Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Ne m’aperetz pas mès “cap de negre”

Joan-Marc Leclercq

Joan-Marc Leclercq

Musician de profession, autor d’un líber de conversacion suu gascon, d'un roman istoric "Ucraïna", d'un diccionari de rimas e de duas pèças de teatre.

Mai d’informacions
Remerquèi i a pas guaire un escambi sus un hialat sociau entre duas personas que coneishi pas e que semblavan butadas peu cambiament de nom oficiau de la boniquèra Tête de Nègre en Tête au Chocolat. Mauaisit de revirar en occitan, que lo mot “néguer” es lo mot normau per descríver la color e non pas un tèrme injuriable per las personas de la pèth negra.
 
Una auta decision avèva segotit lo pichon monde tradicionau dambe lo cambiament de títou deu roman d’Agatha Christie Dix Petits Nègres en Ils étaient Dix. Un bon nombre d’articles de premsa avèvan florit per condemnar aqueste truc portat a una pèrla de la literatura policièra e denonciar la “transformacion radicala” de nòsta societat en monde on “se podèva pas mès díser ren “.
 
E totun, aus Estats Units, lo títou estoc dejà cambiat en … 1868. Es doncas pas benlèu una question d’epòca tan qu’aquò. La decision recenta estoc presa per una sola persona, arrèr-arrèrhilh de l’escrivana, que digoc son ajòla “èra avant tot purmèr per divertir e l’auré pas agradada l’idèia que quauqu’un sia còrmacat per un de sons torns de frasa”.
 
I a doncas ara fòrça monde que’s plànhen de çò la paraula sia limitada peu “politicament corrècte”, com se ditz, e sentissen aquò coma una atacada contra la libertat d’expression.
 
Cresi qu’aqueth monde son pas sòcis d’una comunautat qu’a patit de prejudicis e lhèu opression de la part d’un aute grop sociau o etnic. Se que non, verserén la causa devath un aute caire.
 
Lo colonialisme, l’esclavagisme son estats hèitas qu’an mercadas pregondament las populacions que n’estón las victimas, solide, mes tanben lors descendents. Ac cau saber. Existís una patida interiora de los que saben çò que viscón lors davancèrs, sustot s’aquesta injustícia es pas reconeguda.
 
Aquò se pòt sentir tanben en çò deus Occitans que, quitament se s’agís pas d’esclavatge, gostan pas tan qu’aquò las remèrcas trufandèras que’s pòden enténer de la part de monde d’Iscla de França sus çò qu’apèran la province.
 
Òc, se pòt tanben desapitar l’estatua d’una figura de renom qu’executèc hèitas que van a l’encontre deus drets e deu respècte de la persona umana. Daubuns dísen qu’es “amagar o destrusir nòsta istòria”, mes non pas, podèm causir un aute personatge au demiei deus milierats que nòsta istòria, justament, nos auherís: autors, compausitors, filosòfes, artistas, etc …
 
S’agís doncas evidentament aicí d’un ahar de punt de vista basat suu passat e las originas de cadun. Podèm pas foncionar coma se las opressions avèvan pas existit pr’amor que nòstes ajòus èran pas deu costat deus oprimits (Quitament s’èran pas tampauc au miei deus opressors).
 
L’ora es a l’escota, au dialògue e la benvolença, e per aquò, un drin de compreneson s’impausa.
 
 
 
abonar los amics de Jornalet
 
 

 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Cédric
4.

Aprèp fantons (ou mes jolis si vous préférez) je lis pas mal de coms en ce moment (òc es lo meu trabalh apuèi soi lèste per en parlar a la radio se volètz (enfin pas a la mienne "vu que sinon y aurait pas de journaliste de qualité pour m'entrevister "je dis ça je dis rien (aprèp bon je déconne (oui cousin cal pas tot prene al primièr grad (enfin subretot tu Augustin, lo se disent filiosòfe (òc podètz dire filosòf/hilosòh/hilosòhe/hirosòth/fiulosolha o tot ço que volètz me'n trufi/chauti/bati les colhas (l'important c'est de parler et éventuellement d'écrire... même si "maishanta limonada" coma dirian los copains zicos d'Arièja e dins Valadas (et ils sont pas souvent sous perf d'ogeu "aprèp cousins (oui je parle à tous les "bons occitanistas" (et dieu sait comme m'agradan pauc los tanistas (non manhacs j'en fais pas partie "maishanta limonada" je suis partant pour un pet d'ogeu quand vous voulez (à la radio , dins Valadas o endacòm mai soi preneur) ça que la il va falloir m'en dire un peu plus (et pourtant "parole de clito" c'est pas faute d'avoir demandé des entrevistas a totes los de la còla/de l'escabòt (dis comme tu veux manhac) aprèp coma se ditz "ça coulisse comme le papet dins la mameta "(ça que la cal plan onchar lo trauc (perdeque aprèp si lo papet demora cunhat aquò marca mal com si era mameta avè deishat eths caishaus (t'as vu cousin je suis passé a l'occitan (pardon "le patois" de la montanha de Gascolhonia (oui il paraît qu'on dit comme ça)...potons Alidé e potons als copains zicos de Val d 'Aran (j'arrive quand vous voulez, alestissètz lo lièch e ieu alestissi lo vièch (comme on dit "pèca de pica es pas pecat pecaire" e de tot biais quora aquo colissa "aquò fa ben aquò fa ben freta ton ventre contra lo men (coma dison los de la Talvera (adissiatz los amics nos tornarem veire dins Tarn quora voldratz (ça que la "al som de la glòria" je préfère si c"'est vous qui venez à Tolosa vu le taf que j'ai en ce moment (ai fòrça monde a entrevistar "mas si volètz far lo trabalh pas de problèma... per contra la partida del "trabalh qui consiste à porgir mon vièch dans des "orifices" cal me lo daissat s'il vous plaît... je tiens à faire mon sport quotidien (aprèp je suis pas trop porté sur le sport non plus, soi mailèu "ours d'Arièja" que "leopard de Gascolha (oui cousin y a pas trop de guépards en Gascolha entre Pimbolheta las Aucas et Biscavièch sur Mimizolha (attention je suis pas raciste (ou "arraciste" pour vous faire plaisir mes mignons... j'ai un cousin luchonnais (ça que la, je préfère Tolosa (au moins on peut y trouver des Croates, des Inuits et des Japonais qui parlent patois del papet (pardon "occitan" ou comme tu veux taniste de mas colhas) et même des mametas magrebinas dins lo metro de Tolosa que sabon charrar en patois del papet entre l'estacion Joan Jaurés e l'estacion Colha-Mòla (especial dedicaça "cousin" qui aima las colhas (aprèp on peut aussi aimer "lo petit aucèl" pas vrai Antòni (amai s'es pas sempre pratic per far una entrevista (bon aprèp moi j'ai pas le moindre chepic pour entrevister "la trilogia gasconazi" Arette, Lahita e Marilis (mas son eles que volon pas charrar amb ieu sabi pas perdequé (ça que la soi força charmant (e prepausi quitament de prene un veire en charrar a la terrassa d'un café/cahé/kahé (ah non merde a l'epòca los cahès èran barrats a causa del Colhavid (bon alara una cervesa al "som de la gloria" es simple sufis de montar l'avenguda apuèi es tot drech... e podètz quitament dobrir la pòrta vos diram pas res e vos nhacarem pas (amai vos prepausarem meteis una lesca de salcisson o de cambajon (òc cosin soi ieu qu'en pòrti dempuèi que soi a la radio... aital lo frigo es sempre plen (al piéger s'i a pas de carnsalada ariegesa e ben podrem porgir de cambajon de Baiona (après tout c'est "en Occitanie" (ah non merde "Occitanie" c'est la region de mas colhas cal dire "Occitània" (ah non re-merde c'et en Bascolha...ou en Vascolha...ou en Gascolha je sais plus... tiens c'est curieux, et si en fait on disait en Cascolha

  • 1
  • 6
Emmanuèl Isopet
3.

Excellente conclusion!

  • 4
  • 0
papioli
2.

Los frances son totjorn acusats.
En realitat lo racisme e l'imigracion son organisats per los que volan dressar los africans contre los frances per declenchar una faussa guera civila e mielhs dominar lo pòple que siaja frances o migrants.L'esquera devra perdre son aer d'inocença en dire qu'acuelham los paubres que podan pas viure en Afrique. Quò es pas lo paubre monde que migran mas una armada e dins aquela armada n'i a que son format a attisar lo racisme.Sufis de lòr balhar una arma per declenchar una guerra. Que fan las armas francesas dins quauques pais d'Africa?

  • 0
  • 11
papioli
1.

Los frances son totjorn acusats.
En realitat lo racisme e l'imigracion son organisats per los que volan dressar los africans contre los frances per declenchar una faussa guera civila e mielhs dominar lo pòple que siaja frances o migrants.L'esquera devra perdre son aer d'inocença en dire qu'acuelham los paubres que podan pas viure en Afrique. Quò es pas lo paubre monde que migran mas una armada e dins aquela armada n'i a que son format a attisar lo racisme.Sufis de lòr balhar una arma per declenchar una guerra. Que fan las armas francesas dins quauques pais d'Africa?

  • 0
  • 4

Escriu un comentari sus aqueste article