Nòstra lenga coneis una diferéncia entre los grops de letras gn e nh. Lo grop nh es ben conegut per las personas que cultivan l’occitan. Per contra lo grop gn o es mens.
La pronóncia de gn en occitan
En lengadocian, gn se pronóncia classicament [nn].
En gascon, gn se pronóncia classicament [nn] o [gn].
En provençal, niçard, vivaroalpenc, auvernhat e lemosin, gn se pronóncia classicament [ⁿn] o eventualament [n].
Vaicí qualques exemples detalhats de la pronóncia.
Remarca — Aqueste darrièr vèrb, sagnar, accèpta totun de vièlhas variacions regionalas. En niçard, vivaroalpenc, auvernhat e lemosin se ditz sagnar o sanhar... En provençal se ditz sagnar o saunar. Lo provençal literari mistralenc utiliza solament saunar e ignòra sagnar. Mas en provençal popular, lo tipe sagnar[saⁿˈna] es perfièchament atestat.
En començament de mot, gn- val [n]. Mas es fòrça rar dins aquela posicion.
La distincion classica de l’occitan (entre gn e nh) se tròba de manièra pro similara en catalan (entre gn e ny), en espanhòl (entre gn e ñ) e en portugués (entre gn e nh).
La distincion classica de l’occitan (entre gn e nh) existís pas en francés e en italian ont i a quasi sempre de formas amb lo grop gn que se pronóncia [ɲ]. L’occitan destria classicament magnetic (amb gn) e montanha (amb nh). Lo francés coneis solament gn dins magnétique e montagne. L’italian coneis solament gn dins magnetico e montagna.
Remarca — Qualques mots franceses , fòrça pauc nombroses, coneisson per lo grop gn la pronóncia excepcionala [gn] en luòc de la pronóncia abituala [ɲ], per exemple dins le diagnostic.
La distincion entre gn e nh, malgrat los peses del francés e de l’italian
A causa de la dominacion del francés e de l’italian, i a lo risc de remplaçar gn per nh dins qualques mots. O cal evitar totjorn al nivèl escrich; e tanben se possible al nivèl de la pronóncia. Per exemple, signe, ignorar, magnetic son preferibles a sinhe*, inhorar*, manhetic*.
Lista d’exemples
Vaicí d’exemples de mots que vòlon gn en occitan en luòc de nh.
Se fa una distincion de sens entre signar (escriure una marca) e se senhar (far lo signe de crotz).
Se fa una distincion de sens entre lo signe e losenhal(losenhau). Lo mot senhal a de derivats coma senhalizar, senhalizacion, senhaletica...
Se fa una distincion de sens entre una insígnia (emblèma pichon, badge, pins; evitatz lo francisme un insinhe*) e una ensenha (indici, drapèl, indica de botiga o d’aubèrja).
Se fa una distincion de sens entre estagnar (circular pas, avançar pas) e estanhar (trempar, embeure).
Per contra, si que cal preferir nh dins lo nom d’arbre e de flor la manhòlia perque ven del nom del botanista occitan Pèire Manhòl (1638-1715). Las formas amb gn coma le magnolia e Pierre Magnol son francesas. Lo latin scientific deuriá dire manholia en luòc de magnolia*. Lo catalan, per solidaritat amb l’occitan, deuriá dire la manyòlia en luòc de la magnòlia*.
7 comentaris
(13 vòtes)
En cargament
7 comentaris
Mandar
