Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

L'occitan: que vos evòca?

Laurenç Revèst

Laurenç Revèst

Escrivan, traductor. Dialectològue, Doctor en lingüistica. President onorari dal Centre Cultural Occitan País Nissart e Alpenc.

Mai d’informacions
Sovent, en començament de l’an, fau un pichon questionari e dintre fau una demanda als mieus escolans per saber lor “nivèl” de conoissença de la cultura e lenga occitanas.
 
Demando s’un pròche, parent o autre parla (un pauc) occitan.
 
Coma conoisse la lenga e tanben los mòtes que li vènon en tèsta quora s’agisse de l’occitan.
 
Florilègi a la question “Dona d’exemples de mòtes o una frasa:” (a cada junhent un escolan)
 
(grafia de l’autor respectaia)
 
En classa de tèrça:
 
— paillassou [palhasso], pichon, maioun [maion], fas cagua [fas cagar]
 
— (ren: conoisse pas de mòtes ni d’expressions)
 
— can la barque es plan, le figue...[illisible] (un provèrbi mitat escrich en occitan e en italian) [quand la barca es (plena?), lai figai...]
 
— paillassou [palhasso] (segurament recuperat d’un vesin de taulier...)
 
— paillassou [palhasso], brancignol [branquinhòl] (per demorar dins lo camp lexical lançat per un cambarada)
 
— (ren: conoisse pas de mòtes ni d’expressions)
 
— lo cinc, porc-marin, juécs video, lai bestiai (segurament de mòtes copiats sus un document donat [pòrc marin, juecs vidèos, lai bèstiai]
 
Dins lo grop, 2 senton parlar occitan a maison.
 
Notam que las insultas son ben presentas.
 
En classa de quarta:
 
— où manga caga, merda de camp, maiounetta de bambin [òu manja caga, merda de can, maioneta dei bambins]
 
— les farcis, lou chapeu [li farcits, lo chapèu/capèl]
 
— keffa, pitchoun [qué fa, pichon]
 
— tu pegues (francitanisme), merda de camp [pegues, merda de can]
 
— (ren: conoisse pas de mòtes ni d’expressions) x 4
 
Dins lo grop, 5 senton parlar occitan a maison
 
Notam que lo vocabulari familiar es present, de noms d’especialitats culinàrias, de francitan tanben.
 
En classa de cinquena:
 
— coumava? [coma va?], gelato (mòt italian; glacet en occitan)
 
— (ren: conoisse pas de mòtes ni d’expressions) x 11
 
Dins lo grop, 3 senton parlar occitan a maison.
 
Notam que la mescla de còups per saber se tal mòt es de lenga occitana o d’italian.
 
En classa de seisena:
 
— (ren: conoisse pas de mòtes ni d’expressions) x 15
 
mas dins lo grop, una a marcat que se parla occitan dins la familha e portèt un diccionari ancian de lenga nòstra qu’avia de familha.
 
Evidentament lo rapòrt a la grafia es feble, an jamai estudiat l’escritura ni emparat de legir seriosament la lenga. Mas rèstan de causas.
 
De notar que los grops mai joves son mai reservats sus lors respòstas, per timiditat, o son de novèls arribats dins la region.

Totes aquels mòtes son simbolics de ce que rèsta quora es evocaia la lenga occitana. Restan de causas e sabon qu'es ren de francés mas de lenga d'aicí.
Las insultas sortias en occitan mòstran a l'encòup l'usatge, popular e tanben lo camp lexical (los tèmas) que se liga encara a la lenga nòstra. La vergonha auria desapareissut despí lo temps? Ne'n sio ren tan segur, la pròva. 
Coma lor dio, es mai facil de citar una insulta en occitan que lo primier vèrs d'una òbra dal Prèmi Nobel de Literatura occitana de 1904, Frederic Mistral. Question de dignitat. Tan que citan... 
 
 
 
 


abonar los amics de Jornalet
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Fabre Alain
2.

Ne demòra pas gaire de la lenga dels aujòls! Pr'aquò totjorn se parla, l'ai parlada uèi ame l'ajuda de sonhs a l'espital de Rangueil Larrey que me prenguèt la tension, eca... . E que me portèt lo repais de miègjorn. Pels enfants ten l'astrada d'aver dos felens calandrons qu'aiman de parlar òc. E monde del redol, la familha se regaudisson de los ausir parlar la lenga de Mistral dins sa dicha tolosana, mesclada de gascon e "Òquitanian" central. Benlèu lo tròba un pauc curiós que lo monde venon de mai en mai gregaris.. Bon coratge a vos los regents, e longa vida a la granda Occitània.

  • 5
  • 0
Gaby Balloux
1.

Deu temps qu'hasèvi animacions sus l'occitan dens d'escòlas de les Gravas (la bona colhonada que 'quò'ra !) una drollessa me dishut una frasa que coneishèva en perigòrd : "assita-te'' ! D'auta part, esturi susprés que bèth-arremat de dròlles coneishèvan (e utilisèvan) de mots coma "la mouquire", "décaniller", "caguer" o mèmes "pible", "aillet" (en hasent sonar lo "t")... Mès a quauques km de diferéncia, en entrant dens l'aira d'influéncia de Bordèu (taplan a aumens 30 km de Bordèu), los novèths vinguts son redde nombrós. Una auta remarca a prepaus deus dròlles : la prononciacion deu toponime ont damòran. La diftonga "-ey- " es la prumèira ad estar dita a la francesa ("la Pérère"...) mès au mème endret ausíssen "Brouquet" demb lo "t".

  • 4
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article