Opinion
Parlatz data? Wikidata coma lenga universala de l’Internet liure
Las lengas son d’instruments potents per crear de comunitats, partejar de coneissenças e servar l’eritatge. Tanben dins las tecnologias, la lenga es importanta per gardar e partejar d’informacions, que siá per l’educacion, sus de plataformas socialas, o amb d’assistents vocals. Pasmens, unas lengas pichonas son cada còp mai amenaçadas de disparicion. Es per aquò que Wikidata s’esfòrça de promòure la diversitat lingüistica e lo multilingüisme demest los projèctes de Wikimedia e mai enlà.
Uèi, Wikipèdia existís en 309 lengas diferentas. Amai, i a mantunas aplicacions e foncionalitats dins Wikidata qu’an per tòca de renfortir las lengas mai pichonas, coma la lenga romana occitana e sa sòrre la catalana. Wikidata es una basa de coneissenças liurament modificabla, qu’es compatibla amb Wikipèdia mas que provesís tanben de donadas coma una font comuna per una miriada d’autras plataformas e d’aisinas. La mission de Wikidata es de “donar a mai de monde mai d’accès a mai de coneissença”. (Doncas, per la Jornada internacionala de la lenga mairala, volèm suslinhar quinas contribucions de Wikidata ajudan las lengas a prosperar dins de Wikipèda e dins lo monde numeric.)
Per consequent los desvolopaires de Wikidata e sa comunitat se concentran sus doas causas a prepaus de las lengas: ajudan a fornir de contenguts en mantunas lengas, e permeton las interracions en diferentas lengas. Lydia Pintscher, gestionària de produch per Wikidata: “La lenga es una part importanta de la creacion d’una comunitat e d’una tecnologia inclusiva e divèrsa. Aquò es especialament important uèi pr’aquò que mai en mai de nòstra vida depend de la tecnologia e de son interrelacion amb la lenga. En çò de Wikidata, volèm pas daissar degun defòra perque parla una autra lenga.”
Las Donadas dins los projèctes de lenga de Wikipèdia
Una utilizacion de las donadas sus Wikipèdia es sul quite site Wikipèdia. Las donadas Wikidata pòdon èsser reutilizadas dins las entradas de las bóstias d’informacions. Aquò fa venir la modificacion e l’actualizacion de las paginas mai aisidas, pr’aquò que lo redactor a pas d’actualizar los articles manualament. Aquesta foncionalitat es utila per totas las Wikipèdias. Dins de pichonas comunitats coma la catalana o basca, aquò significa que mai de paginas pòdon èsser mesas a jorn per çò que lo trabalh demanda mens de redactors. Las donadas pòdon tanben èsser utilizadas dirèctament dins los articles via los modèls de presentacion, coma dins aqueste exemple basc e dins lo placeholder de l’article que son utilizats dins la Wikipèdia galesa.
Lexèmas: una nòva forma de donadas e de relacion entre lengas
Lo multilingüisme es al còr de Wikipèdia. Dempuèi lo començament, qual que siá element ligat a un objècte de coneissença e tota proprietat pòdon aver un nom dins una lenga compatibla. Dempuèi 2018, Wikidata garda tanben un tipe novèl de donada: los mots, descriches en plen de lengas. Aquesta informacion es una donada lexicograficala. Las lexèmas son de punts concrèts de las donadas de lexicografia. Amb totas las combinasons de lengas qu’existisson sul projècte Wikimedia, de possibilitats complètament novèlas se dobrisson: las traduccions d’una lenga a una autra venon possiblas, encara qu’un diccionari estampat d’aquestas lengas existisca pas. Pòt èsser generat amb de donadas estructuradas tocant las lengas. Podètz ne saber mai sul modèl de donadas a la pagina de documentacion e legir tocant la lexicografia sus la publicacion d’aqueste blòg.
Las aplicacions de lenga qu’utilizan Wikidata
Wikidata ajuda tanben les lengas jos-representadas a produire d’aisinas e de tecnologias que lor cal. Se concentrar sus de lengas e grops marginalizats es sovent considerat coma pas avantatjós d’un unt de vista financièr per las grandas entrepresas. Pasmens, pr’amor que Wikidata es dubèrt e complètament liure, de comunutats petitas pòdon construire lors aisinas e integrar las donadas a d’aplicacions existentas.
Lingua Libre es una bibliotèca d’enregistraments àudio que tot lo monde pòt completar. En enregistrant de mots, provèrbis o de frasas. Lo site web utiliza Wikibase e las donadas de Wikidata tanben e fins ara 100 000 fichièrs àudio son estats enregistrats en 46 lengas gràcias a 128 locutors actius.
Egunean Behin (Un còp per jorn) es una aplicacion per mobil en basc que provesís de quiz e d’anecdòtas. L’aplicacion tòrna utilizar las donadas de Wikidata, Wikipèdia e Wikimedia Commons. L’aplicacion ajuda a metre en avant de coneissenças regionalas e linguisticas e es utilizada per 1 de 10 bascofòns.
Accès via las donadas
Wikidata a un objectiu clar de donar accès a mai de monde a mai de coneissenças. Lo lengatge es un factor crucial per encoratjar la compreneson e menar tot lo monde sus la via de l’Internet vertadièrament liure. Sos esfòrces a promòure la diversitat de lengas servís a encoratjar la diversitat lingüistica e los escambis multiculturals sul projècte Wikimedia e per delà. Per consequent, Wikimedia vos convida a utilizar sas donadas per vòstres objectius e a desvolopar d’aisinas que vos e vòstra comunitat requerissètz.
Se volètz ne saber mai tocant Wikimdata e las lengas e que volètz encontrar de monde amb aquesta mentalitat que trabalhan sul partatge d’informacions dins de lengas minoritàrias, vejatz la pagina de The Celtic Knot Wikimedia Language Conference a Limzrick del 9 al 10 de julhet de 2020.
Article original: Do you speak data? Wikidata as the Open Internet’s universal language
Uèi, Wikipèdia existís en 309 lengas diferentas. Amai, i a mantunas aplicacions e foncionalitats dins Wikidata qu’an per tòca de renfortir las lengas mai pichonas, coma la lenga romana occitana e sa sòrre la catalana. Wikidata es una basa de coneissenças liurament modificabla, qu’es compatibla amb Wikipèdia mas que provesís tanben de donadas coma una font comuna per una miriada d’autras plataformas e d’aisinas. La mission de Wikidata es de “donar a mai de monde mai d’accès a mai de coneissença”. (Doncas, per la Jornada internacionala de la lenga mairala, volèm suslinhar quinas contribucions de Wikidata ajudan las lengas a prosperar dins de Wikipèda e dins lo monde numeric.)
Per consequent los desvolopaires de Wikidata e sa comunitat se concentran sus doas causas a prepaus de las lengas: ajudan a fornir de contenguts en mantunas lengas, e permeton las interracions en diferentas lengas. Lydia Pintscher, gestionària de produch per Wikidata: “La lenga es una part importanta de la creacion d’una comunitat e d’una tecnologia inclusiva e divèrsa. Aquò es especialament important uèi pr’aquò que mai en mai de nòstra vida depend de la tecnologia e de son interrelacion amb la lenga. En çò de Wikidata, volèm pas daissar degun defòra perque parla una autra lenga.”
Las Donadas dins los projèctes de lenga de Wikipèdia
Una utilizacion de las donadas sus Wikipèdia es sul quite site Wikipèdia. Las donadas Wikidata pòdon èsser reutilizadas dins las entradas de las bóstias d’informacions. Aquò fa venir la modificacion e l’actualizacion de las paginas mai aisidas, pr’aquò que lo redactor a pas d’actualizar los articles manualament. Aquesta foncionalitat es utila per totas las Wikipèdias. Dins de pichonas comunitats coma la catalana o basca, aquò significa que mai de paginas pòdon èsser mesas a jorn per çò que lo trabalh demanda mens de redactors. Las donadas pòdon tanben èsser utilizadas dirèctament dins los articles via los modèls de presentacion, coma dins aqueste exemple basc e dins lo placeholder de l’article que son utilizats dins la Wikipèdia galesa.
Lexèmas: una nòva forma de donadas e de relacion entre lengas
Lo multilingüisme es al còr de Wikipèdia. Dempuèi lo començament, qual que siá element ligat a un objècte de coneissença e tota proprietat pòdon aver un nom dins una lenga compatibla. Dempuèi 2018, Wikidata garda tanben un tipe novèl de donada: los mots, descriches en plen de lengas. Aquesta informacion es una donada lexicograficala. Las lexèmas son de punts concrèts de las donadas de lexicografia. Amb totas las combinasons de lengas qu’existisson sul projècte Wikimedia, de possibilitats complètament novèlas se dobrisson: las traduccions d’una lenga a una autra venon possiblas, encara qu’un diccionari estampat d’aquestas lengas existisca pas. Pòt èsser generat amb de donadas estructuradas tocant las lengas. Podètz ne saber mai sul modèl de donadas a la pagina de documentacion e legir tocant la lexicografia sus la publicacion d’aqueste blòg.
Las aplicacions de lenga qu’utilizan Wikidata
Wikidata ajuda tanben les lengas jos-representadas a produire d’aisinas e de tecnologias que lor cal. Se concentrar sus de lengas e grops marginalizats es sovent considerat coma pas avantatjós d’un unt de vista financièr per las grandas entrepresas. Pasmens, pr’amor que Wikidata es dubèrt e complètament liure, de comunutats petitas pòdon construire lors aisinas e integrar las donadas a d’aplicacions existentas.
Lingua Libre es una bibliotèca d’enregistraments àudio que tot lo monde pòt completar. En enregistrant de mots, provèrbis o de frasas. Lo site web utiliza Wikibase e las donadas de Wikidata tanben e fins ara 100 000 fichièrs àudio son estats enregistrats en 46 lengas gràcias a 128 locutors actius.
Egunean Behin (Un còp per jorn) es una aplicacion per mobil en basc que provesís de quiz e d’anecdòtas. L’aplicacion tòrna utilizar las donadas de Wikidata, Wikipèdia e Wikimedia Commons. L’aplicacion ajuda a metre en avant de coneissenças regionalas e linguisticas e es utilizada per 1 de 10 bascofòns.
Accès via las donadas
Wikidata a un objectiu clar de donar accès a mai de monde a mai de coneissenças. Lo lengatge es un factor crucial per encoratjar la compreneson e menar tot lo monde sus la via de l’Internet vertadièrament liure. Sos esfòrces a promòure la diversitat de lengas servís a encoratjar la diversitat lingüistica e los escambis multiculturals sul projècte Wikimedia e per delà. Per consequent, Wikimedia vos convida a utilizar sas donadas per vòstres objectius e a desvolopar d’aisinas que vos e vòstra comunitat requerissètz.
Se volètz ne saber mai tocant Wikimdata e las lengas e que volètz encontrar de monde amb aquesta mentalitat que trabalhan sul partatge d’informacions dins de lengas minoritàrias, vejatz la pagina de The Celtic Knot Wikimedia Language Conference a Limzrick del 9 al 10 de julhet de 2020.
Article original: Do you speak data? Wikidata as the Open Internet’s universal language
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Mercés per aquel brave article. M'agradarià d'aver mai d'information subre la WikiData occitana e mai lo wikidiccionari occitana. Son una part bèla e novèla del trabalh occitanista e non s'en parla pas pro.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari