Opinion
Lo nom de Medoc
Entà parlar de la peninsula e encontrada deu nòrd de Gasconha, ua forma solidament atestada en occitan gascon contemporanèu b’ei Medoc, prononciada [meˈðuk]. L’etnograf Fèlix Arnaudin que l’escriu ‘Medouc’ en grafia francizada. Aquera forma qu’ei repetitiva e senhorejanta dens los etnotèxts deus sègles XIX e XX qu’Arnaudin a publicats.
Arnaudin que coneishèva Medoc pr’amor que trabalhèc intensament sus la cultura populara e sus los parlars de las Lanas de Gasconha, qui cobrishen ua partida de Medoc. Ara: dens lo gran espaci de las Lanas de Gasconha, que i a diferentas encontradas coma Medoc, lo Lana Gran e d’autes. Arnaudin b’èra deu Lana Gran. Mes lo hèit que los sos informators deu Lana Gran e’u digan constantament Medoc [meˈðuk] entà parlar de las lors relacions tradicionalas dab los abitants de la peninsula pròcha de Medoc, aquò si qu’indica que Medoc ei un usatge autentic.
Los tèxts en occitan de l’Edat Mejana que pòrtan ua forma similara en grafia classica, Medouc, qui’s devèva prononciar [meˈðuwk] o ja [meˈðuk]. Mei tard, los tèxts en francés pertocant lo nòrd de Gasconha, aus sègles XVI e XVII, qu’utilizan formas coma Médouc,en Médouc, le pays de Médouc. A aquera epòca, si que ou en francés e correspondèva necessàriament au son [u] e rebatèva la forma gascona modèrna Medoc [meˈðuk]. Lo francés escriut, mei tard encara, que passèc de Médouc [meduk] a Médoc [medɔk], au sègle XVIII sustot.
Lo gascon actuau que coneish aumens duas formas, la forma tradicionalament atestada Medoc [meˈðuk] dab o barrada e tanben ua forma Medòc [meˈðɔk] dab ò obèrta. Medoc dab o qu’ei atestat dens Arnaudin e lo diccionari de Mistral, Medòc dab ò qu’ei atestat dens los diccionaris de Palai e Mistral. Mistral que registrava los dus tipes.
L’etimologia de Medoc qu’ei lo latin Pagus Medŭlĭcus “districte deus meduls”, populacion antica de l’encontrada. L’evolucion fonetica, quand ei regulara, que va deu latin Medŭlicu(m), forma au cas acusatiu, cap a l’occitan ancian Medouc, puish a l’occitan modèrne Medoc.
Ua ŭ latina brèva coma dens Medŭlĭcu(m) que produtz normalament ua o occitana barrada prononciada [u] coma dens Medouc, Medoc. En occitan, lo passatge deu diftong ou [uw] de Medouc a la vocala simpla o [u] de Medoc qu’ei ua tendéncia plan coneguda e solidament atestada dens bèths mots coma molt > mout > mot “bèthcòp”, colcar > coucar [kuwˈka, kuˈka], etc.
La segonda forma, Medòc, dab ò obèrta, qu’a ua istòria fonetica mei indirècta e mei misteriosa. La forma Medòc que sembla mei tardiva dens los documents escriuts, tant en occitan coma en francés. Lo diftong ou [uw] de Medouc non passa pas regularament a ò en occitan: non disi pas que sia impossible, mes qu’ei mei irregular. Be sabèm que bèras varietats de gascon e hèn passar òu [ɔw] cap a [ɔ]. Mes dens l’istòria fonetica de Medouc/Medoc/Medòc, precisament, lo diftong originari qu’ei ou [uw], non pas òu [ɔw].
Arnaudin que coneishèva Medoc pr’amor que trabalhèc intensament sus la cultura populara e sus los parlars de las Lanas de Gasconha, qui cobrishen ua partida de Medoc. Ara: dens lo gran espaci de las Lanas de Gasconha, que i a diferentas encontradas coma Medoc, lo Lana Gran e d’autes. Arnaudin b’èra deu Lana Gran. Mes lo hèit que los sos informators deu Lana Gran e’u digan constantament Medoc [meˈðuk] entà parlar de las lors relacions tradicionalas dab los abitants de la peninsula pròcha de Medoc, aquò si qu’indica que Medoc ei un usatge autentic.
Los tèxts en occitan de l’Edat Mejana que pòrtan ua forma similara en grafia classica, Medouc, qui’s devèva prononciar [meˈðuwk] o ja [meˈðuk]. Mei tard, los tèxts en francés pertocant lo nòrd de Gasconha, aus sègles XVI e XVII, qu’utilizan formas coma Médouc,en Médouc, le pays de Médouc. A aquera epòca, si que ou en francés e correspondèva necessàriament au son [u] e rebatèva la forma gascona modèrna Medoc [meˈðuk]. Lo francés escriut, mei tard encara, que passèc de Médouc [meduk] a Médoc [medɔk], au sègle XVIII sustot.
Lo gascon actuau que coneish aumens duas formas, la forma tradicionalament atestada Medoc [meˈðuk] dab o barrada e tanben ua forma Medòc [meˈðɔk] dab ò obèrta. Medoc dab o qu’ei atestat dens Arnaudin e lo diccionari de Mistral, Medòc dab ò qu’ei atestat dens los diccionaris de Palai e Mistral. Mistral que registrava los dus tipes.
L’etimologia de Medoc qu’ei lo latin Pagus Medŭlĭcus “districte deus meduls”, populacion antica de l’encontrada. L’evolucion fonetica, quand ei regulara, que va deu latin Medŭlicu(m), forma au cas acusatiu, cap a l’occitan ancian Medouc, puish a l’occitan modèrne Medoc.
Ua ŭ latina brèva coma dens Medŭlĭcu(m) que produtz normalament ua o occitana barrada prononciada [u] coma dens Medouc, Medoc. En occitan, lo passatge deu diftong ou [uw] de Medouc a la vocala simpla o [u] de Medoc qu’ei ua tendéncia plan coneguda e solidament atestada dens bèths mots coma molt > mout > mot “bèthcòp”, colcar > coucar [kuwˈka, kuˈka], etc.
La segonda forma, Medòc, dab ò obèrta, qu’a ua istòria fonetica mei indirècta e mei misteriosa. La forma Medòc que sembla mei tardiva dens los documents escriuts, tant en occitan coma en francés. Lo diftong ou [uw] de Medouc non passa pas regularament a ò en occitan: non disi pas que sia impossible, mes qu’ei mei irregular. Be sabèm que bèras varietats de gascon e hèn passar òu [ɔw] cap a [ɔ]. Mes dens l’istòria fonetica de Medouc/Medoc/Medòc, precisament, lo diftong originari qu’ei ou [uw], non pas òu [ɔw].
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#25 Coerent en tres sillabas qu'ei un gallicisme/francisme en gascon, monòme. En tot cas, mercés peu compliment, plan aimable. :-D
#24 "Coerent" que pòt estar trisillabic (co-e-rent) o disillabic (coe-rent). Se credetz que "coerent" ei unicament disillabic, n'avetz pas comprés arren au foncionament de la lenga.
Lo diccionari de Palay n'admet pas sonque la fòrma coherent-a (grafiada couheren-ta), la fòrma couérent-a n'i ei pas. Lo diccionari Tot en Gascon qu'ei d'acòrd dab Palay, n'admet pas sonque la fòrma trisillabica coherent. Per contra, lo diccionari PN de gascon qu'admet las duas fòrmas: la de tres sillabas coherent, e la de duas sillabas: coerent (en gascon, coe = qüe ). La h de coherent n'ei pas muda, qu'ei plan bohada.
#22 Exactament. E aquesta h d'aconòrt que permet justament d'evitar de's minjar sillabas. N'avem un beròi exemple dab aqueste vèrs de Salusti deu Bartàs:
Clare haube deu jour, bet escoune de grassie,
Huch lèu, huch, bé mucha sus l'aoute moun, ta fassie.
(Clara hauba deu jorn, vè t'escóner de gràcia,
Hug lèu, hug, vè muishar sus l'aute món ta fàcia.
N'i a d'autes exemples semblants dab autors gascons de l'epòca barròca.
#17 Tè, a jo tanben que se m’a minjat un maishant tròç deu comentari, n’ac aví pas vist.
Donc disèvi que las duas formas e son segon jo admissiblas, coerent etimologic e coherent dab H articulatòria s’ei ua forma vernaculara espandida (qu’en darrèra analisi la lenco parlada a sovent dret, mes pas tostemps).
Jo que disi "coerent" e n’ac poish pas escríver dab ua H, qu’a noste ua H ei tostemps prononciada (l’H muda qu’ei un trèit periferic qui tròbam per ex. en Aran e en nòrd gascon). La solucion com sovent qu’ei d’adméter las duas grafias, coerent o coherent, e pro. Que cau notar, e qu’ei un trèit frequent au mensh en gascon, que l’iat se resòuv sovent per ua sinerèsi, especiaument en versificacion ("sovent" : "soent" : [swen] 1 sillaba, "coerent" [kwe'ren] 2 sillabas, "jo èi" [ʒwɛj] 1 sillaba). Los vèrs d’un Camelat, d’Astròs, Garròs que son conhits de sinerèsis o de crasis, totparièr com la lenco parlada:
"Que preni l’auto entà anar au mercat" : [lawtwenta'naw]…
Bon nadau a tots.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari