Opinion
L’istòria existís pas (III)
Ara, vam espiar dambe un pauc d’atencion lo malhon seguent de la cadena de l’Istòria, es a díser los comentaris contemporanèus de l’eveniment que’s debanèc (o pas, l’am vist).
Los istorians s’apiejan, per estudiar un eveniments, sus çò que pòden trobar, es a díser comentaris escrits a l’epòca o pauc après. Çò de milhor es de trobar l’òbra d’un comentator neutre, mes es aquò que pausa problèma. Es quitament possible?
Diserí qu’es practicament impossible. Sustot que sovent los comentators ac hèn pas per transméter una informacion a la posteritat, mes son engatjats dens los epòca o, a còps, pòden quitament estar embauchats per quauqu’un qu’a un interés dens l’ahar.
Atau, la dotz mès importanta sus las annadas 58-52 es Commentarii de Bello Gallico, ensems de rapòrts escrits per esclaus-secretaris devath la direccion d’Aulus Hirtius (cap deu secretariat) e de Trebatius (jurisconsulte), tanhents de Juli Cesar, lavetz proconsul, mes que volèva dejà prénguer lo poder. Son tèxtes destinats au Senat roman, avèvan per mira d’ahortir son influéncia a Roma. Se s’i pòden trobar detalhs interessants, sustot suus pòbles encontrats e conquesits, podèm dobtar francament de la neutralitat suus actes de Cesar, çò que harà díser a Michel Rambaud que s’agís pas que d’un "obratge de propaganda".
Lo parallèle es estramosent dambe Napoleone Bonaparte. Es pendent sas campanhas militaras d’Italia que comença de botar en plaça, ajudat per sons dus frairs, una propaganda en sa favor que’u miarà au poder. Seràn butletins publicats regularament que qu’asseguraràn sa popularitat e difusiràn tanben sas remèrcas sus la politica en França. Mès tard, serà devath lo II-au Empèri o la III-au Republica que la legenda napoleoniana serà completada, dinc a’u balhar un caractère religiós, que la populacion de l’Estat francés es a l’epòca encara cresenta en majoritat. Estoc quitament dit que "la plueja s’estancava quan Napoleone apareishèva" …
E doncas, vos diseratz, aquò’s d’istòria vielha, mes ara, dambe totis lo mejans actuaus de comunicacion, una tala causa es pas mès possibla. E ben totun, es pas tan evident.
En 2014 se debanèc a Kyiv un moviment popular contra lo poder de l’epòca de Victòr Ïanocovich. La plaça Майдан Незалежності (maidàn nezalejnòsti o "Plaça de l’Independéncia"), aperada erraticament "Plaça Maidàn" (çò que voleré díser "plaça Plaça") estoc aucupada tres meses per una horrèra importanta.
Los cronicaires de l’epòca, es a díser ara las cadenas d’informacion o los jornaus, segon d’on èran difusits, comentèn d’un biaish complètament diferent çò que’s debanava. Atau los mèdias occidentaus mostravan manifestants proeuropencs pacifics plan braves, en tot evitar de mostrar lo bon tèrç de neonazis actius presents a costat.
A l’opausat, los mèdias russes mostravan pas que los fascistas per espaurir las populacions russofònas qu’espiavan pas qu’aquestas televisions. Es atau qu’un moviment de mauhisença naishoc de cap a Kyiv particularament en Crimèa, on la populacion èra formada gaireben en totalitat de russofònes, çò que hascoc mès aisida l’annexion que seguiscoc.
Véser l’imatge: en haut çò que muishèn las televisions russas, en baish las televisions occidentalas.
Los comentaris deus observators de l’epòca de l’eveniment son pas vertadièrament hidables, servissen quasi totjorn una mira politica. Es aquò lo problèma.
Los istorians s’apiejan, per estudiar un eveniments, sus çò que pòden trobar, es a díser comentaris escrits a l’epòca o pauc après. Çò de milhor es de trobar l’òbra d’un comentator neutre, mes es aquò que pausa problèma. Es quitament possible?
Diserí qu’es practicament impossible. Sustot que sovent los comentators ac hèn pas per transméter una informacion a la posteritat, mes son engatjats dens los epòca o, a còps, pòden quitament estar embauchats per quauqu’un qu’a un interés dens l’ahar.
Atau, la dotz mès importanta sus las annadas 58-52 es Commentarii de Bello Gallico, ensems de rapòrts escrits per esclaus-secretaris devath la direccion d’Aulus Hirtius (cap deu secretariat) e de Trebatius (jurisconsulte), tanhents de Juli Cesar, lavetz proconsul, mes que volèva dejà prénguer lo poder. Son tèxtes destinats au Senat roman, avèvan per mira d’ahortir son influéncia a Roma. Se s’i pòden trobar detalhs interessants, sustot suus pòbles encontrats e conquesits, podèm dobtar francament de la neutralitat suus actes de Cesar, çò que harà díser a Michel Rambaud que s’agís pas que d’un "obratge de propaganda".
Lo parallèle es estramosent dambe Napoleone Bonaparte. Es pendent sas campanhas militaras d’Italia que comença de botar en plaça, ajudat per sons dus frairs, una propaganda en sa favor que’u miarà au poder. Seràn butletins publicats regularament que qu’asseguraràn sa popularitat e difusiràn tanben sas remèrcas sus la politica en França. Mès tard, serà devath lo II-au Empèri o la III-au Republica que la legenda napoleoniana serà completada, dinc a’u balhar un caractère religiós, que la populacion de l’Estat francés es a l’epòca encara cresenta en majoritat. Estoc quitament dit que "la plueja s’estancava quan Napoleone apareishèva" …
E doncas, vos diseratz, aquò’s d’istòria vielha, mes ara, dambe totis lo mejans actuaus de comunicacion, una tala causa es pas mès possibla. E ben totun, es pas tan evident.
En 2014 se debanèc a Kyiv un moviment popular contra lo poder de l’epòca de Victòr Ïanocovich. La plaça Майдан Незалежності (maidàn nezalejnòsti o "Plaça de l’Independéncia"), aperada erraticament "Plaça Maidàn" (çò que voleré díser "plaça Plaça") estoc aucupada tres meses per una horrèra importanta.
Los cronicaires de l’epòca, es a díser ara las cadenas d’informacion o los jornaus, segon d’on èran difusits, comentèn d’un biaish complètament diferent çò que’s debanava. Atau los mèdias occidentaus mostravan manifestants proeuropencs pacifics plan braves, en tot evitar de mostrar lo bon tèrç de neonazis actius presents a costat.
A l’opausat, los mèdias russes mostravan pas que los fascistas per espaurir las populacions russofònas qu’espiavan pas qu’aquestas televisions. Es atau qu’un moviment de mauhisença naishoc de cap a Kyiv particularament en Crimèa, on la populacion èra formada gaireben en totalitat de russofònes, çò que hascoc mès aisida l’annexion que seguiscoc.
Véser l’imatge: en haut çò que muishèn las televisions russas, en baish las televisions occidentalas.
Los comentaris deus observators de l’epòca de l’eveniment son pas vertadièrament hidables, servissen quasi totjorn una mira politica. Es aquò lo problèma.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Segur que vòstre prepaus, sembla que se tenga. Mas me sembla que lo prepaus de J.M. Leclerq non es lo tèma de vòstra intervencion. Segur que tota guèrra se fa amb d'armas, e que tota arma a vocacion de tuar. Tuar o morir per d'idèas pòt èsser, per çò mendre discutible. Coma o cantava mon anarquista favoirit, Georges Brassens : "morir per d'idèas, si-ben, mas de mòrt lenta…"
Totun, aquí, lo problèma abordat per J.M. Leclercq, es qu'un meteis "objècte istoric" semblarà plan diferent segon l'esclairatge que li donarà lo subjècte (la persona) que l'evocarà (notadament l'istorian). E donc "l'istòria non existís pas". Existisson sonque d'istòrias. E la que nos contatz aquí non es gaire relusenta… Tuar milièrs, tant val dire maselar salvatjament, de josieus innocents e impotents "per amor que tenèm de Russes en òdi e que de nazis descerebrats los afrontan", aquò representa un brave faissàs de conariá universala !… L'esclairatge vòstre es fòrça desparièr d'amb çò que ne nos usclan lo cap los mèdias màgers, plan mens totun amb lo que lo govèrnament rus actual ascla lo cap del sieu pòble.
Mas poiriam préner d'autres exemples, sense ligam amb l'ideologia dreita/esquèrra ni Occident russofòb/Orient russofil. Per exemple, l'istòria del quart sud-est de l'exagòn, segon qu'es presentada per un supremacista francés, un partisan de l'Occitania granda, o un partisan d'una Gasconha que non fariá partida d'un ensemble occitan mai larg. Los meteisses faits istorics e lor encadenament seràn presentats d'un biais plan diferent segon lors rèireplans ideologics de la persona que nos vendrà contar aquesta istòria, non ? Supausi que d'aquò, al mens, ne convendretz, amb o sense ucrainians…
Adixatz , e perque pas era tresau via ? bèth temps a que leguigoi un article d’un jornalista espanòu sus eth jornal el pais eth jornalista aqueth qui s’estava en Ucrania desempuix ua bèra pòsa entà estudiar , que disèva er’Ucrania qu’ei un pais hèra divisit ,davant (èst) que son arrusses hòrthodoxs ,ath darrèr (oèst) pòlonès ,hongrès catholics aqueth pais n’a pas nada legitimitat istorica qu’esté creat per Lenine en 1918 dab territoris arrusses , polonès e hongrès puix Staline en 1932-33 que haso çò qui s’apèra eth hòlodomor organisacion de hamièras en Ucrania çò qui esté er’encausa de 2 milions de morts e’th òdi deths ucranians de cap aths arrusses ,pendent era dusau guerra mondiau hèra d’ucranians qu’èran aligats deths nazis (Svòbada,Stepan Bandera) e que hason era tuadera de Babi Yar trenta milas judius qu’estèn tuats ,en 1953 N Khrochtchev qu’arrestaqué era Crimea ar’Ucrania coma arrepublica autonoma mès er’autonomia qu’esté suprimida quauques temps après ,eths crimeans no’n eran pas d’accord qu’assajavan de tornar ar’autonomia dera Crimea mantus còps .En conclusion eth jornalista que digo, en aqueth pais eth monde deth oèst qu’an òdi deths de darrèr (èst) que pensi qu’a un moment dat que va petar .Que cau coneixer eth arròtle deths USA en aqueth pelei qu’ei documentat eth finançament deths neò-nazis entà hèr cager eth governament de Victor Ianokovitch (partit deras arregions eleguit democraticament) e’ra hicada en plaça de Arseni Iatsenouik eth qui a interdit era lenga arrussa en 2014 çò qui haso desbordar era sanxa e’ra secesion deth Dònbass, no cau pas tanpòc desbrombar eth massacre d’òdessa eth 2 de mai de 2014 ,60 personas federalistas, sindicalistas qui èran contra eras arrefòrmas de Kiev ,que son estadas cremadas vivas ena maison deths sindicats on s’èran arrefugiadas, per monde de Pravi sectòr (neò-nazis )nada accion judiciara entà trobar eths copables .Er’istòria que pòt etsistir que cau trobar era tresau via , ua via independenta e estudiar
"Los comentaris deus observators de l’epòca de l’eveniment son pas vertadièrament hidables, servissen quasi totjorn una mira politica. Es aquò lo problèma." Mai que segur. La neutralitat es possibla en matematica pura, eventualament en fisica e quimia, ja un brave pauc mens en biologia. Endacòm mai, dins lo melhor dels cases, es un vòt piós, ni res mai. "Non vos contarai pas l'Istòria, mas non res mai qu'un istòria…". O dire autrament, aquò es inconscient (çò perdonable), e se non, aquò es se fotre del mond, ni mai, ni mens (çò inadmissible).
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari