Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Traças de reculaa dal vivaroalpenc dins Var

Laurenç Revèst

Laurenç Revèst

Escrivan, traductor. Dialectològue, Doctor en lingüistica. President onorari dal Centre Cultural Occitan País Nissart e Alpenc.

Mai d’informacions
Dins lo sud dal Lachens (etimologia desconoissuá aviám la version populara per dire que ven de la nèu coma lach...) dins lo departament de Var, s'atròban un molon de noms de luecs e rius de forma nòrdoccitana. Var es ren un departament coneissut per aquò, e anam veire que totun, aquel airal es ben concernit per las formas palatalizaas. 
 
Aquel espaci de mesclum entre formas palatalizaas e non palatalizaas püa mai al nòrd fins als noms de comunas grandas coma Castelana, o mai pichonas coma Castilhon (restachaa a Castelana) al mitan de "Champ paouré" Champ paure, "ravin de Chargeairé" robina de Charjaire, "Chamateuil" Chamatuelh, "Cheiron" Chairon, la "(font) Salaou" Fònt Salaa, la "Bastide de L'Escoulaou" Bastida de L'Escolàor o Escolaa? (luecs de la comuna de Castelana)...
E va tanben mai a l'èst. Coma a Vauderore amb lo "chemin de Chandy" chamin de Chandin, Fauchier. 
 
─ Sus la comuna de Brenon passa lo famós riu al nom nòrd occitan que trobam dins d'autres luecs de Gavotina: Jabron. 
 
Dins aquel espaci son tanben de formas sud occitanas que mòstran qu'es un airal de contacte ambal vivaroalpenc: citam los valats "du Bourguet" dau Borguet. Per la forma de la "Clue" nos indica ren d'especial al revenge per "Le ravin de Beautar" sos entende la forma Beutar amb l'-r finala? 
Totun, i es lo ravin dei Fondüas escrich tal coma "ravin des Fonduas" segon l'IGN en francés!
Dins los quartiers avèm aquel de la "Bastié" Bastiá en occitan vivaroalpenc e lo chamin "des Graoux de la Bastié" dei Graas /Graus de la Bastiá (1). 
 
─  A Aiguinas, lo Champerlan, o Champ Perlan(t)?, "Chanteraine" Chantarana. 
 
Entre Aiguinas e Trigança: a la mescla dals rius, lo pònt de "Chaulière" Chauliera. 
 
─  Regussa: notar Rejus (fa pensar que Rejus vendriá  de Regussa, mas coma explicar las transformacions foneticas??) ), "La Tourraou" La Torraa, "La Gra" La Graa.
 
─  Sus la comuna de Comps, los vilars de "Chardan, Douraïsse, Jabron, Sauvechane, La Souche" idem, Doraïssa, idem, Sauvachana, La Socha e mai la ferma de la 
Cluaye "La Cluaia o Clualha?", mas una ferma al nom sud occitan "la Grande Nouguière" la Granda Noguiera. Sabèm qu'aquels vilars foguèron fondats en seguiá de la guèrra de succession en Provença (1382-1386) per los estatjants de Comps que lor vilatge foguèt destruch. Creèron aquels vilars. Doncas lor forma nòrdoccitana indica que quora los an batejats, se parlava ancara vivaroalpenc majoritariament aicí, al mens a la fin dal sègle 14. 
 
─ A La Martra, paucas formas nòrd occitanas "La Cheylane" La Chailana, "Les Achaps" Leis Achaps dins un mújol de formas "Pragalin", "Le Campon" sigue Prat Galin e Lo Campon coma d'autres toponims non palatalizats Lo Rocàs...
La "Graou" Graa vist que trobam "La Gra" La Graa a Regussa, traça possibla dal tractament de - AA en [a:] amb de formas ['ajO] mai al nòrd après Lei Mèas e non plus solament en [aw] coma dins l'airal mai  a l'èst en la valaa d'Esteron e al nòrd après Castelana vila. Mas "la Vanada (2). 
 
Una forma "Les Grangues" reten nòstra atencion. Classicament avèm "Granja" mai localament "Gràniga" dins l'extrèma èst dals Alps Maritims. 
Doncas fa pensar sigue a un arcaïsme sigue a una refeccion de Granja en Granga per far mai sudoccitan?
 
─ A Castèuvielh, la "Viero" la Viera, valent a dire la vila en vivaroalpenc (mot totjorn utilizat, mai al nòrd) la crèsta de la còla de "Blachette" Blacheta. 
 
─ A La Ròca Esclapon, lo valon "d'Enjarde" Engarda, En Jarda? 
Lo riu "La Viéras" o "La Vière" La Viera. Ribargier o de Riu Bergiers?. Mas lo rèsta en ca: "Les Castellas" Lei Castelàs, eça. 
 
─ A Mons, lo riu Chautard. 
 
─ A Bauduen: "L'Escouranche" L'Escorancha forma nòrdoccitana? 
 
 
Dal vivaroalpenc dins aquel airal, rèstan de vocabulari: sampechier e non sambuc, aüra ['ejrO] e non ara al contrari dal provençal maritim mai al sud.
La toponimia garda tanben, mas aquò es un pauc ben mai larg geograficament, de traças d' - L finala: còl dal Clavèl, Beal...
 
 
 
 
_____
Nòta:

Vist (1) e (2) pensam que La Graa es diferenta de Lo Grau e dals deribats grav-. La forma La Graa realizaa ['gra] permetriá d' o pensar .
 
Veire per parallèl "Traças de reculaa totala o parciala dal vivaroalpenc dins los Alps Maritims" (Jornalet 20.09.2018)
 
Ren d'a veire, notar la forma grafica dal toponim actual Robion, en grafia classica totjorn. 
 
E notar a prepaus de la question de la Val d'Entraunas o Antraunas dins los tèxtes medievals latins (en Gavotina de'n Contea) a La Martra, s'atròba lo luec "Entraoune"... Un probable Entrauna(s). Amb aquò, se pòl esclarcir la question?
 
 
 
abonar los amics de Jornalet



 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Laurenç Gavotina
2.

#1 fa plasir de ti legir.
Per "aüra" dins Taneron es clar una traça de vivaroalpenc.
Per "jorn" realizat [jut], totun la forma amb [rt] finalas es un arcaïsme general de l'èst occitan. Qu'ai lejut.

  • 2
  • 0
Lissandre VARENNE
1.

Notar tanben la forma aüra ['ejrɔ] dins lo caire de Taneron (Var). Aviáu enregistrat jort [jut] a Frejú mai [ju] i es ben majoritari.

  • 1
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article