Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Un collòqui per far avançar l’occitan en Provença

Aqueste dissabte 30 de novembre, faguèron a Marselha un collòqui bravament simpatic entitolat Quel avenir pour la langue d’oc? L’occitan en Provence-Alpes-Côte-d’Azur. En lengatge clar[1], aquò significa: Quin avenidor per la lenga d’òc? L’occitan en Provença-Aups-Còsta d’Azur.
 
Vos prepausi de ne legir dos còmptes renduts fòrça interessants, un de Matieu Casanòva (aicí dins Jornalet) e un autre sus lo sit web de la FÈLCO (aquí).
 
L’organizaire dau collòqui èra la coordinacion occitanista Anem Òc, qu’agropa la FÈLCO[2], Calandreta, lo Felibritge e l’IEO[3]. L’eveniment recebèt lo sosten —teoric— de la region de Provença-Aups-Còsta d’Azur, dau departament dei Bocas de Ròse e de l’aglomeracion de Marselha-Provença-Mediterranèa.
 
 
Lei felicitacions meritadas
 
Leis aspèctes positius d’aqueu collòqui son evidents e importants.
 
Lei grandeis organizacions dau provençalisme culturau (e pus largament de l’occitanisme) contunhèron d’i arborar una vision unitària sus lei questions essencialas de defensa de la lenga dau país: donc felicitem e grandmercegem l’IEO, lo Felibritge, la FÈLCO e Calandreta.
 
Leis organizaires mòstran que sabon despassar lei garrolhas ridiculas sus lei doas grafias dau provençau e dau niçard e sus la question de l’unitat de la lenga (vejatz mon analisi completa, Nosautres lei provençalistas, dins lo Jornalet dau 23.9.2013). Coma aquò, lei grops minoritaris qu’empuran lei garrolhas graficas e que pretendon separar lo provençau de la rèsta de l’occitan, es possible que vengan encara pus marginaus après lo polit collòqui de Marselha.
 
Aqueu collòqui donèt d’arguments ais elegits per incitar la region de Provença a rejónher la coordinacion interregionala de promocion de l’occitan, qu’es a se bastir ara, qu’Auvèrnhe es a i aderir, e ont ja comptam amb la participacion de Ròse-Aups, Lemosin, Aquitània, Miegjorn-Pirenèus e Lengadòc-Rosselhon.
 
Pasmens, me permeti de ramentar ai personas un pauc feblas en geografia occitana que caudrà ben completar aqueu tipe de coordinacion i apondent non solament Provença, mai tanben d’autrei territòris que cobrisson Occitània: Peitau-Charantas e lo Centre dins l’estat francés; e mai Piemont, Ligúria, Mónegue e Catalonha fòra l’estat francés.
 
D’elegits de Provença, que son pas toteis occitanistas, poguèron tocar dau det, gràcias au collòqui, una realitat culturala que, benlèu, la sabián pas pron avalorar abans. Saique, aquò li donarà una consciéncia provençala e occitana pus solida. O cau esperar.
 
Òsca ais organizaires d’Anem Òc per dessenhar aquelei perspectivas.
 
 
Lo mesprètz dau president Vausèla e dei mèdias francofòns
 
Ara, se deu senhalar dos aspèctes negatius que leis organizaires ne son pas responsables, de ges de biais.
 
Primier ponch negre: lei mèdias d’expression francofòna, que sigan occitans o francés, venguèron pas per parlar dau collòqui, a l’excepcion de La Marseillaise. Ren que lei mèdias de lenga occitana ne parlaràn de verai. Ansin subissèm encara aqueste terrible blackout mediatic qu’afècta totei leis actes occitanistas, coma de costuma, e que ja lo constataviam per lei manifestacions multitudinàrias de la coordinacion Anem Òc deis ans passats. Lo blackout dei mèdias occitans d’expression francofòna es mai que mai escandalós car demòstra que s’alinhan servilament (e sovent inconscientament) sus una vision dau Mond estrechament francesa, parisenquista e centralista. L’occitanisme a un enòrme e lòng combat de menar per resòuver aqueu problèma grèu.
 
Segond ponch negre: lo president de Provença-Aups-Còsta d’Azur, Miquèu Vausèla, venguèt pas au collòqui, maugrat que foguèsse convidat per i far una dicha. Vausèla se faguèt representar per una vicepresidenta dau conseu regionau. Vausèla mòstra ansin que rèsta un enemic de la lenga occitana. E o disi net e clar: un e-ne-mic. Se vòu pas mostrar en public amb lei defensors de la lenga dau país. Li agrada mai de sostenir lei partisans dau secessionisme lingüistic (aquelei que dison que lo provençau seriá pas d’occitan), e amb elei, sabètz, a ja agut trobat lo temps de ben s’afichar en public... Aquò es confòrme amb sa posicion ostila a tota mena de desvolopament de la lenga occitana. Oblidem jamai qu’es lo meteis Miquèu Vausèla, en 1992, que conselhèt lo president francés François Mitterrand per inserir dins la constitucion francesa la modificacion de l’article 2, que ditz que “La lenga de la republica es lo francés”: ara, aquel apondon sèrv dempuei vint ans de pretèxt per refusar tota oficializacion e tota promocion seriosa de l’occitan dins l’estat francés (accessòriament, empacha d’aplicar la Carta Europèa dei Lengas Regionalas e Minoritàrias...). Vausèla mòstra ansin que compren ren ni a son país d’Occitània, ni a sa region de Provença, ni a sa cultura, e qu’a pas la mendre intelligéncia deis espacis europèus e mediterranèus.
 
Un jorn, seriá formidable se leis occitanistas poguessiam demostrar a la populacion provençala que tenèm, a la tèsta de Provença, un president inculte e antiprovençau.
 
 
Leis errors que se podián evitar
 
Ara me rèsta de senhalar d’errors extraordinàrias que leis organizaires d’Anem Òc causèron e que, pasmens, leis aurián pogut evitar facilament.
 
Primiera error espectaclosa: lei rars lingüistas convidats èran pas d’especialistas de l’occitan.
 
Mederic Gasquet-Cyrus èra lo mediator: aquel òme es mèstre de conferéncia de l’Universitat d’Ais-Marselha, es especialista dau francés regionau de Provença mai es totalament estrangier a la lingüistica dedicada a l’occitan. En mai d’aquò, a agut declarat publicament que seguís Felip Blanchet en pretendent que lo provençau seriá pas d’occitan... Es fòrça curiós qu’Anem Òc aja fach aquela chausida quand èra question de trobar un mediator nèutre.
 
Un autre lingüista convidat foguèt lo celèbre lingüista francés Claude Hagège, que faguèt una sèria de declaracions grossierament faussas e surrealistas sus la lenga d’òc, sens la mendre vergonha ni solament lo mendre dobte. Èsser un lingüista mediatic e reconegut, aquò sufís pas per parlar de l’occitan amb competéncia... Que se passèt dins la tèsta deis organizaires d’Anem Òc per chausir Claude Hagège? Saique, se pensèron que de convidar un lingüista “francés”, aquò marcariá ben?
 
Tanben convidèron Salem Chaker, un excellent lingüista especialista dau berbèr, favorable a l’occitan, extrèmament competent e clafit de qualitats umanas. Vos conselhi de legir e consultar Chaker per tot çò que pertòca lo berbèr. Pasmens, aqueu grand scientific es pas un especialista de l’occitan...
 
Donc pausi una question simpla ais organizaires d’Anem Òc: coma va que dins un collòqui dedicat a l’occitan, se faga pas venir un sol lingüista especializat en occitan? Dins aquò, leis organizaires pòdon pas ignorar que la lingüistica occitana es un sector actiu de la recèrca scientifica, amb de cercaires competents, disponibles per un tau collòqui.
 
De maudisents creiràn benlèu que ieu seriáu gelós perque foguèri pas convidat au collòqui. Aquò es pas la question. I a pron de lingüistas, ben pus coneguts e experimentats que ieu, qu’aurián pogut e degut representar dignament la lingüistica occitana dins aqueu collòqui.
 
Segonda error: coma va que dins un collòqui dedicat a l’occitan, tota la comunicacion se faga exclusivament en francés? Aqueu biais de far revèrta una mentalitat arcaïca qu’es pus possibla ni justificabla en 2013. Siam pus dins leis ans 50. Uei, l’occitanisme culturau intègra de mai en mai la bòna abitud de se servir de l’occitan per comunicar en public. Lo collòqui auriá donc degut fornir un títol, un triptic, un programa e d’informacions en occitan (amb una traduccion eventuala en francés, figurant naturalament après la version en occitan). Parier, lei comunicacions oralas dau collòqui aurián degut preveire una bòna proporcion de dichas prononciadas en lenga occitana (eventualament amb de sostítols en francés per videoprojector, o senon en fornissent un resumit bilingüe de papier ai participants que o demandèsson).
 
Una usança preferenciala e assumida de l’occitan a l’orau e a l’escrich, si qu’auriá donat mai de credibilitat per presentar l’occitan coma lenga de comunicacion. Caliá propagar l’idèa (defendre l’occitan) en l’illustrant amb leis actes (comunicar en occitan). Leis elegits e lei presents non occitanistas, probable, serián estats impressionats de maniera pus positiva, i aurián cregut mai...
 
Tresena error: lo programa anonciava pas grand causa sus la recuperacion sociala de l’occitan, que pasmens es lo tèma essenciau dau periòde que vivèm. Aqueste tèma pren de mai en mai de plaça dins l’occitanisme militant (ont li dison socializacion de la lenga) e es ben estudiat en sociolingüistica (ont li dison inversion de la substitucion lingüistica, en anglés reversing language shift, vejatz Robèrt Lafont e Joshua Fishman). Es clar que lo collòqui manquèt una question fondamentala.
 
Aquela incapacitat d’escotar, de consultar e de far venir de lingüistas competents en occitan, benlèu s’explica per aquela vielha maufisança que dura entre “occitanistas militants” e “occitanistas universitaris”. Es un problèma que Robèrt Lafont ja denonciava dins leis ans 1970 e que provoquèt una scission de l’IEO en 1981. Es un andicap tipic e inquietant dau movement occitan, unic dins lo Mond, que se constata gaire dins leis autrei minoritats lingüisticas.
 
Aqueu collòqui de Marselha arborèt donc una ambicion tras que positiva, en incitant la region de Provença a ragantar son retard manifèst en politica lingüistica. Aqueu rescòntre lo caliá far. Mai la concepcion dau collòqui foguèt pas au nivèu de l’ambicion. Ara es dich e explicat. Lo còp que ven, lei “militants” poiràn pas pretendre que lei lingüistas leis ajudan pas.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
___________
[1] Lei legeires finòchos auràn comprés lo segond gra e la distanciacion sociolingüistica.
[2] A travèrs dei doas brancas provençalas de la FÈLCO: l’Associacion dei Professors de Lenga Regionala (APLR, per l’Acadèmia de Niça) e l’Associacion per l’Ensenhament de la Lenga d’Òc (AELÒC, per l’Acadèmia d’Ais-Marselha).
[3] A travèrs de la branca provençala de l’IEO, que s’apèla lo CRÈO. Avís! Cau pas confondre: 1º lo CRÈO Provença (Centre Regionau d’Estudis Occitans), pertanhent a l’IEO; 2º d’autrei grops apelats tanben CRÈO (Centre Regionau de l’Ensenhament de l’Occitan) que son elei de brancas de la FÈLCO dins certanei regions (mai pas en Provença ont lei doas brancas de la FÈLCO s’apèlan APLR e AELÒC). Avètz ben seguit?

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Michèu Neumuller
32.

D'aquel eveniment qu'ai acompanhat tre la debuta coma jornaliste fa quasi dos ans e qu'ai cobèrt per Aquò d'Aquí, ne'n veiratz en francès http://www.aquodaqui.info/Anem-Oc-entre-succes-et-lacunes_a455.html pòdi dire una causa a prepaus de sa mediatisacien : li a agut deguna comunicacien a la pressa, d'un biais seriós. Lei bailes dau colloqui n'an pas vists la necessitat, e an pas trobats interessant de prendre un avis professionau. Lo black-out que ditz Domergue Sumien siguèt ben ajudat par l'absencia de relacien pressa deis organisators. Aquò segur lo fau reformar.

  • 4
  • 0
Gerard Joan Barceló Pèiralata
31.

Bòn, me senti un pauc responsable dau debat sus la manifestacion en Provença, en particular a Marselha: ne'n parlèri primier aicí... De segur, se se pòt far, i ajudarai amb totei mei fòrças, es clar... Pasmens, mai qu'au nombre de manifestants me sembla qu'avèm de chifrar a l'impacte mediatic, e cresi qu'una manifestacion a Marselha, una vila granda, la mai granda d'Occitània, pauc acostumada a la preséncia massissa de l'occitanisme, ne'n tendriá un. Leis isolacionistas provençaus nos farián de publicitat en denonciant nòstra invasion, e, mai seriosament, après tres manifestacions dins de vilas mejanas (tròp associadas a la mitologia de la Crosada) e una, enfin, dins una vila granda, Tolosa, cau conquistar de territòris nòus. Vòli un crescendo: una vila granda, la mai granda d'Occitània e que done pas l'impression desagradiu que l'occitanisme, au fons, siga solament lengadocian.

Cèrtas, lei gascons se dirián que lor caudriá far un pauc mai d'esfòrç per venir mai Marselha es una vila accessibla, e relativament pròcha dei Valadas occitans que ja nos mandèt de monde, e mai a Tolosa. Dins l'ostalariá ont dormiguèri, un grop de jovents i èra tanben, per exemple, fièrs de portar nòstra bandiera. Simbolicament, es una vila importanta: nos fai sortir de Lengadòc; patís de problèmas que se pòdon explicar per lo colonialisme francés, aumens parcialament; es un pòrt, doncas un luòc dobèrt au mond que representa ben la vision de nòstra cultura; es provençala, dins la region mai poblada d'Occitània que foguèt tanben lo brèç de nòstre reviscolament culturau.

Totei a Marselha!

  • 14
  • 1
Mathieu Castel Marselha
30.

#28 Me corregissi : Besiers, Carcassona X2 e Montpelhier

Se la tòca d'aquelei manifestacions ES d'ajudar a la visibilitat deis associacions occitanistas de LR e pas a portar la paraula de pertot e a mostrar son sostenh en TOTEI leis associacions que se bolegan per far viure l'occitan de pertot sus son supausat territòri, va fau dire directament.

E lo còp d'après m'onte serà ? Sèta ? Pesenàs ? Narbona ?

  • 10
  • 0
Mathieu Castel Marselha
29.

#28 Perqué Montpelhier es, justament encò deis autres :) !!!

Farà quatre còps en Lengadòc Rosselhon (Besiers X2, Carcassona e Montpelhier )e un còp en Miegjorn Pireneus (Tolosa).

Se la tòca d'aquelei manifestacions d'ajudar a la visibilitat deis associacions occitanistas de LR e pas a portar la paraula de pertot e a mostrar son sostenh en TOTEI leis associacions que se bolegan per far viure l'occitan de pertot sus son supausat territòri, va fau dire directament.

  • 9
  • 0
Pamoc 13
28.

#18 Rectificacion d’informacions :
« …Una manif unenca a Montpelhièr es estada envisatjada per Calandreta + IEO… »
- Non pas per Calandreta + IEO mai per totei lei presents e an aqueste acamp dau 29/10/13, a Carcassona, i aviá tanben quand se parlèt d’aquò un representant de la FELCO que siguèt pas còntra aquesta idèia.
- D’autra part, la non-respònsa de la FELCO a la proposicion de Calandreta d’una pacha de conviviéncia nos a fach perdre un an.
E au 3/12/2013, avèm pas agut de respònsa clara a la proposicion facha per l’IEO (lo 15/12/2012) de reactivar la Coordinacion Anem Òc, ambé totei sei compausantas. Benlèu ben que l’aurem après l’AG dau 7/12/13 ?
- Organizar, ara en sieis mes, una manif unenca es una tòca grandarassassa, mai au mens va sabèm faire se tot lo monde prend sa part d’òbra!
Organizar quatre ò cinc manifestacions esparpapalhadas, per que donan una vision unitària e de fòrça de pression, per que sigan vesedoiras recampant desenats de miliers de personas… demandariá encara mai de trabalh e de coordinacion qu’una soleta !

E perqué totjorn encò deis autrei e pas a Montpelhier ?

  • 2
  • 1

Escriu un comentari sus aqueste article