Diluns, 18.9.2017 03h00
Ai parlat dins fòrça articles precedents dau conflicte qu’opausa l’occitan e lo francés. D’efiech, l’occitan es substituit per lo francés dins un rapòrt de fòrça permanent. Aquò significa pas que cauga denigrar lo francés. E ara, tot bèu just, evocarai quauquei comportaments positius que leis occitans podèm entretenir amb la lenga francesa, tot en restant plenament conscients dau conflicte lingüistic.
Quand disi que l’occitan e lo francés son en conflicte, aquò significa, de faiçon precisa, que l’usatge qu’òm fa dau francés per remplaçar l’occitan es un usatge marrit. Significa pas que la lenga francesa siá marrida en se. Una lenga pòt pas èsser marrida per natura.
Per tant, suggerissi d’evitar certanei clichats còntra la lenga francesa.
Lo francés es pas una lenga pus “paura”. L’occitan es pas una lenga pus “rica”. Totei lei lengas an una riquesa infinida e non mesurabla perque s’adaptan cada jorn ai besonhs infinits de la comunicacion umana.
Lo francés es pas una lenga “freja” e l’occitan es pas una lenga “calorosa”. Totei lei lengas se pòdon utilizar de maniera freja o calorosa. Aquò depend unicament dei situacions de comunicacion. Quand lei locutors primaris de l’occitan vos dison que “se ditz melhor lei sentiments en patés”, es ben normau pr’amor que l’occitan es sa primiera lenga.
Lo francés es pas una lenga pus “rigida” e pus “academica”. L’occitan es pas una lenga pus “liura” e pus “creativa”. I a de segur una vielha tradicion que pretend transformar lo francés en lenga rigida: es l’ideologia purista de l’Acadèmia Francesa, de Vaugelas e de Malherbe. Mai lo francés s’escapa regularament d’aquela gàbia car, coma totei leis autrei lengas de la planeta, s’adapta de lònga a de besonhs novèus per parlar de la complexitat de la vida. Trobam tostemps una expressivitat renovada en lenga francesa. Basta d’escotar lei cançons de Barbara, Eiffel, MC Solaar o Axel Bauer... Basta de legir lei libres de Serge Brussolo, Antoine Volodine o Virginie Despentes... Basta d’escotar lei gents que parlan francés dins la vida vidanta... La creacion en occitan, de son costat, es tanben excellenta e o sabèm ben. Es inutil de se demandar quina lenga es mai creativa. Tota lenga que viu es creativa per necessitat.
Leis occitans avèm tant patit l’estigmatizacion que, de còps, se cresèm intelligents quand se trufam de l’accent ponchut (çò es, de la fonetica dau francés estandard). Pasmens es una error grèva. Un occitan conscient deu respectar lei parlaponchuts.
— Car tota estigmatizacion lingüistica es inacceptabla per principi.
— Car un parlaponchut es pas necessàriament un enemic de l’occitan.
— Car i a fòrça occitanistas de granda valor que parlan ponchut (quand parlan francés) e que defendon activament l’occitan.
— Car certaneis occitanistas que parlan ponchut (quand parlan francés) son capables, en parallèl, de parlar un occitan de bòna qualitat. N’ai rescontrats regularament dins ma lònga experiéncia de formator e de professor. Fan partida dei ressorsas esperançadoiras per reviudar la lenga.
— Car desenant, au sègle XXI, l’immensa majoritat deis abitants d’Occitània parlan un francés estandard e ben ponchut. Se volèm que l’occitan retròbe son estatut de lenga normala, caudrà respectar umilament de milions de parlaponchuts e lei seduire per anar vèrs l’occitanofonia.
Ai jamai aderit au mite d’un bilingüisme idillic entre occitan e francés. Es un mite que dissimula la subordinacion lingüistica, qu’amaga lo conflicte e que nos empacha de veire clar. Per còntra cresi en la valor de totei lei lengas, çò qu’es diferent.
22 comentaris
En cargament
22 comentaris
Mandar
