Atz plan comprés que m’amusi dambe aqueth títou.
 
Çò que vòli díser es que, dens mon mitan professionau e culturau, espiar lo gran espectacle de divertiment deu dissabte de ser sus la cadena mès comerciala deu finestron, de saber TF1, se pòt castigar còp sec per una excomunicacion, o un escomenge se volètz.
 
Comprenètz plan que l’estupalutz a sèt oras deu vrèspe jòga un cèrt ròtle dens aquesta aucupacion copabla, per manca de poder anar miar la vida sociala que’ns agrada tan. Doncas se l’espectacle deu dissabte es lo parat de s’espatarrar suu canapé en tot charrar e díser asenadas risolièras (damb un film o una seria es pas possible) entre duas publicitats, perdequé pas?
 
Ne gausissi quitament pas parlar damb tot lo monde de mons amics, que n’i a que comprenguerén pas. Doncas vos prègui d’ac pas repetir, mercés plan. Solide qu’aquesta emission es fòrça comerciala e TF1 una cadena per la quala m’a calgut purmèr tornar trobar lo boton de la telecomanda e lo tornar pegar dessús, tan l’espii pas jamès de costuma.
 
E totun, totun, …
 
La purmèra fasa de l’emission s’apèra “las audicions òrbas” (les auditions a l’aveugle) e es la mès interessanta. Après, es pas qu’un concors de cant televisuau pro classic e dambe mens d’interés.
 
Aquestas audicions se hèn dambe los quate sòcis de la jurada que son revirats d’esquina. Cada candidat veng cantar çò que vòu (mès tard es impausat) e se quauqu’un es interessat, cacha sus un brave boton roge e son cadierau se revira. Lo foncionament d’un jòc televizat.
 
Levat que, imaginatz una emission de dissabte de ser de grana escota on un tipe complètament desconegut veng cantar de vertat (pas en play back) una cançon de Léo Ferré. Es dejà pro rare. Puèi, una hemna libanesa veng cantar, totjorn en vertat, una cançon d’Om Kaltsom dedicat a la vila de Beirot. Per acabar la seria, lo medish ser, una mena de pinflòi pelut arriba e interprèta un cant tradicionau irlandés en tot bohar dens un dijeridó. Vaquí.
 
Solide, podèm pas escapar aus pichons joens que venguen tornar prénguer una cançon de l’annada a la mòda. Cau de tot per agradar au mès de monde possible (las recèptas de publicitat ne despenden).
 
Peu subjècte que, solide, va interessar los legedors deu Jornalet, cau saber qu’aquestas audicions vesen pro sovent monde que venguen representar una cultura estrangèra o minorizada. I vesoi un Canac cantar una canta tradicionala melanesiana (Nodeï perofeta), un triò armenian i joguèc un tròç de lor repertòri nacionau (de notar qu’un deus sòcis de la jurada reconegoc la lenga armeniana sonque a l’escota, òsca), Luc Arbogast interpretèc una cançon sefarada medievala dambe una mandòla, e me brembi d’una Bretona que cantèc Divent An Dour en breton acompanhada a la harpa celtica. Sens doblidar Corsica en còrse ni tampauc Jaran Tsagaan Jung, cant mongòl jogat a la surpeti (o shruti box). Peu moment, èi pas vist ren en occitan.
 
Dissabte passat, un candidat conselhèc au public “d’estupar sa television per sosténguer l’espectacle vivent” e aquesta sequéncia estoc pas trencada au montatge. Au contra, lo presentator assentiscoc en tot hèr remercar plasentament que’s pòt hèr los dus a l’encòp per sauvar tanben son emplec.
 
Cau notar tanben l’esperit de l’emission qu’es fòrça planvolent, en contra d’autas coma Nouvelle Star on se trufaba sovent deus candidats. Es pas rare d’i véser quauqu’un de LGBT s’i sentir adaise e i poder exprimir sa diferéncia, sia per la causida de sa cançon, sia per son vestit.
 
Un candidat qu’èra estat seleccionat dinc a la miei-finala s’es vist eliminat mès tard pr’amor de tweets racistas e omofòbes.
 
Bon, vaquí per çò de positiu d’aquesta emission, ara i podètz anar per criticar, vertat que causir entre cantaires es quicòm de pèc, que pòt hèr miralhejar faussas perspectivas de carrièra ad artistas joenòts, qu’es conhit d’anglicismes pegasses, qu’es comerciau, que jòga tròp sovent suu costat larmejaire, etc, …
 
Ac sabi, ac sabi, mes me botatz pas la vergonha en ne parlar a l’entorn, es un secret entre vosautes e jo …