Opinion
Los grafas en Occitan e sus l'Occitan (II)
Levat comandat coma òbra decorativa, lo grafa es efemèr quasi tostemps. Es per esséncia, del fach dels supòrts generalament accessibles al public. Los grafas son generalament recoberts per d'autres o escafats per los proprietaris del supòrt grafat.
Lo grafa es la traça a un moment donat, d'una persona que vòl far passar un messatge artistic e/o politicosocial.
Veguem quora n'i a las reaccions entraïnadas per los grafas occitanistas, la naissença del grafa occitanista modèrn ara desaparegut e lo material utilizat.
I) Las reaccions als grafas: un exemple de "combat" per muralha interpausada.
Lo grafa occitanista fa reagir.
En Roergue (Avairon que), muralha d'una sala de las fèstas. Dins un primièr temps, i èran un gròs "ÒC" grafat amb "Vòli pas veire crevar la miá lenga". Pròva de la consciéncia del grafaire de la diglossia mortifera per l'occitan, lenga d'aquesta tèrra.
Mai tardi, un comando de « nazilhons » es vengut "netejar" l’ensèm a basa de croses gamadas e de « paysans au four » [païsans al forn], de « mort aux oc » [mòrt als òc] acompanhats de flambas, de « occitan langue de paysans » [occitan lenga de païsans], de « fuck every body » [bica tot lo mond], de « ta langue c’est le français » [ta leng es lo francés], de « votre langue est le français » [vòstra lenga es lo francés], de « fuck all this country » [bica tot aquel país], de « vive les USA » [viscan los EUA], de « José Bové Imposteur » [Josep Bové impostaire]…
Soleta causa positiva de l'afar, faguèt reagir de mond. Un dels objectius del grafa al final.
II) Un testimoniatge suls primièrs grafas occitanistas
Coma segonda part sus lo tèma, vaicí lo testimoniatge sus l'aparicion dels grafas politics occitanistas en las annadas 1960, per Peire Barral en occitan e en francés en país tolosan, en Lengadòc entre Carcassona e Narbona e en Lemosin.
"La mieu primièra descobèrta del mot "Occitània" es una revendicacion politica (independentista). Èran de pinturas sus las parets de Tolosa "Occitània liura", fòrça probablament en francés «Occitanie libre». E per çò que me remembri, dins lo Quartier del jardin de las plantas, probablament sus los locals istorics de l'escòla de Medecina, a l'entorn de 1964.
En avent aprés l'existéncia del PNO e legit lo sieu programa en lo libre de Jordi Ventura "los catalans e l'occitanisme" en 1965, partiguèri per contunhar los mieus estudis a París, ont acabèri de rencontrar lo PNO (èra coma cercar una agulha en un palhièr) en 1967.
Me jonhèri al PNO, vegèri que la pintura a la bomba èra l'equipament basic del militant. Mas eriam pas acostumats d'o far amb lo grop de París. En 1968, pendent los eveniments, qualques membres del grop de París tòrnan en Occitània. E qualqu'uns i demoraràn.
Qualque temps après, dins Aude, qualques uns son agantats per la polícia a far de pinturas amb d'eslogans occitans sus las parets e son perseguits en justícia.
Aquelas seguidas judiciàrias entraïnan la publicacion d'un fulhet distribuit a nivèl local e qu'es reproduch coma un article dins un dels totes primièrs numèros del Lugarn (maitot de la "circulària" que lo precediguèt).
Citi lo tèxt (o fraccion) del tracte de memòria.
S'adreiçant a la populacion, i aviá pas l'oportunitat de desvolopar e promòure una ortografia que siá (segon occitanistas obsessions alibertiana, mistraliana o fontaniana) mas per parlar a las gents en lo sieu idiòma e en una forma que se pòt legir:
Grosso modo es aital que las muralhas foguèron pintadas (en aquela grafia, coma los vegèri).
En los ans seguents, en l'alba de la "Nòva Cançon" que seguissèrem amb interès, mas pas a la sieu remòrca, se vegèt encara aquelas practicas "graficas".
Per lo grop PNO de París, ne'n vesiam quora tornàvem far de viatges al país. Una anecdòta, çò que laissèt probablament de traças de grafas via de fotografias publicadas en lo jornal comunista de Lemòtges "Écho du Centre".
Es disponible en los archius del departament de Haute Vienne, mas cal encara trobar lo temps de cercar, entre 1969 e 1971, es un trabalh fòrça important d'agachar totes los jorns d'un quotidian...
Èrem qualques militants occitanistas del grop parisenc d'èstre "montats" a Lemòtges per rencontrar de militants occitanistas locals e nos ocupàvem de veire çò qu'avián fachas coma accions, e tanben... Çò qu'avián pintat. I èra en particulier, de ben grafat en occitan, la gara de Sant-Junian (segonda vila dau departament).
Nos contèron, qu'èran tombats sus de gendarmas, que se dobtavan ben de çò que fasián (mas avián pas encara vista la gara).
Après una petita discussion pron simpatica los laissèron partir sens quitament relevar lor identitat o lo numèro de la veitura ... E los jorns siguents, dins un premier temps, l'Écho publica de fòtos dels grafas (çò que lor assegurèt una difusion inesperada!) amb de comentaris puslèu negatius "agachatz coma vandalizèron nòstra bèla gara". Dins un segond temps, aflús de corrier dels lectors, majoritariament en aprobacion dels messatges dels grafas occitanistas pintats. Coma qué, lo grafa en occitan èra per dobrir un messatge a la populacion larga. E foncionava!"
III) Ara, passem a las diferentas tecnicas
Aisinas:
Accessòris:
Supòrts:
Generalament los luòcs los mai facils son de luòcs abandonats o de Wcs publics e los mai visibles mas dificils en tèrm de risca d'èstre près son sus de faciadas d'ostals de centre ciutat o d'interseccions coma avèm ja parlat e vist dins la primièra part consagrada a la question.
Dins la seguida d'aquesta part, entrevistarem un artista grafaire famós.
Lo grafa es la traça a un moment donat, d'una persona que vòl far passar un messatge artistic e/o politicosocial.
Veguem quora n'i a las reaccions entraïnadas per los grafas occitanistas, la naissença del grafa occitanista modèrn ara desaparegut e lo material utilizat.
I) Las reaccions als grafas: un exemple de "combat" per muralha interpausada.
Lo grafa occitanista fa reagir.
En Roergue (Avairon que), muralha d'una sala de las fèstas. Dins un primièr temps, i èran un gròs "ÒC" grafat amb "Vòli pas veire crevar la miá lenga". Pròva de la consciéncia del grafaire de la diglossia mortifera per l'occitan, lenga d'aquesta tèrra.
Mai tardi, un comando de « nazilhons » es vengut "netejar" l’ensèm a basa de croses gamadas e de « paysans au four » [païsans al forn], de « mort aux oc » [mòrt als òc] acompanhats de flambas, de « occitan langue de paysans » [occitan lenga de païsans], de « fuck every body » [bica tot lo mond], de « ta langue c’est le français » [ta leng es lo francés], de « votre langue est le français » [vòstra lenga es lo francés], de « fuck all this country » [bica tot aquel país], de « vive les USA » [viscan los EUA], de « José Bové Imposteur » [Josep Bové impostaire]…
Soleta causa positiva de l'afar, faguèt reagir de mond. Un dels objectius del grafa al final.
II) Un testimoniatge suls primièrs grafas occitanistas
Coma segonda part sus lo tèma, vaicí lo testimoniatge sus l'aparicion dels grafas politics occitanistas en las annadas 1960, per Peire Barral en occitan e en francés en país tolosan, en Lengadòc entre Carcassona e Narbona e en Lemosin.
"La mieu primièra descobèrta del mot "Occitània" es una revendicacion politica (independentista). Èran de pinturas sus las parets de Tolosa "Occitània liura", fòrça probablament en francés «Occitanie libre». E per çò que me remembri, dins lo Quartier del jardin de las plantas, probablament sus los locals istorics de l'escòla de Medecina, a l'entorn de 1964.
En avent aprés l'existéncia del PNO e legit lo sieu programa en lo libre de Jordi Ventura "los catalans e l'occitanisme" en 1965, partiguèri per contunhar los mieus estudis a París, ont acabèri de rencontrar lo PNO (èra coma cercar una agulha en un palhièr) en 1967.
Me jonhèri al PNO, vegèri que la pintura a la bomba èra l'equipament basic del militant. Mas eriam pas acostumats d'o far amb lo grop de París. En 1968, pendent los eveniments, qualques membres del grop de París tòrnan en Occitània. E qualqu'uns i demoraràn.
Qualque temps après, dins Aude, qualques uns son agantats per la polícia a far de pinturas amb d'eslogans occitans sus las parets e son perseguits en justícia.
Aquelas seguidas judiciàrias entraïnan la publicacion d'un fulhet distribuit a nivèl local e qu'es reproduch coma un article dins un dels totes primièrs numèros del Lugarn (maitot de la "circulària" que lo precediguèt).
Citi lo tèxt (o fraccion) del tracte de memòria.
S'adreiçant a la populacion, i aviá pas l'oportunitat de desvolopar e promòure una ortografia que siá (segon occitanistas obsessions alibertiana, mistraliana o fontaniana) mas per parlar a las gents en lo sieu idiòma e en una forma que se pòt legir:
"Lous qu'escriboun suz aqueloy muralyos 'Ousitanyo liouro', 'Outsitanyo bol bioure' soun lous que boloun qu'aqueloy muralyos s'arrouinessoun pas e toumbessoun pas dins de manz estrandgieros"
[Los qu'escrivon sus aquelas muralhas 'Occitània liura', 'Occitània vòl viure' son los que vòlon qu'aquelas muralhas s'arroinèsson pas e tombèsson pas dins las mans estrangièras].
Grosso modo es aital que las muralhas foguèron pintadas (en aquela grafia, coma los vegèri).
En los ans seguents, en l'alba de la "Nòva Cançon" que seguissèrem amb interès, mas pas a la sieu remòrca, se vegèt encara aquelas practicas "graficas".
Per lo grop PNO de París, ne'n vesiam quora tornàvem far de viatges al país. Una anecdòta, çò que laissèt probablament de traças de grafas via de fotografias publicadas en lo jornal comunista de Lemòtges "Écho du Centre".
Es disponible en los archius del departament de Haute Vienne, mas cal encara trobar lo temps de cercar, entre 1969 e 1971, es un trabalh fòrça important d'agachar totes los jorns d'un quotidian...
Èrem qualques militants occitanistas del grop parisenc d'èstre "montats" a Lemòtges per rencontrar de militants occitanistas locals e nos ocupàvem de veire çò qu'avián fachas coma accions, e tanben... Çò qu'avián pintat. I èra en particulier, de ben grafat en occitan, la gara de Sant-Junian (segonda vila dau departament).
Nos contèron, qu'èran tombats sus de gendarmas, que se dobtavan ben de çò que fasián (mas avián pas encara vista la gara).
Après una petita discussion pron simpatica los laissèron partir sens quitament relevar lor identitat o lo numèro de la veitura ... E los jorns siguents, dins un premier temps, l'Écho publica de fòtos dels grafas (çò que lor assegurèt una difusion inesperada!) amb de comentaris puslèu negatius "agachatz coma vandalizèron nòstra bèla gara". Dins un segond temps, aflús de corrier dels lectors, majoritariament en aprobacion dels messatges dels grafas occitanistas pintats. Coma qué, lo grafa en occitan èra per dobrir un messatge a la populacion larga. E foncionava!"
III) Ara, passem a las diferentas tecnicas
Aisinas:
estilo marcaire estil Pòsca, bomba de pintura.
Avans, un pincèl e un topin de color (sovent negre).
Avans, un pincèl e un topin de color (sovent negre).
Accessòris:
Tèsta de bomba amb un escampaire mai o mens large (segon las formas desiradas)
Carton (per far una projeccion d'un costat e protegir l'autre costat)
Estampon
Carton (per far una projeccion d'un costat e protegir l'autre costat)
Estampon
Supòrts:
Betum, quitran, bòsc, ròca, vitre, teissut, papièr, plastic...
Generalament los luòcs los mai facils son de luòcs abandonats o de Wcs publics e los mai visibles mas dificils en tèrm de risca d'èstre près son sus de faciadas d'ostals de centre ciutat o d'interseccions coma avèm ja parlat e vist dins la primièra part consagrada a la question.
Dins la seguida d'aquesta part, entrevistarem un artista grafaire famós.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#1 Mercés per l'info. Interessanta colleccion.
http://occitaniapol.blogspot.fr/
òsca tad aquest execellent tribalh, qu'averam déjà comença aquò a l'epòca dilhèu que n'i a quauques un que n'as pas!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari