Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Toponimia occitana: en Marcha lemosina, assai a Belaubre e Chalés

Sent Benèt de Saut
Sent Benèt de Saut
Laurenç Revèst

Laurenç Revèst

Escrivan, traductor. Dialectològue, Doctor en lingüistica. President onorari dal Centre Cultural Occitan País Nissart e Alpenc.

Mai d’informacions
Cerchar de toponimes es coma se passejar. ‘Quo es l’ocasion de descuvrir la lenga locala e se possiblhe l’occitan locau.
 
Segon los documents Belaubre e Chalés i son clhassats coma de l’espaci occitan (e per d’autres i son pas).
 
Nosautes avèm fait coma se ‘quò èra o cas. Mas se quauqu’un a pus d’informacions, serà bien interessant.
 
 
 
Los toponimes aicí, mesmes francizats graficament, i son bien occitans. Vaicí un assai de passatge daus toponimes occitans marchés escrits a la francesa a la grafia classica.
 
‘Tencion, l’a finala es inexistenta en marchés. Povèm dire per le marchés qu’escrivèm -a finala coma los autres parlars occitans, tot en saver que se dirà en aquela zòna coma en francés (= zero). Los autres parlars pòvon realizar diferentament tanben, per ex (grafia francizada aicí): [‘parla] (Niça, Menton, Ubaia, Vaison, Montpelhièr, Seta...), [‘parleu] (lanusquet néguer...), [‘parlo] (provençau /lengadocian generaus...) e doncas [parl] marchés.
 
Aquaus dos exemplhes en la Marcha mòstran la variacion grafica d’un mesme nom. Per exemple, d’un costat un quartier se ditz La “Croux” a Belaubre, just de l’autre costat, vesin sus la comuna de Chalés i es un Prat de la “ Croue” (e non “Croué”!).
 
La francizacion de la forma occitana es pas aguda la mesma, pas nonmàs es totjorn La Crotz daus dos costats, bien en occitan.
 
E inversat, avèm un quartier que d’un costat es escrit Gâtevine a Belabre e just en fàcia Gastevina a Chalés. De tot biais un Gastavina occitan daus dos costats.
 

 
1- Belabre forma francizada, en 1372 le “chastel de Bel arbre” donc la forma occitana restablhida Belaubre puslèu que Biau Aubre. Es possiblhe de pensar au passatge d’r a l (lambdacisme) Bel albre puei a una metatèsi Bel labre e abotida a una simplhificacion d’l doblha?
 
Forma grafica francizada:
 
Baudan, Beauge, Carthages, Domaine des Tardets
 
Gare de Puyrajoux, Jovard, L’Age, L’Epeau
 
L’Hermitage, La Bouige, Champ Chabrot, Chanterais, La Chaumette, La Croix de l’Auberte
 
La Falaisiere, La Fumasse, La Gastevine, La Gayetterie
 
La Gougonnerie, La Haute Varenne, La Jette, La Leobonnerie
 
La Maison Neuve, La Palisse, La Rue, La Tiffonnerie
 
La Tintonnerie, La Varenne, La Vilaise, Lacroux
 
Lagereuil, Laspassereaux , Le Champ Pinon, Le Chiron, Le Grand Mareuil
 
Le Magnoux, Le Moulin de la Ronde, Le Pas, Le Petit Mareuil
 
Le Peu, Le Pictaveau, Le Pre Aux Boeufs, Le Riz
 
Le Terrier Blanc, Le Triou, Le Trot, Les Belles Landes
 
Les Bouteaux, Les Brandes, Les Grandes Vignes, Les Pascauds
 
Les Tardets, Les Vigneaux, Puyrajoux, Salomon
 
Touvent
 
 
Forma grafica restablhida:
 
Baudan, Jaç o Barda, Quart Aja? de l’ajon?, Domèni daus Tardets
 
Gara de Puei Rajós, Jovard, L’Aja de l’ajon, L’Espiau
 
L’ermitatge, La Boija de BODICA, Champ Chabròt o Chabrau o Chabra, Chantarei o Chanta raina, La Chaumeta coma en vivaroalpenc La Chalm? , La Crotz de l’Auberta, La Falaisiere? dau fau?, La Fumassa, La Gastavina, La Gaieteria,
 
La Gogoneria, L’auta Varena, L’Ajeta, La Leoboneria,
 
La Maison Neuva, La Palissa, La Rua (rapòrt au riu) o Charreira, La Tifoneria,
 
La Tintoneria, La Varena, La Vilaise, La Crotz,
 
Lajaruelh, Las/lòs passeraus?, hiron < Le Chairon, Le Magnós, Le Molin de la Redonda, Le Pas, Le Petit/Grand Maruelh
 
Le Puei, Le Peitavin, Le Prat aus Beus, Le Ris coma Asat le Ris,
 
Le Terrier Blhanc, Le Triou, Le Trauc, Las Belas Landas
 
Los Botaus, Las Brandas, Las Grandes Vinhas, Los Pascauds
 
Los Tardets, Los Vinhaus, Puei Rajós, Salomon
 
Totven/ Totvent
 

2- Chalais, en occitan forma restablhida possiblha Chalés
 

Forma grafica francizada:
 
Bagatelle, Bel Air, Bois Billaud, Bois Noir
 
Bois Vert, Bosseau, Castille, Champ du Bois
 
Charbonniere, Combe Bouriquet, Dignac, Fontaine Paunat
 
Gentilly, Grand Champ Long, L’Houme, La Beaurie
 
La Belle Etoile, La Counillere, La Croix du Chazeau, La Forêt
 
La Ganne, La Grande Piece, La Grange, La Loge
 
La Maladrerie, La Métairie de Toutlifaut, La Mornerie, La Peillaudrie
 
La Rivarderie, La Tannerie, La Vallade, Larbanerie
 
Le Basque, Le Bearnais, Le Bourdeaux, Le Bourg
 
Le Brandy, Le Bugaud, Le Buguet, Le But
 
Le Clos Fleuri, Le Fagnard, Le Grand Farziou, Le Grand Tourte
 
Le Logis, Le Mongourdier, Le Moulin de Fouine, Le Moulin de Velgord
 
Le Pecher, Le Petit Farziou, Le Petit Roc, Le Petit Tourte
 
Le Portail Bleu, Le Roc, Le Terrier de Chez Dalon, Le Terrier des Rivières
 
Le Vivier, Les Chabannes, Les Chagnasses, Les Chintres
 
Les Chirons, Les Eaux Vives, Les Maurines, Les Plantes
 
Les Renaudieres, Machenet, Martimont, Montsuaire
 
Moulin de Bosseau, Moulin de Ceron, Petit Champ Long, Renon
 
Roty, Sous Station, Templereau, Toutlifaut
 
Velgord
 
Chez Bernet, Chez Bonnin, Chez Briaud, Chez Chemin
 
Chez Coty, Chez Couprie, Chez Dalon, Chez Damour
 
Chez Deluze, Chez Deschamps, Chez Egretaud, Chez Fauvet
 
Chez Foucaud, Chez Gabard, Chez Gabet, Chez le Roi
 
Chez Mondine, Chez Monet, Chez Pichot, Chez Tabourin
 
Chez Touret, Lieu Dit Champs de l’Avocat, Lieu Dit Combe Billaud, Lieu Dit Godinaud
 
Lieu Dit la Métairie, Lieu Dit la Pointe des Groies, Lieu Dit les Arnaudes, Lieu Dit les Combes Sous le Village
 
Lieu Dit les Terres Douces, Lieu Dit Milloquet,
 
 
Forma grafica restablhida:
 
Bagatelle, Bel Air, Bòsc Bilhaud (patronime existant entau), Bòsc nier,
 
Bòsc vèrd, Bossiau? , Castilha, Champ dau Bois
 
Charboniera, Comba Borriquet, Dinhac, Fònt Paunat
 
Gentilhi, Grand Champ Long, L’Oume, La Beauria
 
La Bèla Estiala, La Conilhiera, La Crotz dau Chasau, La Forèst
 
La Gana, La Granda pèça , La Granja, La Lòtja
 
La Maladreria, La Bòrda de Tot li fau, La Morneria, La Pelhaudria,
 
La Rivarderia, La Tanaria, La Valada, Larbaneria,
 
Le Basco (vos sovenetz dins le travalh precedent Bascolard es un patronime de Marcha), Le Bearnés ‘quau pròva los eschambis dins l’anciana granda Aquitània, Le Bordiau, Le Borg,
 
Le Brandi (Brandavin), Le Bugaud, Le Buguet, Le But
 
Le Claus Florit, Le Fanhard, Le Grand Farziou sus la basa de fau?, Le Grand Tòrt de torçut?
 
Le Lotgís, Le Mont Gordier, Le Molin de Faïna que ven dau fau, Le Molin de Velgòrd o rapòrt emb Gordier,
 
Le Peichier?, Le Petit Farziou? , Le Petit Ròc, Le Petit Tòrt,
 
Le Portau Bleu, Le Ròc, Le Terrier de Chas Dalon, Le Terrier daus Rivières
 
Le Vivier, Las Chabanas, Las Chasnhasses, Les Chintres?
 
Los Chirons, Las Aigas Vivas, Las Maurinas, Las Plhantas,
 
Las Renaudieras, Machenet, Martimont, Montsuaire,
 
Molin de Bossiau, Molin de Ceron, Petit Champ Long, Renon
 
Rostit, Sos Estacion, Templheriau sovenir daus protestants?, Tot li fau, veire en Santonja l’usatge similar en toponimia de Tot li fau,
 
Velgòrd
 
Chas Bernet, Chas Bonnin, Chas Briaud, Chas Chemin
 
Chas Coty, Chas Couprie, Chas Dalon, Chas Damour (D’amor)
 
Chas Deluse (De L’Euse), Chas Deschamps, Chas Egretaud, Chas Fauvet
 
Chas Focaud, Chas Gabard, Chas Gabet, Chas le Rei
 
Chas Mondina < Raimondina (pechita Raimonda), Chas Monet, Chas Pichòt, Chas Taborin
 
Chas Torret, Champs de l’Avocat, Comba Bilhaud, Godinaud
 
La Metaderia, La Poncha de las Gresas d’una tèrra plhena de gres, Las Arnaudas, Las Combas sos le Vilatge, Las Tèrras Douças, Milhoquet < pechit milhòc?
 
 
 
abonar los amics de Jornalet
 
 

 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Pèire
6.

Bagatella pòt pas èsser occitan?

  • 0
  • 1
Sauvan Combralhas
5.

#4 (Ai oblidat ! Cairon qu'es maitot la pèira talhada per los talhièrs de construccion... o de las peirièras.)

  • 0
  • 0
Sauvan Clarmont-Ferrand
4.

#3 Mas de res. 'Quo es un plaser !

  • 0
  • 0
Laurenç Gavotina
3.

#2 adieu amic

Mercés ben per la precision. Tre qu'ai temps modifico per Chair. Mi tòrna aüra en ment Lavalada que parlava d'una etimologia pariera.

Mi fa pensar a Chairon, Cairon. Noms de montanhas o sucs en per aicí.

Mercés ben encara per totas aquelas precisions totjorn Interessantas.

  • 1
  • 0
Sauvan Clarmont-Ferrand
2.

Encara mercés per aquelas informacions sus nòstas tèrras dau nòrd sovent oblidas !

Qu'es desgalant (= amusant), I' su en aquel moment a legir daus tèxtes sus los parlars marchés.

Ai solament una petita precision, los "Chez" francés son pas sovent daus "Chas" mas pusleu daus "Cheir" qu'es prononçat "cha" en marchés (en auvernhat de Combralha "chA-yr"). Qu'es una varianta locala per parlar de monts o puèchs. Qu'era sovent de las motas feudalas que portavon lo nom dau senher. Ex. "Chas Bernet" qu'es lo mont/chasteu de Bernart, mai au nòrd serià en pais d'oïl un "Mont Bernard" per designar la mesma chausa. Aqueles noms emplegats son daus noms germanicas qu'avian sovent los senhers (Focaud, Godinaud, etc). "Chez Le Roi" qu'es "Le Cheir del Rei" e maitot un autre exèmple qu'era surament un site un pauc mai important que los autres. L'autor montleçunés Pierre Goudot, pro desconegut, parlava un pauc d'aquel fenomèn de mauvasas francisacions.

Ai lejut un libre, achabat ièr (Pas d'aferèsi en marchés de Marcha, de Montleçon a Avalhas !), apelat ''Patois et chansons de nos grand-pères marchois. Haute-Vienne, Creuse, Pays de Montluçon''. Lo títol fat paur. Maugrat aquel títol imposat (solament a causa d'aquela colleccion parisencha), qu'es vertadierament una mina d'aur (sobretot a causa de J.-P. Baldit de l'IEO Marcha-Combralha). Se parla d'occitan e de la sua istoara, de coma escriure lo marchés anque (= amb) la grafia classica e coma maitot adaptar los parlats a aquela darrèira. Ex. En marchés qu'es pas solament lo "a" final qu'es pas prononçat mas qu'es pusleu remplaçat per un "e" final atòn (la velhada = la velhade en marchés). I'a tota una adaptacion qu'era faita per lo marchés.

Ai tambe achabat un libre de Mauriçi Pibol (Maurice Piboule, un autre montleçonés) enque parlava daus traits arcaïcs dau marchés ambé lo "s" final totjorn prononçat vés Evaus (Las Cairas, prononçat Lass Quiérass).

Bònus : Una pecheta expression locala de Marcha força amusanta : "Cherchar Castilha" per dire "Emm*rdar lo monde" ^^

  • 6
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article