Diluns, 19.2.2018 03h00
Vivèm de temps negres per la recuperacion de l’occitan a l’escòla. Subissèm una grèva crisi de l’occitanisme que s’es installada amb leis ans 2010 e qu’ai assajat de l’analisar dins d’articles precedents. Dins aqueste clima irrespirable, leis atacas frontalas còntra l’ensenhament de l’occitan s’agravan de mai en mai.
L’ensenhament public de l’occitan dins l’estat francés subís de reduccions radicalas en oras e de sits despareisson de mai en mai dempuei dos o tres ans.
Ne fau uei una experiéncia personala dins la region de Manòsca, ont ensenhi la lenga nòstra: après de decennis de cors d’occitan dins lei licèus e collègis publics dau País Manosquin, tot risca de desparéisser l’an que ven. Pasmens i avèm luchat, mediatizat e mobilizat per la defensa dau provençau amb un fum d’associacions.
D’un govèrn a l’autre, d’un an a l’autre, la desparicion cinica de l’occitan a l’escòla se confirma...
Ara, en aqueste an 2018, i cau apondre leis atacas suplementàrias de l’estat espanhòu que, en Aran, pretend separar leis escolans segon la lenga chausida per lei parents (occitan o espanhòu). A tèrme, es l’immersion de totei leis escolans d’Aran, en gascon aranés, que Madrid pretend menaçar.
Coma l’occitanisme es fraccionat e en crisi, sembla incapable de coordenar lei luchas per defendre l’ensenhament de l’occitan dins lei diferents estats que cobrisson Occitània. De segur, la situacion de l’Occitània Granda (estat francés) es regde diferenta d’aquela d’Aran. Leis interlocutors son diferents, leis aquists son diferents, leis associacions d’ensenhaires e de parents se coneisson ges.
Per quant a un ensenhament public de l’occitan dins lei Valadas (estat italian) e a Mónegue, es encara una quimèra.
En tornant a l’estat francés, i a de zònas qu’an totjorn conegut un quasi desèrt de l’ensenhament public de l’occitan, vèrs Lemòtges, Clarmont-Ferrand e Valença. Lo nòrd d’Occitània, ont fòrça causas son encara de bastir, a pas exactament lei meteis problèmas que lo sud d’Occitània ont fòrça causas ja bastidas se fan demolir.
E vos ai pas encara parlat d’una idèa fòla: coordenar leis ensenhaires d’occitan deis escòlas publicas francesas, deis escòlas publicas aranesas, deis escòlas associativas Calandretas e deis escòlas confessionalas. Malastre, que disi pas? N’i a que se pensan encara que son de monds legitimament condemnats a s’ignorar.
Dins la situacion de crisi negra que vivèm, es probable que lo futur immediat s’adobarà pas. Fòrça professors d’occitan contunharàn de sofrir en se sentent isolats, abandonats, confrontats que son a una maquina tròp fòrta, a una manca de sosten deis autreis occitanistas... e mai a una paur panica de luchar...
Leis associacions liadas a Calandretas e que s’ocupan de la formacion per adultes, tanben, coneisson de crisis. Uei de salariats menan una lucha eroïca per obtenir de condicions de trabalh dignas dins lo CFPO de Tolosa, qu’es un annèxe de Calandreta. Ansin Calandreta apareis tornarmai entre lo costat clar e lo costat escur de la Fòrça.
Vos doni una descripcion negrassa, non pas per me complaire dedins, mai per pensar a çò que poiriam transformar.
— Una condicion connèxa es que l’occitanisme sòrta de la crisi e que se tròbe una nòva dinamica: pus unitària, pus rigorosa, pus exigenta en qualitat e en objectius.
— Leis assocacions professionalas coma la FÈLCO (uei limitada a l’ensenhament public francés) se poirián alargar vèrs lei sectors parallèls o, aumens, i crear d’associacion sòrres. Çò es: dins l’ensenhament confessionau, dins l’ensenhament associatiu Calandreta, dins l’ensenhament public aranés, dins la construccion d’un ensenhament public e privat dins lei Valadas e a Mónegue. Sabi, es impensable per d’unei que i a... Per ieu, bastir de pònts entre lei diferents tipes de professorats en occitan es mai important que lei divisions estatalas e confessionalas.
— Lo Sindicat Occitan de l’Educacion (SÒE), actiu dins leis ans 1990-2000, se poguèsse renàisser, seriá quicòm de fantastic. Un tau sindicat èra present dins lei Calandretas, dins leis escòlas publicas e mai a l’universitat. Li mancava benlèu un cultura de combat sindicau mai, en tot cas, fasiá un enòrme trabalh amb una bèla dobertura d’esperit.
— La solidaritat sindicala e professionala amb lei formators per adultes, de tipe CFPO, es tanben desirabla.
— Lo desfasament radicau entre leis aquists en Aran e lo desèrt de l’ofèrta dins certanei regions deuriá pas èsser un pretèxt per lo fraccionament deis organizacions d’ensenhaires. Au contrari, leis experiéncias mai avançadas deurián ajudar a far florir lei projèctes novèus dins lei desèrts.
— Una melhora cultura scientifica, de tipe lingüistic e sociolingüistic, es indispensabla dins lei movements actuaus e futurs per l’ensenhament. Ara per ara, lei professors d’occitan son sovent bòns en pedagogia, per còntra lei nivèus en occitan son eteroclits e la compreneson deis enjòcs sociolingüistics es sovent febla. Lo famós
“mite dau bilingüisme” empacha
encara d'i veire clar.
—
Dins un futur esclarzit, luenh dei foscors actualas, espèri que cada professor d’occitan s’esforçarà de ben conéisser sa lenga e de l’ensenhar sota una forma normalizada e coerenta, coma se fa dins totei lei lengas normalas. — Leis objectius de tèrme cort e de tèrme lòng se deurián pas opausar. Pantaiar a votz auta d’un ensenhament generalizat de l’occitan, dins un futur qu’es pas ges immediat, es completament legitim e es san per lo morau. E a l’encòp, negociar amb lo ministèri a París per ganhar d’oras e de pòsts, a tèrme cort, es tanben necessari.
De segur, vos dessenhi de linhas foscas. D’un melhorament, siam luenh de se’n sarrar ara meteis. Suggerissi solament de començar de pensar a un autre futur. L’occitanisne va fòrça mau en aquesteis ans 2010, coma ja malautejava dins leis ans 1980. Pasmens lei temps pus clars arriban e finisson que dobrisson de perspectivas inesperadas: foguèt lo cas dins leis ans 1990-2000. Prepausi de leis anticipar quand revendràn.
14 comentaris
(15 vòtes)
En cargament
14 comentaris
Mandar
