La tactica de l’escranh de fumada que la cresiam esvalida ambe la cabuçada dau govèrn francés precedent e que consistissiá de metre un subjècte de securitat au davans dau pontin per pas aguer de parlar de subjèctes mai politicament dangeirós, es a far son bèu retorn, ajudada per aquesta famosa crisi que vendriá, de jorn en jorn, de mai en mai grèva.
 
Aviáu parlat de la situacion marselhesa l’a quauquei temps, e sembla qu’aquesto còp, lo resson permanent dei afuselhadas crapulosas focèas aguèt rason dau muditge e de l’inaccion dei poders publics estataus.
 
Lei solucions, coma sempre, son simplassas. Un creis dau nombre de foncionaris de polícia e de sei mejans de trabalhs e un creis de la securitarizacion de l’espaci public son lei principalei mesuras prepausadas.
 
Aquesta situacion, per lei marselhés lei mai vièlhs, ramenta l’annada 1938, que l’incendia dei Nouvelles Galeries e la gestion desastrosa dei poders publics locaus, enverinats per lei grops mafiós (bailejats per una part, s’inventa pas, per lei fraires Bertomieu e Antòni Guerini! ), menèt Daladier, president dau Conselh de dire “L’es-ti pas quaucun per faire tornar l’òrdre dins aquesta ciutat”?
 
La problematica, viam, es pas nòva. E lei solucions de l’Estat francés d’aqueu temps foguèron radicalas. Foguèt levada a Marselha l’autonomia municipala en 1939. La vila venguèt gestionada per un “Administrator Extraordinari”, vertadier governador coloniau. Le securitat passèt ai mans dei militars. Es d’alhors a n’aqueu moment que foguèt creada l’unitat dei “Marins-Pompiers” de Marselha qu’existisse totjorn encuei.
 
Fins a l’eleccion de Gaston Deferre en 1946, Marselha aurà pas mai de cónsols.
 
Leis amators d’istòria ò lei marxistas acarnassits mancaràn pas de constatar qu’a 75 ans de diferéncia la situacion cambièt gaire. Crisi mondiala, creis deis extrèms politics, aflaquiment dau poder politic, tot aquò manca pas de nos questionar sus lei solucions que nos venguèt prepausar l’actuau govèrn per resóuver lo problèma marselhés. Evidentament, podem pas mancar d’enmaginar la seguida a n’aquesta istòria que repepia, que s’acabèt en 1944 per Marselha amb la destruccion per lei nazis, sostenguts per lei elèits locaus, de la quasi totalitat dei vièlhs quartiers marselhés per fin de “purificar” la vila.
 
Pasmens, se pausar de questions sus lei politicas prepausadas nos empacha pas d’assajar de compréner mai pregondament la situacion actuala. L’evidéncia, crassosa, es que Marselha patisse mai que mai de sa grand pauretat. Leis indicators sociaus lei mai recènts nos mòstran que sus l’ensem de la vila, de tres part una de la population viu deis ajudas de l’estat, mai de quatre part una es au caumatge, e aquestei chifras son encara mai fòrtas, evidentament, dins lei quartiers dau Nòrd de la vila que fan l’actualitat.
 
Ben pus piétger, leis elegits locaus, luench d’aguer pres a la rasiga lo problèma s’acontentèron de lo vivificar. L’argent investit d’un biais massiu per lo quartier euromediterranée per exemple serviguèt pas de desenclavar aquestei quartier ò de venir esclargir la vida vidanta de seis estatjants. Un estrangier visitant Marselha s’estona totjorn de la pauretat de son malhum de transpòrts publics. Doás linhas de métro, dins l’ipercentre, e doás linhas de tramway que per la màger part de son percors fan dobleta amb son cosin sosterran... De vilas metjanas coma Tolosa ò Montpelhier an una dessèrta collectiva ben mièlhs organizada... L’abaliment e la construccion d’ostalàs aparelhada amb lo creis contunhau dau cost dau lotjament ven caçar lei mai defavorizats dei quartiers centraus, concentrant lei situacions socialas lei pus grèvas dins la periferia de la vila ò dins de quartiers ben delimitats, que li vivon en defòra de la rèsta dei ciutadans marselhés.
 
L’embarnís culturau qu’es a mand d’envasir la ciutat focèa per 2013 comença ja de se craquelejar... E la messorgassa deven de mai en mai vesidoira... Lei poders publics locaus, luench de se socitar dau benèstre dei populacions ja presentas a Marselha nos tòrnan juegar lo fonfòni de 1944. Per far de Marselha la Metropòli europèa que s’amerita d’èstre, fau pu-ri-fi-car socialament lo territòri. Aquestei pompiers fan, finala, que prepausar d’asaigar lo fuec que faguèron partir elei. Pasmens, deurián agachar mai en rèire que s’avisarián qu’aquestei solucions, fin finala, venguèron pas jamai arreglar ren e que Marselha, sempre que mai, demorèt la populosa ciutat mediterranenca qu’es totjorn estada despuei que s’ancorèron lei promiers grecs de Focèa, per lo melhor coma lo piétger.