Opinion
Ensenhament de l’occitan: de la frapacion actuala a la connexion futura
Vivèm de temps negres per la recuperacion de l’occitan a l’escòla. Subissèm una grèva crisi de l’occitanisme que s’es installada amb leis ans 2010 e qu’ai assajat de l’analisar dins d’articles precedents. Dins aqueste clima irrespirable, leis atacas frontalas còntra l’ensenhament de l’occitan s’agravan de mai en mai.
L’ensenhament public de l’occitan dins l’estat francés subís de reduccions radicalas en oras e de sits despareisson de mai en mai dempuei dos o tres ans.
Ne fau uei una experiéncia personala dins la region de Manòsca, ont ensenhi la lenga nòstra: après de decennis de cors d’occitan dins lei licèus e collègis publics dau País Manosquin, tot risca de desparéisser l’an que ven. Pasmens i avèm luchat, mediatizat e mobilizat per la defensa dau provençau amb un fum d’associacions.
D’un govèrn a l’autre, d’un an a l’autre, la desparicion cinica de l’occitan a l’escòla se confirma...
Ara, en aqueste an 2018, i cau apondre leis atacas suplementàrias de l’estat espanhòu que, en Aran, pretend separar leis escolans segon la lenga chausida per lei parents (occitan o espanhòu). A tèrme, es l’immersion de totei leis escolans d’Aran, en gascon aranés, que Madrid pretend menaçar.
Coma l’occitanisme es fraccionat e en crisi, sembla incapable de coordenar lei luchas per defendre l’ensenhament de l’occitan dins lei diferents estats que cobrisson Occitània. De segur, la situacion de l’Occitània Granda (estat francés) es regde diferenta d’aquela d’Aran. Leis interlocutors son diferents, leis aquists son diferents, leis associacions d’ensenhaires e de parents se coneisson ges.
Per quant a un ensenhament public de l’occitan dins lei Valadas (estat italian) e a Mónegue, es encara una quimèra.
En tornant a l’estat francés, i a de zònas qu’an totjorn conegut un quasi desèrt de l’ensenhament public de l’occitan, vèrs Lemòtges, Clarmont-Ferrand e Valença. Lo nòrd d’Occitània, ont fòrça causas son encara de bastir, a pas exactament lei meteis problèmas que lo sud d’Occitània ont fòrça causas ja bastidas se fan demolir.
E vos ai pas encara parlat d’una idèa fòla: coordenar leis ensenhaires d’occitan deis escòlas publicas francesas, deis escòlas publicas aranesas, deis escòlas associativas Calandretas e deis escòlas confessionalas. Malastre, que disi pas? N’i a que se pensan encara que son de monds legitimament condemnats a s’ignorar.
Dins la situacion de crisi negra que vivèm, es probable que lo futur immediat s’adobarà pas. Fòrça professors d’occitan contunharàn de sofrir en se sentent isolats, abandonats, confrontats que son a una maquina tròp fòrta, a una manca de sosten deis autreis occitanistas... e mai a una paur panica de luchar...
Leis associacions liadas a Calandretas e que s’ocupan de la formacion per adultes, tanben, coneisson de crisis. Uei de salariats menan una lucha eroïca per obtenir de condicions de trabalh dignas dins lo CFPO de Tolosa, qu’es un annèxe de Calandreta. Ansin Calandreta apareis tornarmai entre lo costat clar e lo costat escur de la Fòrça.
Vos doni una descripcion negrassa, non pas per me complaire dedins, mai per pensar a çò que poiriam transformar.
De segur, vos dessenhi de linhas foscas. D’un melhorament, siam luenh de se’n sarrar ara meteis. Suggerissi solament de començar de pensar a un autre futur. L’occitanisne va fòrça mau en aquesteis ans 2010, coma ja malautejava dins leis ans 1980. Pasmens lei temps pus clars arriban e finisson que dobrisson de perspectivas inesperadas: foguèt lo cas dins leis ans 1990-2000. Prepausi de leis anticipar quand revendràn.
L’ensenhament public de l’occitan dins l’estat francés subís de reduccions radicalas en oras e de sits despareisson de mai en mai dempuei dos o tres ans.
Ne fau uei una experiéncia personala dins la region de Manòsca, ont ensenhi la lenga nòstra: après de decennis de cors d’occitan dins lei licèus e collègis publics dau País Manosquin, tot risca de desparéisser l’an que ven. Pasmens i avèm luchat, mediatizat e mobilizat per la defensa dau provençau amb un fum d’associacions.
D’un govèrn a l’autre, d’un an a l’autre, la desparicion cinica de l’occitan a l’escòla se confirma...
Ara, en aqueste an 2018, i cau apondre leis atacas suplementàrias de l’estat espanhòu que, en Aran, pretend separar leis escolans segon la lenga chausida per lei parents (occitan o espanhòu). A tèrme, es l’immersion de totei leis escolans d’Aran, en gascon aranés, que Madrid pretend menaçar.
Coma l’occitanisme es fraccionat e en crisi, sembla incapable de coordenar lei luchas per defendre l’ensenhament de l’occitan dins lei diferents estats que cobrisson Occitània. De segur, la situacion de l’Occitània Granda (estat francés) es regde diferenta d’aquela d’Aran. Leis interlocutors son diferents, leis aquists son diferents, leis associacions d’ensenhaires e de parents se coneisson ges.
Per quant a un ensenhament public de l’occitan dins lei Valadas (estat italian) e a Mónegue, es encara una quimèra.
En tornant a l’estat francés, i a de zònas qu’an totjorn conegut un quasi desèrt de l’ensenhament public de l’occitan, vèrs Lemòtges, Clarmont-Ferrand e Valença. Lo nòrd d’Occitània, ont fòrça causas son encara de bastir, a pas exactament lei meteis problèmas que lo sud d’Occitània ont fòrça causas ja bastidas se fan demolir.
E vos ai pas encara parlat d’una idèa fòla: coordenar leis ensenhaires d’occitan deis escòlas publicas francesas, deis escòlas publicas aranesas, deis escòlas associativas Calandretas e deis escòlas confessionalas. Malastre, que disi pas? N’i a que se pensan encara que son de monds legitimament condemnats a s’ignorar.
Dins la situacion de crisi negra que vivèm, es probable que lo futur immediat s’adobarà pas. Fòrça professors d’occitan contunharàn de sofrir en se sentent isolats, abandonats, confrontats que son a una maquina tròp fòrta, a una manca de sosten deis autreis occitanistas... e mai a una paur panica de luchar...
Leis associacions liadas a Calandretas e que s’ocupan de la formacion per adultes, tanben, coneisson de crisis. Uei de salariats menan una lucha eroïca per obtenir de condicions de trabalh dignas dins lo CFPO de Tolosa, qu’es un annèxe de Calandreta. Ansin Calandreta apareis tornarmai entre lo costat clar e lo costat escur de la Fòrça.
Vos doni una descripcion negrassa, non pas per me complaire dedins, mai per pensar a çò que poiriam transformar.
— Una condicion connèxa es que l’occitanisme sòrta de la crisi e que se tròbe una nòva dinamica: pus unitària, pus rigorosa, pus exigenta en qualitat e en objectius.
— Leis assocacions professionalas coma la FÈLCO (uei limitada a l’ensenhament public francés) se poirián alargar vèrs lei sectors parallèls o, aumens, i crear d’associacion sòrres. Çò es: dins l’ensenhament confessionau, dins l’ensenhament associatiu Calandreta, dins l’ensenhament public aranés, dins la construccion d’un ensenhament public e privat dins lei Valadas e a Mónegue. Sabi, es impensable per d’unei que i a... Per ieu, bastir de pònts entre lei diferents tipes de professorats en occitan es mai important que lei divisions estatalas e confessionalas.
— Lo Sindicat Occitan de l’Educacion (SÒE), actiu dins leis ans 1990-2000, se poguèsse renàisser, seriá quicòm de fantastic. Un tau sindicat èra present dins lei Calandretas, dins leis escòlas publicas e mai a l’universitat. Li mancava benlèu un cultura de combat sindicau mai, en tot cas, fasiá un enòrme trabalh amb una bèla dobertura d’esperit.
— La solidaritat sindicala e professionala amb lei formators per adultes, de tipe CFPO, es tanben desirabla.
— Lo desfasament radicau entre leis aquists en Aran e lo desèrt de l’ofèrta dins certanei regions deuriá pas èsser un pretèxt per lo fraccionament deis organizacions d’ensenhaires. Au contrari, leis experiéncias mai avançadas deurián ajudar a far florir lei projèctes novèus dins lei desèrts.
— Una melhora cultura scientifica, de tipe lingüistic e sociolingüistic, es indispensabla dins lei movements actuaus e futurs per l’ensenhament. Ara per ara, lei professors d’occitan son sovent bòns en pedagogia, per còntra lei nivèus en occitan son eteroclits e la compreneson deis enjòcs sociolingüistics es sovent febla. Lo famós “mite dau bilingüisme” empacha encara d'i veire clar.
— Dins un futur esclarzit, luenh dei foscors actualas, espèri que cada professor d’occitan s’esforçarà de ben conéisser sa lenga e de l’ensenhar sota una forma normalizada e coerenta, coma se fa dins totei lei lengas normalas.
— Leis objectius de tèrme cort e de tèrme lòng se deurián pas opausar. Pantaiar a votz auta d’un ensenhament generalizat de l’occitan, dins un futur qu’es pas ges immediat, es completament legitim e es san per lo morau. E a l’encòp, negociar amb lo ministèri a París per ganhar d’oras e de pòsts, a tèrme cort, es tanben necessari.
— Leis assocacions professionalas coma la FÈLCO (uei limitada a l’ensenhament public francés) se poirián alargar vèrs lei sectors parallèls o, aumens, i crear d’associacion sòrres. Çò es: dins l’ensenhament confessionau, dins l’ensenhament associatiu Calandreta, dins l’ensenhament public aranés, dins la construccion d’un ensenhament public e privat dins lei Valadas e a Mónegue. Sabi, es impensable per d’unei que i a... Per ieu, bastir de pònts entre lei diferents tipes de professorats en occitan es mai important que lei divisions estatalas e confessionalas.
— Lo Sindicat Occitan de l’Educacion (SÒE), actiu dins leis ans 1990-2000, se poguèsse renàisser, seriá quicòm de fantastic. Un tau sindicat èra present dins lei Calandretas, dins leis escòlas publicas e mai a l’universitat. Li mancava benlèu un cultura de combat sindicau mai, en tot cas, fasiá un enòrme trabalh amb una bèla dobertura d’esperit.
— La solidaritat sindicala e professionala amb lei formators per adultes, de tipe CFPO, es tanben desirabla.
— Lo desfasament radicau entre leis aquists en Aran e lo desèrt de l’ofèrta dins certanei regions deuriá pas èsser un pretèxt per lo fraccionament deis organizacions d’ensenhaires. Au contrari, leis experiéncias mai avançadas deurián ajudar a far florir lei projèctes novèus dins lei desèrts.
— Una melhora cultura scientifica, de tipe lingüistic e sociolingüistic, es indispensabla dins lei movements actuaus e futurs per l’ensenhament. Ara per ara, lei professors d’occitan son sovent bòns en pedagogia, per còntra lei nivèus en occitan son eteroclits e la compreneson deis enjòcs sociolingüistics es sovent febla. Lo famós “mite dau bilingüisme” empacha encara d'i veire clar.
— Dins un futur esclarzit, luenh dei foscors actualas, espèri que cada professor d’occitan s’esforçarà de ben conéisser sa lenga e de l’ensenhar sota una forma normalizada e coerenta, coma se fa dins totei lei lengas normalas.
— Leis objectius de tèrme cort e de tèrme lòng se deurián pas opausar. Pantaiar a votz auta d’un ensenhament generalizat de l’occitan, dins un futur qu’es pas ges immediat, es completament legitim e es san per lo morau. E a l’encòp, negociar amb lo ministèri a París per ganhar d’oras e de pòsts, a tèrme cort, es tanben necessari.
De segur, vos dessenhi de linhas foscas. D’un melhorament, siam luenh de se’n sarrar ara meteis. Suggerissi solament de començar de pensar a un autre futur. L’occitanisne va fòrça mau en aquesteis ans 2010, coma ja malautejava dins leis ans 1980. Pasmens lei temps pus clars arriban e finisson que dobrisson de perspectivas inesperadas: foguèt lo cas dins leis ans 1990-2000. Prepausi de leis anticipar quand revendràn.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Li primiers cours d'oc, pas d'occitan mas d'ouvirnhats fouguèrou beilat en 63 dïn lou coulègi e lou licèu de Mouriat ammé d'escolos primàrios en divers endrèits.
De sigur acò èro pas en lengodoucian e acò èro dinc l'ourtougràfio qu'emplegui iéu agaro.
(amai se lou proufessour Jean Fay escriguè d'annados après en ourtougràfio de Benezet Vidal dinc La Cabreto "li gents dizon que volion pas acò" ensenhè toujour en ourtougràfio de l'Escolo Auvernhato per èsse eficace, d'eitont que li drolles sabiou la lingo. Chalio pas lour bila l'impressiou que parlabou mau ni que li parents creguèssou qu'on lour ensenhabo d'espanhòu.
Plan bona analisi... Ça que la, coma es una analisi justament, manca lo « Cossí ? ». O al mens de prepausicions. Mas confessi, que ieu tanpauc, dempuèi mon vilatjòt d’Occitània minimalista n’ai pas de « Cossí »...
Pr’aquò coma fòrça mond, ensagi. Fau tot mon possible dins mon trabalh e en defòra per far viure ma lenga aimada. N’ai un sadol bèl de legir o d’ausir aquestes que fan pas res (o pas pus res) per l’occitan criticar, despreciar e estigmatizar los que fan. Segur que caldriá « armonizar » totas las iniciativas e las volontats (coma la lenga ela-meteissa benlèu), mas caldriá subretot arrestar de se tuar los estrambòrds!!!
Es aisit de criticar los que fan, plan amagat darrièr son ecran, un pseudonim o luènh de l’accion, del terren. Quand òm es al davant òm ensatja, òm s’adapta, òm s’engana benlèu, mas òm fa avançar.
De besonhs n’i a, de demandas n’i a, sufís d’agachar e d’escotar un pauc mai que los ressons costumièrs ... Mancan benlèu las responsas e las solucions, mas cal arrestar de tirar sus los que ne prepausan!
#7#11 A Sandre e Franc. Efectivament, es pas interessant d’“apeitar” una connexion per agir. Efectivament, es pas la manca de connexion entre leis associacions qu’es lo principau problèma. Per còntra, afirmi qu’una melhora connexion permetriá d’agir pus eficaçament. Una melhora connexion es necessària per rompre l’isolament e lo fraccionisme.
Domergue, nos explicas : « Coma l’occitanisme es fraccionat e en crisi, sembla incapable de coordenar lei luchas per defendre l’ensenhament de l’occitan dins lei diferents estats que cobrisson Occitània. » Personalament, me maini pas de la "crisi" que tu, ne parlas. Benlèu non soi pas pro atentiu. Al contrari, ai lo sentiment que de divisions passadas se vengudas de mai en mai anecdoticas, amb la baissa de tension politica que s'amagava darrièr sense dire son si.
Mas càmbia pars res, aquel detalh explicatiu, al plan fondat de ton analisa alarmista. Simplament, quora un pòble vòta a 56% en favor d'un estatut cooficial per sa lenga, e que l'estat francés li manifèsta orgulhosament que se'n chauta cap e tot, soi pas exactament segur qu'un problèma entre associacions siá lo problèma principal per explicar la situacion alarmanta de l'ensenhament de/en occitan, d'un costat o de l'autre del pont del rei que dejós i passa Garona.
« Coma l’occitanisme es fraccionat e en crisi,… » ? A quin moment o es pas estat ? Basta de veire çò que mot Occitania despèrta dins la sensibilitat d'unes, o lo concèpte "d'occitan estandard" dins l'èime d'autres, per compréner fòrt que non i aja pas d'unitat. Ja del temps dels darrièrs Comtes de Tolosa, passavan son temps a se pelejar e a guerrejar entre eles… Sovent, l'unitat s'obten, ailàs, per la fòrça, o de cara a l'adversitat fòrta, generalament dins de condicions tragicas o al mens dramaticas. Davant l'alarmisme que nos i remandas, benlèu d'unes al mens se sentiràn concernits un pauqueton mai per l'idèa d'unitat. Mas lo camin es long, e de temps, n'avèm pas gaire.
#1 Se i a l'ofèrta, clara e sincèra, la demanda seguisse! Aquest an, dins mon Liceu, an demandat fin novembre de faire de publicitat per durbir un atalhier. Publicitat vèrs leis escolans, lei parents e lei professors per lo sistema intèrne de comunicacion, afichas dins lo Liceu. Fuguèt complicat de demandar ai collegas de passar l'informacions ais escolans (gaire lo faguèron).
Resultat: 13 escolans marcats (e mai se la mitat deguèron puei renonciar per de rason d'incompatinilitat d'orari.
A la matinada Pòrtas Dubèrtas, veguèri quauqueis escolans que me venguèron demandar d'informacions en precisant ben d'èstre venguts per lo provençau e pas per l'italian (que presentavi parierament).
Ara, rèsta de vèire çò que podrèm faire per l'informacion dins lei Collègis dau relarg, en sachent que la Provisoressa vòu reservar lo provençau ai escolans de Terminala (marrida causida pedagogica coma estrategica!).
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari