Opinion
Mitologia del viatge: impressions cubanas
Yo soy un hombre sincero
De donde crece la palma
Y antes de morirme quiero
Echar mis versos del alma
Atal s’obrísson los Versos Sencillos[1] del poeta e heròi nacional cuban José Martí, que tanplan foguèron coneguts internacionalament gràcias a lor adaptacion musicala dins la cançon GuajiraGuantanamera[2]. Enfin, a ieu tanben, me cal èsser sincèr. O tentarai èsser dins las linhas que seguísson.
Qualques clichés de Cuba
Faguèri recentament un viatge a Cuba. Cuba, coma sabètz es un país à part coma dison en francés. Considerat coma una dictadura communista de metre dins la mateissa casa que la China o la Corea del Nòrd, la vertat es que Cuba, despuèi la casuda de l’URSS, que manteniá son economia jos perfusion, coneguèt çò que polidament apèlan lo periodo especial e se trapèt dins una situacion de desespèr terrible. Despuèi alara, los cubans subrevivon pas que gràcias al torisme, qu’es vengut l’unica sorça de revenguts, lo salut del país. Tant val dire qu’a Cuba, lo torista, aquela quimèra modèrna, cap de lion, còs de cabra e coa de sèrp, mai l’aparelh fotografic, lo bermudà e la camisa a flors, es fòrça benvengut. E mai s’es pas segurament la sola explica es totjorn plan susprenent de conèisser la securitat e la patz (aparenta) qu’environan las calles de las ciutats cubanas. Mas de descriure mon viatge personal, nimai de dissertar sus l’istòria o la politica cubana, foguèt la rason d’aquel article.
A la vertat, cresi que Cuba es un país que pòt pas daissar indiferent. Es un país que, tre sas capitadas realas: santat, educacion, e sos fracasses reals: totas las libertats son pas garantidas, lo bilanç economic, encara que – quizá?- per aquel darrièr, l’infame bloqueo ianqui ne siá certament mai responsable que lo socialcastrisme - Cuba manca pas de nos interrogar politicament. Viatjar a Cuba, es viatjar dins lo cemitèri de las idèas e dels sòmnis d’un mond melhor, fracassats sus la dura ròca de la Realpolitik e de la violéncia del sègle XX. La volontat d’escriure quicòm al respècte me traversèt mai d’un còp. Mas soy un hombre sincero, mon viatge foguèt tròp cort a mon sens, per que ieu posca dire quicòm que valga la pena d’èsser legit. Amai, lo subjècte es d’actualitat en França e d’èsser d’actualitat, aquò m’interessa pas.
Vos contarai alara d’autras causas, reflexions e soscadissas inspiradas per un sejorn cuban. Ai comprés dins aquesta visita a Cuba, país, coma diguèri, tres còps subrecargat de torisme, quicòm a prepaus de la natura pròpria del viatge.
Partirai de l’evidéncia: que lo torisme me sembla èsser la perversion modèrna, dins son accepcion liberala e industriala, del “viatge” e de l’exploracion o de l’explotacion de la riquesa cultura del mond. En aquel sens, lo “viatge toristic” a mon sens, meritís plan pauc l’apelacion de “viatge” e representa mailèu l’expression contemporana la mai flagranta de la “fin dels viatges” anonciada per Claude Lévi-Strauss dins l’incipit de Tristes Tropiques en 1955[3]. Apelèm, se volètz ben, los desplaçaments sens interés economic, dins de paises estrangièrs, que fan d’unes òmes modèrnes – sovent blancs e occidentals, pro rics e ocioses per aquò far, sejorns o visitas, òc, mas “viatges”, nàni, mossur!
D’alhors qué de mai “toristic” que la nocion de “cliché”? Es-a-dire de prejutjat, d’error, de ja-tot-farlabicat, esperat, preparat, racontat, previst, fasent que lo rescontre inatendut e estonant d’una cultura a l’autra, transformant prigondament lo que viatja e fasent d’el bensai un autre òme, aquò dins lo viatge de torisme pòt pas jamai advenir. Lo torista – l’usatge del lengatge en francés n’es un exemple simptomatic, “fa” los países: on a fait la Thaïlande o encara on a fait Cuba. Quina absurditat, a i pensar ben, la dels que viatjan coma van al zoo!
“La dictatura de l’òm’” en viatge
Pasmens, sens voler anticipar sus mon idèa finala – qu’es de dire qu’infine, la nocion de “viatge” es un mite literari, dins un sens especific, ja qu’en fach lo “viatge” existís pas que tre une mesa en discors (raconte, descripcion, relacion, istòria, biografia e tanben lo blòcs e autres mejans actuals) sens la quala los eveniments viscuts dins los diverses desplaçaments aurián pas gaire de consisténcia ontologica, lo torisme, per reprene lo vocabulari heideggerian de la granda òbra de 1927, Sein und Zeit (Èsser e Temps), ja que parlèri “d’autenticitat”, me sembla èsser justament lo regim de la nòstra “mediocritat”, la de l’òme “mejan” d’uèi - es pauc o pro lo sens etimologic de mediocritas en latin, çò que lo filosòf alemand sonèt “la dictatura del’òm’“, applicada aicí al viatge. Legiscam un passatge, d’aquel famós § 27 consacrat a la nocion de “òm” per prene ben la mesura de l’importància e de l’actualitat d’aquel fenomèn:
“En usant dels transpòrts en comun e dels servicis d’informacion (jornals per exemple) cadun es semblable a tot autre. Aquel èsser-en-comun dissòlv completament lo Dasein (l’èsser-aquí, l’existéncia) qu’es mieu dins lo mòde d’èsser d’autrú, de tala manièra que los autres desparéisson mai que mai amb çò qu’an de distinct e d’expressadament particular. Aquela situacion d’indifferéncia e d’indistinccion permet al’Òm’ (das Man) de desvelopar sa dictatura caracteristica. Nos amusam, Nos distrasèm, coma’òm’ s’amusa; legissèm, vesèm, jutjam de literatura e d’art, coma’òm’ vei e coma’òm’ jutja; e mai nos alonham de las’grandas multituds’ coma’òm’ s’en alonha; trapam “escandalós” çò’qu’òm’ trapa escandalós. Lo’Òm’ qu’es degun de determinat e qu’es tanben tot lo mond, ben que siá pas la soma de totes, prescriu a la realitat quotidiana son mòde d’èsser. (…)”[4]
Devi confessar una cèrta fascinacion per aquel tèxt, mas tanben una resèrva que manca pas de far emergir. Puèi que, se sèm totes, me sembla, mai o mens d’acòrdi per malmenar lo “òm”, es-a-dire lo brave toristàs en bermudà e aparelh fotò, a ben pensar, cal plan veire un problèma dins tot aquò: al nom de qué criticam “l’inautenticitat” del viatge toristic, tot emplit de mediocritas, tot confòrme a la dictatura del “òm”, que fa dire a d’unes, mas lo fenomèn es pas sonque lingüistic, aquelas estupiditats: “on a fait la Chine”? Se pòt resumir de civilizacions de mai d’un milenàri, e mai las mens milenarias, a doas setmanas de TourOperator? Pasmens, se partissi de l’evidéncia, cal ben metre en valor lo problèma aicí present: qu’es aquò, un viatge “autentic”?
Paradòxe conformista
Car tombarai pas, amics legeires, dins la trapèla de la sola critica de l’inautenticitat del sistèma toristic e de “la fin dels viatges” consequenta. D’efièch, parlar de “l’inautenticitat del viatge toristic”, es encara tombar, çò sembla, dins las “valors” toristicas, puèi qu’es encara supausar aiçò que desira lo torista: l’autenticitat supausada del rescontre amb la cultura o lo país que se visita. Es justament aquò, çò pervèrs dins lo fach toristic: lo sistèma toristic se noirís de sa pròpria contradiccion.
Cresi sincerament que degun torista inteligent posca voler vertadièrament “èsser (o parèisser) torista”, çò que cèrca, me sembla, es justament l’autenticitat del rescontre, çò que vòl de verai es viatjar e non pas “toristalhar”, se gausi dire. Es aquí tota la fòrça del tèxte de Heidegger: la negacion del “òm”, lo desir de se distinguir de la “multitud” e de la mediocritat, es una part formatritz d’aquela mediocritat, es un element essencial de la conformitat: “nos alonham de las’grandas multituds’ coma’òm’ s’en alonha”. L’anticonformisme es encara una expression del conformisme, son suprèm paradòxe. D’ailà tot l’esforç de las “agéncias de viatge”, dont la forma mateissa me sembla un oximoron, que volon ofrir çò melhor, “çò mai autentic” a lors clients, essent aquò, ça que là, tot simplament impossible.
Terminarai en disent que l’òdi al torista es, cèrtas, una de las passions las mai simplas de cultivar. S’acompanha d’un cèrt “romantisme” del viatge, qu’es el tanben plan facil de desvolopar, a condicion que viatjèm pas, basta de legir! Lo mesprés per çò toristic, pasmens, es justament prigondament complici de son objècte. Que siam torista sincèr o, en brave “romantic del viatge”, que detestèm tot çò que representa lo torista caricatural, dins sos aspèctes neocolonials, son estupiditat, son desir de sensacions, son ignorança, supausam, totjorn en contrapunt, l’autenticitat d’un viatge possible, dins aquel sens, sèm encara e totjorn torista. Òr, es justament aquela nocion de viatge “autentic” que vòli questionar, per tentar de dintrar dins la mecanica estranha d’aquel romantisme, que s’apuèja sus la nocion de “viatge” e que preten se distinguir de la “toristalha”.
Las “agéncias de viatge”, entre autres, fan lor profit en valorizant la descobèrta, “l’autre”, l’exotisme, l’estrangièr, lo lontan, lo dépaysement e fan de las culturas e dels òmes pas mai que de mercanderiás, segon un procés que lo pensaire Georg Lukács teorizèt justament jol nom de reificacion (Verdinglichung)[5]. Lo devenir-mercanderiá dels òmes e de lor vida, es-a-dire lor abstraccion e lor alienacion, tot aquò fa part finalament d’una mena “d’ideologia (liberala) del viatge”, ela-mateissa fondada sus una “mitologia” dont patissèm mai que mai al temps que sèm e qu’apelariái aicí la “mitologia del viatge”. Benlèu que se cal rendre a l’evidéncia, los viatges, se quicòm coma aquò a ja existit, son una causa del passat. L’estudi brèu, aquí iniciat, aurà per fin de se posicionar filosoficament en tractant las questions seguentas: se pòt vertadièrament “viatjar”? Qual es lo sens del mòt “viatge”?
De donde crece la palma
Y antes de morirme quiero
Echar mis versos del alma
Atal s’obrísson los Versos Sencillos[1] del poeta e heròi nacional cuban José Martí, que tanplan foguèron coneguts internacionalament gràcias a lor adaptacion musicala dins la cançon GuajiraGuantanamera[2]. Enfin, a ieu tanben, me cal èsser sincèr. O tentarai èsser dins las linhas que seguísson.
Qualques clichés de Cuba
Faguèri recentament un viatge a Cuba. Cuba, coma sabètz es un país à part coma dison en francés. Considerat coma una dictadura communista de metre dins la mateissa casa que la China o la Corea del Nòrd, la vertat es que Cuba, despuèi la casuda de l’URSS, que manteniá son economia jos perfusion, coneguèt çò que polidament apèlan lo periodo especial e se trapèt dins una situacion de desespèr terrible. Despuèi alara, los cubans subrevivon pas que gràcias al torisme, qu’es vengut l’unica sorça de revenguts, lo salut del país. Tant val dire qu’a Cuba, lo torista, aquela quimèra modèrna, cap de lion, còs de cabra e coa de sèrp, mai l’aparelh fotografic, lo bermudà e la camisa a flors, es fòrça benvengut. E mai s’es pas segurament la sola explica es totjorn plan susprenent de conèisser la securitat e la patz (aparenta) qu’environan las calles de las ciutats cubanas. Mas de descriure mon viatge personal, nimai de dissertar sus l’istòria o la politica cubana, foguèt la rason d’aquel article.
A la vertat, cresi que Cuba es un país que pòt pas daissar indiferent. Es un país que, tre sas capitadas realas: santat, educacion, e sos fracasses reals: totas las libertats son pas garantidas, lo bilanç economic, encara que – quizá?- per aquel darrièr, l’infame bloqueo ianqui ne siá certament mai responsable que lo socialcastrisme - Cuba manca pas de nos interrogar politicament. Viatjar a Cuba, es viatjar dins lo cemitèri de las idèas e dels sòmnis d’un mond melhor, fracassats sus la dura ròca de la Realpolitik e de la violéncia del sègle XX. La volontat d’escriure quicòm al respècte me traversèt mai d’un còp. Mas soy un hombre sincero, mon viatge foguèt tròp cort a mon sens, per que ieu posca dire quicòm que valga la pena d’èsser legit. Amai, lo subjècte es d’actualitat en França e d’èsser d’actualitat, aquò m’interessa pas.
Vos contarai alara d’autras causas, reflexions e soscadissas inspiradas per un sejorn cuban. Ai comprés dins aquesta visita a Cuba, país, coma diguèri, tres còps subrecargat de torisme, quicòm a prepaus de la natura pròpria del viatge.
Partirai de l’evidéncia: que lo torisme me sembla èsser la perversion modèrna, dins son accepcion liberala e industriala, del “viatge” e de l’exploracion o de l’explotacion de la riquesa cultura del mond. En aquel sens, lo “viatge toristic” a mon sens, meritís plan pauc l’apelacion de “viatge” e representa mailèu l’expression contemporana la mai flagranta de la “fin dels viatges” anonciada per Claude Lévi-Strauss dins l’incipit de Tristes Tropiques en 1955[3]. Apelèm, se volètz ben, los desplaçaments sens interés economic, dins de paises estrangièrs, que fan d’unes òmes modèrnes – sovent blancs e occidentals, pro rics e ocioses per aquò far, sejorns o visitas, òc, mas “viatges”, nàni, mossur!
D’alhors qué de mai “toristic” que la nocion de “cliché”? Es-a-dire de prejutjat, d’error, de ja-tot-farlabicat, esperat, preparat, racontat, previst, fasent que lo rescontre inatendut e estonant d’una cultura a l’autra, transformant prigondament lo que viatja e fasent d’el bensai un autre òme, aquò dins lo viatge de torisme pòt pas jamai advenir. Lo torista – l’usatge del lengatge en francés n’es un exemple simptomatic, “fa” los países: on a fait la Thaïlande o encara on a fait Cuba. Quina absurditat, a i pensar ben, la dels que viatjan coma van al zoo!
“La dictatura de l’òm’” en viatge
Pasmens, sens voler anticipar sus mon idèa finala – qu’es de dire qu’infine, la nocion de “viatge” es un mite literari, dins un sens especific, ja qu’en fach lo “viatge” existís pas que tre une mesa en discors (raconte, descripcion, relacion, istòria, biografia e tanben lo blòcs e autres mejans actuals) sens la quala los eveniments viscuts dins los diverses desplaçaments aurián pas gaire de consisténcia ontologica, lo torisme, per reprene lo vocabulari heideggerian de la granda òbra de 1927, Sein und Zeit (Èsser e Temps), ja que parlèri “d’autenticitat”, me sembla èsser justament lo regim de la nòstra “mediocritat”, la de l’òme “mejan” d’uèi - es pauc o pro lo sens etimologic de mediocritas en latin, çò que lo filosòf alemand sonèt “la dictatura del’òm’“, applicada aicí al viatge. Legiscam un passatge, d’aquel famós § 27 consacrat a la nocion de “òm” per prene ben la mesura de l’importància e de l’actualitat d’aquel fenomèn:
“En usant dels transpòrts en comun e dels servicis d’informacion (jornals per exemple) cadun es semblable a tot autre. Aquel èsser-en-comun dissòlv completament lo Dasein (l’èsser-aquí, l’existéncia) qu’es mieu dins lo mòde d’èsser d’autrú, de tala manièra que los autres desparéisson mai que mai amb çò qu’an de distinct e d’expressadament particular. Aquela situacion d’indifferéncia e d’indistinccion permet al’Òm’ (das Man) de desvelopar sa dictatura caracteristica. Nos amusam, Nos distrasèm, coma’òm’ s’amusa; legissèm, vesèm, jutjam de literatura e d’art, coma’òm’ vei e coma’òm’ jutja; e mai nos alonham de las’grandas multituds’ coma’òm’ s’en alonha; trapam “escandalós” çò’qu’òm’ trapa escandalós. Lo’Òm’ qu’es degun de determinat e qu’es tanben tot lo mond, ben que siá pas la soma de totes, prescriu a la realitat quotidiana son mòde d’èsser. (…)”[4]
Devi confessar una cèrta fascinacion per aquel tèxt, mas tanben una resèrva que manca pas de far emergir. Puèi que, se sèm totes, me sembla, mai o mens d’acòrdi per malmenar lo “òm”, es-a-dire lo brave toristàs en bermudà e aparelh fotò, a ben pensar, cal plan veire un problèma dins tot aquò: al nom de qué criticam “l’inautenticitat” del viatge toristic, tot emplit de mediocritas, tot confòrme a la dictatura del “òm”, que fa dire a d’unes, mas lo fenomèn es pas sonque lingüistic, aquelas estupiditats: “on a fait la Chine”? Se pòt resumir de civilizacions de mai d’un milenàri, e mai las mens milenarias, a doas setmanas de TourOperator? Pasmens, se partissi de l’evidéncia, cal ben metre en valor lo problèma aicí present: qu’es aquò, un viatge “autentic”?
Paradòxe conformista
Car tombarai pas, amics legeires, dins la trapèla de la sola critica de l’inautenticitat del sistèma toristic e de “la fin dels viatges” consequenta. D’efièch, parlar de “l’inautenticitat del viatge toristic”, es encara tombar, çò sembla, dins las “valors” toristicas, puèi qu’es encara supausar aiçò que desira lo torista: l’autenticitat supausada del rescontre amb la cultura o lo país que se visita. Es justament aquò, çò pervèrs dins lo fach toristic: lo sistèma toristic se noirís de sa pròpria contradiccion.
Cresi sincerament que degun torista inteligent posca voler vertadièrament “èsser (o parèisser) torista”, çò que cèrca, me sembla, es justament l’autenticitat del rescontre, çò que vòl de verai es viatjar e non pas “toristalhar”, se gausi dire. Es aquí tota la fòrça del tèxte de Heidegger: la negacion del “òm”, lo desir de se distinguir de la “multitud” e de la mediocritat, es una part formatritz d’aquela mediocritat, es un element essencial de la conformitat: “nos alonham de las’grandas multituds’ coma’òm’ s’en alonha”. L’anticonformisme es encara una expression del conformisme, son suprèm paradòxe. D’ailà tot l’esforç de las “agéncias de viatge”, dont la forma mateissa me sembla un oximoron, que volon ofrir çò melhor, “çò mai autentic” a lors clients, essent aquò, ça que là, tot simplament impossible.
Terminarai en disent que l’òdi al torista es, cèrtas, una de las passions las mai simplas de cultivar. S’acompanha d’un cèrt “romantisme” del viatge, qu’es el tanben plan facil de desvolopar, a condicion que viatjèm pas, basta de legir! Lo mesprés per çò toristic, pasmens, es justament prigondament complici de son objècte. Que siam torista sincèr o, en brave “romantic del viatge”, que detestèm tot çò que representa lo torista caricatural, dins sos aspèctes neocolonials, son estupiditat, son desir de sensacions, son ignorança, supausam, totjorn en contrapunt, l’autenticitat d’un viatge possible, dins aquel sens, sèm encara e totjorn torista. Òr, es justament aquela nocion de viatge “autentic” que vòli questionar, per tentar de dintrar dins la mecanica estranha d’aquel romantisme, que s’apuèja sus la nocion de “viatge” e que preten se distinguir de la “toristalha”.
Las “agéncias de viatge”, entre autres, fan lor profit en valorizant la descobèrta, “l’autre”, l’exotisme, l’estrangièr, lo lontan, lo dépaysement e fan de las culturas e dels òmes pas mai que de mercanderiás, segon un procés que lo pensaire Georg Lukács teorizèt justament jol nom de reificacion (Verdinglichung)[5]. Lo devenir-mercanderiá dels òmes e de lor vida, es-a-dire lor abstraccion e lor alienacion, tot aquò fa part finalament d’una mena “d’ideologia (liberala) del viatge”, ela-mateissa fondada sus una “mitologia” dont patissèm mai que mai al temps que sèm e qu’apelariái aicí la “mitologia del viatge”. Benlèu que se cal rendre a l’evidéncia, los viatges, se quicòm coma aquò a ja existit, son una causa del passat. L’estudi brèu, aquí iniciat, aurà per fin de se posicionar filosoficament en tractant las questions seguentas: se pòt vertadièrament “viatjar”? Qual es lo sens del mòt “viatge”?
[1] José Martí, Versos, ed. Boloña, La Habana, 2013, p.205
[2] Per seguir en musica: aquí la Guajira Guantanamera dins la version Compay Segundo, e per se sovenir de las bèlas annadas, responsa de Claudi a José, la cançon Occitània saluda Cuba.
[3] Claude Lévi-Strauss, Tristes Tropiques, Plon, París, 1955, cap. 1 “La fin des voyages”
[4] Heidegger, Être et Temps (1927), trad. Vezin, Gallimard, París, 1990 , §27 – ma traduccion a partir de la version francesa.
[5] veire:
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
« Es un país que, tre sas capitadas realas: santat, educacion, e sos fracasses reals: totas las libertats son pas garantidas, lo bilanç economic, encara que – quizá?- per aquel darrièr, l’infame bloqueo ianqui ne siá certament mai responsable que lo socialcastrisme ».
Naturalament que « totas las libertats i son pas garantidas ! ». La libertat d'espleitar los autres salarialament per s'enriquir subre la sieuna esquina a pas d'èsser garantida dins un país d'esquèrra. A d'èsser enebida. La libertat de crear de besonhs artificioses de consomacion frenetica a pas tanpauc d'èsser garantida, estant qu'una libertat atal es maire de totas las frustracions, de totas las polucions e de totas las desolidarizacions del còs social.
Mai lènh enlà, la nocion de "libertat" es fumosa. Justifica lo mite non mens fumós de las "responsabilitats" que servís a justificar la inegalitats socialas "al meriti". Per quant a la societat "retributiva al meriti", aquò es lo mite dels mites, la messorga mai fumosa de tot l'univsèrs capitalista del sant empèri american mondial…
La "libertat" es un mite. Sonque existisson las "autorizacions". Tre que donatz d'aire a autrejar la libertat als mercats de s'embucar las aucas subre la talent artificiosa dels consomators, vos fasètz dominar per de banquièrs non-elegits que decidisson a la plaça de las democracias de la politica (generalament fòrça anti-sociala e ecologicament desastrosa) a impausar a totes sens discutida.
A desart Cuba ? Hasta la revolucion, siempre !
El fet que no emprem pas un llenguatge adient i correcte a les nostres accions és prou clar.
Per exemple ahir vaig assolir el Costabona (el rètol dalt del cim diu Pic du Costabonne) amb dos amics i un gos. Dalt de tot hom gaudeix d'unes vistes espaterrants vers el massís del Canigó i els pics del circ d'Ulldeter entre d'altres. Vam pujar pel vessant sud des de Setcases sense trobar-hi clapes de neu i tot seguit vam davallar fins al torrent de Vall-Llobre. Vam resseguir tot el temps el jaç del riuet fins a tornar de nou a Setcases. Tot plegat un tresc molt bonic.
De fet simplifiquem les nostres accions quan hi fem esment. No cal dir doncs que si no donem gaires informacions tot esdevé superficial i sense interès. "Vam fer ahir el Costabona".
Auria estat interessant de saber la diferença entre lo torisme d'uei e lo d'avant la Revolucion de Castro.
Es quò qu'i a totjorn de las putas per los riches americans?
Apres l'efondrament de l'URSS, la miraudia cubaina es d'aver chausir de far una agricultura autarcica e non pas de se gitar dins los braçs de l'imperialisme american. coma quò se passet per los pais de l'est. Me sei laissat dire que l'agricultura autarcica avia sauvar Cuba e que s'es developat una agricultura urbana.
Si ai ben compris la filosofia classica quo es de parlar de l'òme collectif. I a un filosofe qu'observa lo comportament d'un grope sociau e vai en deduire de las veritats, daus principis.
La nòva filosofia que ven fara parlar l'esser uman de se e fara pas parlar l'autre a sa plaça. Ai pas lo temps de developar tot aquò, ni d'analisar mai lo text de Matias Gibert a l'ora d'aura. Quò sera per un autre còp
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari