La crisi ucrainiana es lo simptòma de l’acarament de mantuns imperialismes. Lo problèma, es que cada costat denóncia pas que l’imperialisme deus autes. Generalament, un Estat a tendéncia d’estar imperialista, es dens sa natura.
 
Purmèr am l’imperialisme rus. Se caracteriza peu hèit qu’a la costuma de pesar sus la politica de sons vesins. Es doncas un imperialisme vicinau, quitament se semblan començar de s’engatjar recentament dens un imperialisme mondiau.
 
Après am l’imperialisme occidentau. Purmèr, solide, lo deus Estats Units, que mia guèrras fòrça luenh de son territòri, un pauc de pertot peu monde, màgerment aquiu on i a petròli o riquessas de gahar. Quan èri dròlle, mons pairs disèvan qu’èran “lo gendarma deu monde”, títou autodecernit, lavetz que son meslèu “lo panaire deu monde”. Es doncas un imperialisme mondiau.
 
A l’imperialisme american podèm ajustar lo francés. Qui sap qu’ara soldats de l’armada franchimanda hèn manòbras en Lituania, au ras de la frontièra russa, dambe britannics e daneses, fòrça luenh de lor basa naturala? Cau pas desbrembar que François Hollande mandèc los soldats au Sahel “per ses meses”, e i demorèren 9 ans. Engana per engana, cau aver fòrça hidança dens un mensongèr per créser qu’i son per “combàter lo terrorisme”.
 
Puèi, am l’imperialisme interior, causa plan sabuda deus poblants de l’Estat francés. Cau saber qu’Ucraïna, un país qu’aimi fòrça, on son anat un pialat de còps, es lo país mès bèth d’Euròpa levat Russia. E aquesta talha a pas ren de naturau. Es format de parçans qu’èran pas brica ucrainians auperabans. La vila de Львів (Lviv), a l’oèst, es una ciutat pergondament polonesa. En polonés se sona Lwów. Es un lòc que’vs aconselhi de visitar, per véser e sentir son originalitat e son esperit.
 
Lo país es constituit tanben de regions que son estadas hongresas, romanas o austriacas. Particularament Crimèa, qu’èra poblada de Tatars dinc a quan Estalin decidiscoc de’us deportar (en vagons a bestiar, la mitat ne moriscoc) e d’installar Russes a la plaça. Puèi, en 1954, Nikita Hrochòv, lavetz Purmèr Secretari deu Comitat Centrau deu Partit Comunista de l’Union Sovietica, inclusiscoc l’oblast de Crimèa a la Republica d’Ucraïna. A l’independéncia, la peninsula s’arretrobèc dens l’Estat ucrainian.
 
Dens l’èst e lo sud deu país, la populacion es russ(ofòn)a, crompa líbers importats de Russia, mes sustot ecota las radios russas e espia las televisions russas. La mapa muisha de plan la particion deu país en dus, en jaune la part ucrainofòna e en blau la russofòne.
 
De lor costat, los estatjants de la vila d’Odessa, ciutat de las fòrtas cultura e personalitat, se sentiscan ni russes, ni francament ucrainians, mes simplament “odessians”.
 
E doncas totas aquestas poténcia (Russia, Estats-Units, França, Ucraïna) citan sovent lo Dret deus Pòbles a Dispausar d’Eths Medish, sustot quan s’agís de l’estrangèr. Degun pensa pas d’organizar un refréndum per demandar lor avís a la populacion. N’i avoc un en Crimèa au moment de la secession mes estoc pas reconegut per la comunautat internacionala.