necessitat d’un licèu que permeta la contunha d’un prètzfait de gigants: l’usatge d’una lenga normala. La necessitat d’un licèu per destrusir pas lo bilingüisme real de la primària.
Los joves e las Calandretas sèm lo futur de la lenga. Unes joves, coma nosautres e d’autres d’endacòm mai: nòus locutors de la lenga, apresa per conviccion, per far sentir la votz de l’alternativa occitana a l’identitat jacobinament francesa. Contunharem de caminar per las carrièras tan deliciosament emblematicas coma aquela del Taur o la de Malcosinat, de segur. Contunharem de cantar e de nos esbalausir de la literatura de Mistral, de segur. Contunharem de remembrar la Santa Estèla e la Copa Santa, de segur. Ça que la, parlarem tanben occitan dins lo metrò tolosan; escotarem tanben de ròck e de musica contemporanèa en occitan; discutirem e nos afrontarem tanben en occitan; farem viure tanben la lenga en discorses sus la politica, l’organizacion territoriala, la distribucion de la riquesa, los sistèmas de finanças e la perspectiva sociolingüistica en occitan.
Sèm joves e nos contenta pas mai la chapladura de las tradicions e lo folclòr; sèm joves e nos contentan pas mai d’imnes e l’occitan antropologic; sèm joves e volèm pas mai sonque de contes, de danças e de cants tradicionals; sèm joves e vivèm pas mai estacats amb los trobadors e los catars.
Sèm joves e volèm ja lo pan entièr. Sèm joves e volèm estudiar en lenga occitana, qu’es tan quitament d’en çò nòstre que l’apelam nòstra. Sèm joves e revendicam çò que nos correspond: lo dreit d’una identitat plenament occitana e d’un usatge normal de l’occitan. Sèm joves e sentèm pas mai la vergonha d’emplegar la lenga coma mejan normal de comunicacion. Sèm joves e sèm somiaires. E volèm una Occitània e un occitan fòrts e desvolopats, de Bordèu a Niça e de Clarmont a Vielha, sens trèva, sens de renonciaments del passat, mas en agaitant lo futur, un futur de modernitat e d’actualitat.
Butem l’occitan en defòra de la talvera e del musèu. Coma dignes filhs, mèstre Bodon, daissa-nos te replicar: “Es dins la normalitat qu’es la libertat!”
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#4 "UEI es lo francés que cal butar sus la talvèra ... e lèu" . Per i metre qué a la plaça ?
#5 Well-thought out indeed, me conven, òsca !
#3 Leis occitanistas devèm se batre per que leis occitans pòscan, s'o vòlon, viure lor libertat sus la talvèra mai tanben s'o vòlon, dins la "normalitat", es a dire amé legitimitat e dignitat.
Òsca al Jòrdi Ortiz de Antonio
Fin finala qualqu'un que ditz que n'i a lo sadol de resumir l'occitanisme al Talverisme
Quand lo Joan Bodon escriguèt "Es sus la talvèra qu'es la libertat" fasia un constat momentanèu d'impoténcia collectiva del pòble occitan e res de mai.
Occitan(ista)s ... UEI es lo francés que cal butar sus la talvèra ... e lèu
Qu'o volguètz o pas, sètz sus la talvera aici e ara e deman serètz vièlhs (e òc, la joventut dura pas tota la vida) e serètz malastrosament totjorn sus la talvera. I a pas cap d'illusion a se far ara, podètz cridar vòstra libertat, podètz cridar vòstra volontat de normallitat, cambriarà pas ren e ieu, aimi melhor la talvera non pas semblar totes aqueles piòts conformistas que son pas brica liures. "Es plan sus la talvera qu'es la libertat", Bodon avia rason, e quitalement se morissèm amb la lenga, de tota manèra nos demandaràn pas nòstre vejaire. La normalitat me dona l'enveja de badar tant per l'occitan coma per tota autra lenga, a començar pel francés. Vòli de lengas anormalas. Cossi voler èsser normal ? Cossi voler èsser tant piòts coma totes los autres ?
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari