Opinion
Per l’ensenhament obligatòri de l’occitan
La Federacion dels Ensenhaires de Lenga e Cultura d’Òc (FÈLCO) a explicat dins Jornalet (20.9.2013) que revendica una ofèrta sistematica d’ensenhament de l’occitan. Mas exigís pas que l’occitan devenga una matèria obligatòria. Dins aquel sens, la FÈLCO desvolopa d’arguments que se vòlon realistas sus çò que se pòt far concretament, en foncion dels mejans e de çò que los escolans pòdon aimar.
Es clar: sempre cal sosténer la FÈLCO dins sas analisis tecnicas dels dorsièrs e dins sas negociacions amb las autoritats francesas. Complís una òbra eroïca. Mas fa una error en renonciant a l’occitan obligatòri.
Etica
Al nivèl de l’etica, es impossible de justificar que l’occitan se limite a un ensenhament facultatiu. Bòrd que l’occitan es la lenga tradicionala de la populacion d’Occitània, es legitim que totes los escolans del país l’aprengan e que siá una matèria basica, obligatòria, fondamentala, al meteis nivèl que las matematicas. Renonciar a l’obligatorietat de l’occitan, es renonciar a l’institucion normala de l’occitan dins la vida sociala.
Tanben, ara que l’occitan es obligatòri dins las escòlas de la Val d’Aran, se pòt pas concebre qu’un occitanisme que se vòl de qualitat ause pas demandar un tractament egal dins los autres territòris d’Occitània.
L’espavental irlandés: lo marrit pretèxt
Òm pòt pretendre que l’occitan obligatòri garentís pas una practica eficaça. Es vertat... mas es pas una rason valabla, en se, per renonciar a l’occitan obligatòri.
La sociolingüistica o a demostrat dins d’estudis nombroses, e en particular dins aquel libre de Joshua Fishman que recomandi sens relambi, Reversing language shift (1991), e mai dins aquel bèl article istoric de Robèrt Lafont que cèssi pas de mençonar, “Pour retrousser la diglossie” (1984).
Donc vau reprene çai jos, un còp de mai, çò que la sociolingüistica seriosa nos ensenha e que tot occitanista ambiciós deuriá saber...
Es verai qu’en Irlanda, lo gaelic irlandés es una matèria obligatòria, e totun los irlandeses parlan massissament en anglés. Es absoludament verai que fòrça irlandeses son estats descorats a l’escòla per lo gaelic obligatòri, que lo veson desfasat e pauc atractiu.
L’insuccès del gaelic s’explica perque los irlandeses an mancat lo trabalh essencial: una lenga se transmet primièr dins las familhas e entre las generacions, e tanben dins de vesinanças de locutors actius e complets, e es en se basant sus la realitat d’aquelas familhas e vesinanças qu’òm pòt reüssir puèi una generalizacion eficaça de la lenga dins las escòlas.
Los govèrns irlandeses an volgut far lo trabalh invèrs, an tròp quichat sus las escòlas e an negligit la transmission familiala e sociala del gaelic. I cal apondre una pedagogia del gaelic sovent arcaïca e pauc agradiva. Ni los govèrns irlandeses successius, ni d’alhors las generacions successivas d’occitanistas, vòlon pas saber res d’aquelas analisis. Aital òm pòt contunhar de nos servir l’argument invalid de la malparada irlandesa, quand en realitat i a d’alternativas.
Donc, dins lo cas occitan, es clar que la prioritat es d’organizar de familhas, de rets e de vesinanças ont l’occitan se parle intensament, e de far de tal biais qu’aqueles nuclèus d’occitanofonia devengan las basas d’una reconquista lenta mas solida de la practica sociala de l’occitan.
Es a partir de tals nuclèus qu’òm pòt installar puèi, amb mai d’eficacitat, un ensenhament sistematic de l’occitan, puèi un usatge professional creissent de l’occitan, e mai un usatge oficial e prestigiós, e visar aital una recuperacion globala de la lenga a tèrme long.
L’error es de voler opausar d’un caire l’usatge social-familial e d’autre caire l’ensenhament obligatòri. L’enjòc vertadièr es que cal combinar aqueles dos objectius, en sabent que l’usatge social-familial es prioritari per servir de fondacion (coma la basa d’un ostal) e que l’ensenhament obligatòri es un objectiu legitim que s’elèva amb mai d’assegurança sus aquela fondacion preliminara (coma las parets de l’ostal que tenon melhor sus una bona basa).
Los mejans disponibles
Òm pòt pretendre que l’ensenhament obligatòri se pòt pas aplicar tecnicament, uèi. Es vertat, ara per ara. Uèi, tenèm pas pro de professors disponibles per ensenhar l’occitan a totes los escolans d’Occitània. Sèm terriblament luènh del compte.
Mas vesèm pas perqué aquò seriá una rason de renonciar a l’occitan obligatòri.
S’òm trabalha dins una estrategia pacienta de recuperacion de l’usatge de l’occitan, los nuclèus d’occitanofòns (familhas, vesinanças, rets) installaràn una situacion novèla que poirà far pression sus las autoritats per instituir mai d’occitan dins las escòlas. A mesura qu’aquela pression grandirà, òm se poirà sarrar, pauc a cha pauc, d’una ofèrta generalizada d’occitan (çò que la FÈLCO exigís amb rason), puèi d’un ensenhament obligatòri de l’occitan (çò que la FÈLCO ausa pas demandar encara).
A dicha que los progrèsses se faràn (malgrat d’obstacles inevitables e dificils), la pression dels occitanofòns conscients poirà quichar per obténer que se forme de mai en mai de professors d’occitan.
Formar de locutors competents e aüroses
La FÈLCO ramenta —amb rason— que l’ensenhament obligatòri garentís pas que i aurà una massa de “locutors competents e aüroses” en lenga nòstra.
Mas un cop de mai, vesèm pas cossí aquò pòt constituir una rason per renonciar a l’ensenhament obligatòri. Tot en assumissent l’occitan obligatòri, i a ben de pistas se per assajar d’obténer de locutors contents:
I a pas cap de rason d’opausar l’objectiu maximalista e luenchenc (l’occitan obligatòri a l’escòla) amb los objectius pus modèstes e pus immediats (condicions d’ensenhament de l’occitan, nombres de pòstes, garentida de l’ofèrta, etc.). Lo maximalisme significa pas “tot o res”. Lo maximalisme consistís a visar los ideals mai elevats en partent de las avançadas modèstas e possiblas del present immediat.
Es clar: sempre cal sosténer la FÈLCO dins sas analisis tecnicas dels dorsièrs e dins sas negociacions amb las autoritats francesas. Complís una òbra eroïca. Mas fa una error en renonciant a l’occitan obligatòri.
Etica
Al nivèl de l’etica, es impossible de justificar que l’occitan se limite a un ensenhament facultatiu. Bòrd que l’occitan es la lenga tradicionala de la populacion d’Occitània, es legitim que totes los escolans del país l’aprengan e que siá una matèria basica, obligatòria, fondamentala, al meteis nivèl que las matematicas. Renonciar a l’obligatorietat de l’occitan, es renonciar a l’institucion normala de l’occitan dins la vida sociala.
Tanben, ara que l’occitan es obligatòri dins las escòlas de la Val d’Aran, se pòt pas concebre qu’un occitanisme que se vòl de qualitat ause pas demandar un tractament egal dins los autres territòris d’Occitània.
L’espavental irlandés: lo marrit pretèxt
Òm pòt pretendre que l’occitan obligatòri garentís pas una practica eficaça. Es vertat... mas es pas una rason valabla, en se, per renonciar a l’occitan obligatòri.
La sociolingüistica o a demostrat dins d’estudis nombroses, e en particular dins aquel libre de Joshua Fishman que recomandi sens relambi, Reversing language shift (1991), e mai dins aquel bèl article istoric de Robèrt Lafont que cèssi pas de mençonar, “Pour retrousser la diglossie” (1984).
Donc vau reprene çai jos, un còp de mai, çò que la sociolingüistica seriosa nos ensenha e que tot occitanista ambiciós deuriá saber...
Es verai qu’en Irlanda, lo gaelic irlandés es una matèria obligatòria, e totun los irlandeses parlan massissament en anglés. Es absoludament verai que fòrça irlandeses son estats descorats a l’escòla per lo gaelic obligatòri, que lo veson desfasat e pauc atractiu.
L’insuccès del gaelic s’explica perque los irlandeses an mancat lo trabalh essencial: una lenga se transmet primièr dins las familhas e entre las generacions, e tanben dins de vesinanças de locutors actius e complets, e es en se basant sus la realitat d’aquelas familhas e vesinanças qu’òm pòt reüssir puèi una generalizacion eficaça de la lenga dins las escòlas.
Los govèrns irlandeses an volgut far lo trabalh invèrs, an tròp quichat sus las escòlas e an negligit la transmission familiala e sociala del gaelic. I cal apondre una pedagogia del gaelic sovent arcaïca e pauc agradiva. Ni los govèrns irlandeses successius, ni d’alhors las generacions successivas d’occitanistas, vòlon pas saber res d’aquelas analisis. Aital òm pòt contunhar de nos servir l’argument invalid de la malparada irlandesa, quand en realitat i a d’alternativas.
Donc, dins lo cas occitan, es clar que la prioritat es d’organizar de familhas, de rets e de vesinanças ont l’occitan se parle intensament, e de far de tal biais qu’aqueles nuclèus d’occitanofonia devengan las basas d’una reconquista lenta mas solida de la practica sociala de l’occitan.
Es a partir de tals nuclèus qu’òm pòt installar puèi, amb mai d’eficacitat, un ensenhament sistematic de l’occitan, puèi un usatge professional creissent de l’occitan, e mai un usatge oficial e prestigiós, e visar aital una recuperacion globala de la lenga a tèrme long.
L’error es de voler opausar d’un caire l’usatge social-familial e d’autre caire l’ensenhament obligatòri. L’enjòc vertadièr es que cal combinar aqueles dos objectius, en sabent que l’usatge social-familial es prioritari per servir de fondacion (coma la basa d’un ostal) e que l’ensenhament obligatòri es un objectiu legitim que s’elèva amb mai d’assegurança sus aquela fondacion preliminara (coma las parets de l’ostal que tenon melhor sus una bona basa).
Los mejans disponibles
Òm pòt pretendre que l’ensenhament obligatòri se pòt pas aplicar tecnicament, uèi. Es vertat, ara per ara. Uèi, tenèm pas pro de professors disponibles per ensenhar l’occitan a totes los escolans d’Occitània. Sèm terriblament luènh del compte.
Mas vesèm pas perqué aquò seriá una rason de renonciar a l’occitan obligatòri.
S’òm trabalha dins una estrategia pacienta de recuperacion de l’usatge de l’occitan, los nuclèus d’occitanofòns (familhas, vesinanças, rets) installaràn una situacion novèla que poirà far pression sus las autoritats per instituir mai d’occitan dins las escòlas. A mesura qu’aquela pression grandirà, òm se poirà sarrar, pauc a cha pauc, d’una ofèrta generalizada d’occitan (çò que la FÈLCO exigís amb rason), puèi d’un ensenhament obligatòri de l’occitan (çò que la FÈLCO ausa pas demandar encara).
A dicha que los progrèsses se faràn (malgrat d’obstacles inevitables e dificils), la pression dels occitanofòns conscients poirà quichar per obténer que se forme de mai en mai de professors d’occitan.
Formar de locutors competents e aüroses
La FÈLCO ramenta —amb rason— que l’ensenhament obligatòri garentís pas que i aurà una massa de “locutors competents e aüroses” en lenga nòstra.
Mas un cop de mai, vesèm pas cossí aquò pòt constituir una rason per renonciar a l’ensenhament obligatòri. Tot en assumissent l’occitan obligatòri, i a ben de pistas se per assajar d’obténer de locutors contents:
— Nos cal una pedagogia atractiva de l’occitan, que ja existís uèi. Los professors d’occitan son ja obligats de rendre la lenga simpatica per atraire d’escolans a causa del caractèr freule e opcional d’aquela matèria. Es un avantatge pedagogic que se pòt gardar e cultivar dins l’amira de l’obligatorietat.
— Cal valorizar l’occitan coma instrument de comunicacion. Uèi tot professor d’occitan ja deuriá assumir sa lenga amb fiertat e transmetre aquela fiertat a sos escolans. Aquò implica de presentar l’occitan coma una lenga destinada a la comunicacion totala. Aquò implica tanben de recercar una competéncia en expression, amb d’objectius gramaticals e lexicals elevats, en se basant sus una nòrma establa e un estandard estable. Del mai s’assumirà la dignitat de l’occitan ensenhat, del mai los escolans auràn enveja d’assumir lor occitanofonia, coma “locutors competents e aüroses”.
— Cal valorizar l’occitan coma instrument de comunicacion. Uèi tot professor d’occitan ja deuriá assumir sa lenga amb fiertat e transmetre aquela fiertat a sos escolans. Aquò implica de presentar l’occitan coma una lenga destinada a la comunicacion totala. Aquò implica tanben de recercar una competéncia en expression, amb d’objectius gramaticals e lexicals elevats, en se basant sus una nòrma establa e un estandard estable. Del mai s’assumirà la dignitat de l’occitan ensenhat, del mai los escolans auràn enveja d’assumir lor occitanofonia, coma “locutors competents e aüroses”.
I a pas cap de rason d’opausar l’objectiu maximalista e luenchenc (l’occitan obligatòri a l’escòla) amb los objectius pus modèstes e pus immediats (condicions d’ensenhament de l’occitan, nombres de pòstes, garentida de l’ofèrta, etc.). Lo maximalisme significa pas “tot o res”. Lo maximalisme consistís a visar los ideals mai elevats en partent de las avançadas modèstas e possiblas del present immediat.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#32 Espèri pas qu'una causa : que parlen occitan (enfin) coma parlan francés. Crentar çò de contrari ??? De qué vòl dire ??? La màger part dels ados s'exprimisson mai que correctament en lenga d'òil. Afirmar qu'escarraunhan lo francés aquò's de colha en barra, o d'esnobisme. Los liceans occitanistas son tot manca bilingües occitanoparlants.
(correctament vòl pas dire a la perfeccion)
#30 Mon car Hermann Rorschach,
te cresiai pas mai en vida dempuèi ton apendiciti! Soi content de vèire çaquela que vas plan e que t'interessas a la varietat francesa. Vertat que la cançon qu'as causit de nos prepausar auèi es un pauc vielhanchona, mas totjorn agradiva. Te'n prepausi una a mon torn
http://www.youtube.com/watch?v=dSiKw5rgM_U
bona serada
#34 Òc. Una lenga obligatòria (s'es ben ensenhada, amb de finesa pedagogica) pòt devenir un objècte valorizat, liat al desir, a la reüssida escolara, a l'integracion sociala.
Obligar, obligar… es atal qu'òm dona enveja ?
En primier luoc, com aclariment, ieu no parli pas occitan; parli una aproximation a l'occitan.
Lo frances es la lenga de un estat privilegiat: França a triomphat en dos guerras mondialas; a la bomba atomica; a de missils e submarins nuclears; a dreit de veto a las nations unidas. Lo frances es official en los jocs olympics. En definitiva, a un prestigi inmense. Parlar frances es parlar en la lenga de una de las cinc tribus de aquest monde que pot producir "mascles (o fembras) alpha".
L'espanhol, al contrari, es la lenga de un estat secundari.
Aco pot esser una petita explication per que lo nationalisme basc e catalan an tants de partidaris en Espanha e tant paucs en França.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari