Nòstra lenga coneis una diferéncia entre los grops de letras gn e nh. Lo grop nh es ben conegut per las personas que cultivan l’occitan. Per contra lo grop gn o es mens.
La pronóncia de gn en occitan
En lengadocian, gn se pronóncia classicament [nn].
En gascon, gn se pronóncia classicament [nn] o [gn].
En provençal, niçard, vivaroalpenc, auvernhat e lemosin, gn se pronóncia classicament [ⁿn] o eventualament [n].
Vaicí qualques exemples detalhats de la pronóncia.
Remarca — Aqueste darrièr vèrb, sagnar, accèpta totun de vièlhas variacions regionalas. En niçard, vivaroalpenc, auvernhat e lemosin se ditz sagnar o sanhar... En provençal se ditz sagnar o saunar. Lo provençal literari mistralenc utiliza solament saunar e ignòra sagnar. Mas en provençal popular, lo tipe sagnar[saⁿˈna] es perfièchament atestat.
En començament de mot, gn- val [n]. Mas es fòrça rar dins aquela posicion.
La distincion classica de l’occitan (entre gn e nh) se tròba de manièra pro similara en catalan (entre gn e ny), en espanhòl (entre gn e ñ) e en portugués (entre gn e nh).
La distincion classica de l’occitan (entre gn e nh) existís pas en francés e en italian ont i a quasi sempre de formas amb lo grop gn que se pronóncia [ɲ]. L’occitan destria classicament magnetic (amb gn) e montanha (amb nh). Lo francés coneis solament gn dins magnétique e montagne. L’italian coneis solament gn dins magnetico e montagna.
Remarca — Qualques mots franceses , fòrça pauc nombroses, coneisson per lo grop gn la pronóncia excepcionala [gn] en luòc de la pronóncia abituala [ɲ], per exemple dins le diagnostic.
La distincion entre gn e nh, malgrat los peses del francés e de l’italian
A causa de la dominacion del francés e de l’italian, i a lo risc de remplaçar gn per nh dins qualques mots. O cal evitar totjorn al nivèl escrich; e tanben se possible al nivèl de la pronóncia. Per exemple, signe, ignorar, magnetic son preferibles a sinhe*, inhorar*, manhetic*.
Lista d’exemples
Vaicí d’exemples de mots que vòlon gn en occitan en luòc de nh.
Se fa una distincion de sens entre signar (escriure una marca) e se senhar (far lo signe de crotz).
Se fa una distincion de sens entre lo signe e losenhal(losenhau). Lo mot senhal a de derivats coma senhalizar, senhalizacion, senhaletica...
Se fa una distincion de sens entre una insígnia (emblèma pichon, badge, pins; evitatz lo francisme un insinhe*) e una ensenha (indici, drapèl, indica de botiga o d’aubèrja).
Se fa una distincion de sens entre estagnar (circular pas, avançar pas) e estanhar (trempar, embeure).
Per contra, si que cal preferir nh dins lo nom d’arbre e de flor la manhòlia perque ven del nom del botanista occitan Pèire Manhòl (1638-1715). Las formas amb gn coma le magnolia e Pierre Magnol son francesas. Lo latin scientific deuriá dire manholia en luòc de magnolia*. Lo catalan, per solidaritat amb l’occitan, deuriá dire la manyòlia en luòc de la magnòlia*.
#6 Avètz plan rason en respècte de nòrmas establidas que i'a.
Pr'aquò, convendre/atz qu'en granda vila, i'a pas de dialècte quimicament blos, nimai(s) de francés quimicament blos.
A Tolosa, las geminadas del francés en francés se realizan gaireben totas en çò fòrça mond, coma doas consonantas assimiladas, e pas sonque las N, L, R, ... biais de díser ortografista de per ipercorreccion ?
Le "mais" englobant se ditz indif(f)erentament mai, mèi, mas, mès..
Se trentalha entre ela e er... Legir la seguida
L'articulacion non-destibada de las consonantas es una condicion de la reconnoissència fonetica, en comunicacion e en dictada. La reconnoissència dels parlars destibats populars d'ont que sian, es un affar d'entrainament. Sembla qu'i auja un estandard fonetic de fait, inevitable en mitan dobèrt, amai tintat d'un GPS dialectal mais o mens sensible.
Excellent article que sostend la tripla fonccion de la grafia d'una lengua: fonetica, etimologica, e gramaticala, amb un fonetisme relatiu dins le lexic ancian, dit popular, e un etimologisme relatiu dins le lexic tardiu, dit culte. Es un afar de bona reconoissència per tot legeire, sia fonetica, sia visuala, sapient que la grafia es pas neutra sus la fonacion, çò's la pronóncia.
Tipicament, les grafèmes occitans NH e LH son restacats al lexic vièlh, e inexistents en latin.
Au ras deus mots cultes (en -gn-) ua lista de’us de formacion populara (on lat. -gn- < occ. -nh-) que seré interessanta tanben (anhèu/anhèl/anhèth, cunhat, estanh, lenha, senh/senhau… ne me’n vien pas un hum en cap).
Les gropes NN (annada..), CN (tecnic...) son de fonacion similara.
En país tolosan, le francitan popular sèrva aquell biais de díser, notadament en inicial e mitan de mots, mai que mai cultes. Parièr amb fòrça geminadas graficas sensiblas,, notadament en prefixes que prenen un quich, e una destaca
CN d' "arachne" baila aranha e araignée...lexic ancian popular...
7 comentaris
(13 vòtes)
En cargament
7 comentaris
Mandar
