Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Punts en debat sus la crotz occitana: 
3. A prepaus de Raimond de Sant Gèli

Ramon Ginolhac

Ramon Ginolhac

Escrivan e professor de matematicas a la retirada. Autor d’un libre sus la crotz occitana, de divèrsas publicacions sus Enric de Ròchaguda, sol o collectivament, e en setembre de 2015 Escriches de femnas tarnesas

Mai d’informacions
D’unes dison que Raimond de Sant Gèli seriá a l’origina de la crotz occitana. Aquesta afirmacion merita una atencion desvolopada.
 
Una carta datada de 1088 porgís una crotz sul sagèl que li es estacat. Mas la carta es falsa, foguèt realizada en 1213 pels monges de l’abadiá Sant Andrieu d’Avinhon. La falsificacion foguèt indicada en 1874 per Anatole de Barthélémy[1] e confirmada en 1932 per l’istorian E.-G. Léonard. Cal precizar qu’aquesta carta falsa pausava de problèms als istorians: Raimond de Sant Gèli i èra presentat comte de Tolosa e Marqués de Provença . Pr’aquò Raimond de Sant Gèli foguèt comte de Tolosa sonque après la mòrt de son fraire Guilhèm IV , en decembre de 1093; enfin, Bertrand, darrièr comte de Provença de la primièra dinastia demorèt marqués de Provença fins a sa mòrt en 1094. La data 1088 èra pas comprensibla.
 
Abans la descobèrta de la falsificacion, mai d’un autor avián desvolopat de teorias sus l’origina de la crotz.
 
 En 1623, Guillaume Catel publiquèt Histoire des comtes de Tolose. L’obratge mòstra la dificultat d’escriure l’istòria dels sègles XI e XII, notadament sus Guilhèm IV et Raimond IV de Tolosa. L’autor ditz pas que Raimond de Sant Gèli es a l’origina de la crotz de Tolosa mas a las paginas 134-135 (libre II), balha lo tèxte latin de la carta falsament datada de 1088 çò que val consentiment.
 
Après lo livre II, Catel a plaçat un document anonim: Portraits tirés d’un vieux livre manuscrit gascon. (A la debuta del sègle XVII, per “gascon” caliá entendre occitan). Es una seguida de gravaduras que volián presentar los divèrses comtes de Tolosa, acompanhadas de tèxtes corts en occitan. Una crotz occitana regda d’allura figura sul pitre d’unes personatges a partir de Guilhèm IV e de Raimond IV, pagina 11 del document. Vaquí dos tèxtes en grafia classica:
 
“GHILHEM comte VIIIen de Tolosa, valent e aimat de son pòble, commencèt de senhorejar l’an de nòstre Senhor 992. Visquèt comte 43 ans”.
 
“RAMON comte IXen de Tolosa, comencèt de senhorejar l’an 1035 e visquèt comte 40 ans e faguèt grands actes e faits d’armas amb Godofre de Bilhon [Geofroy de Bouillon] e moriguèt al sètge de la ciutat de Tripòli”.
 
Òm tròba de dessenhs e presentacions analògs pel comte Bertrand puèi per Raimond VI e Raimond VII. Mas res per Raimond V que es presentat uèi a l’origina de la crotz occitana. En tot son dessenhadas cinc croses que s’aparentan al sagèl faus.
 
D’unas indicacions del document son exactas mas las datas son largament erronèas. Lo comte de l’an mila èra pas Guilhèm IV mas Guilhèm Talhafèrre e Raimond de Sant Gèli devenguèt comte de Tolosa a la fin de 1093, marqués de Provença en 1094 e moriguèt en 1105. Catel a plaçat aquel document fantasieirós en seguida de son libre II sens cap de presentacion. Aquela publicacion a pogut daissar pensar a d’unes que Raimond IV de Tolosa seriá a l’origina de la crotz occitana.

Dom Devic et Dom Vaissette an publicat los cinc tòmes d’Histoire générale de Languedoc de 1730 a 1745. Los autors prenián en compte lo sagèl faus de Sant Andrieu d’Avinhon. Lo dessenh es presentat a la pagina 691 del tòme 5.

A las paginas 296-297 del tòme 2, los benedictins fixan a la primièira crosada l’origina de las armas. En consequéncia, plaçan a aquel periòd las armas dels comtes de Tolosa; precison: una crotz clechada, vuidada e pometada çò que correspond pas exactament a las primièiras croses conegudas. Indican tanben qu’aqueste comte aviá un sagèl.
 
Dom Devic et Dom Vaissette balhan pas de pròva ni per una bandièira qu’auriá presentat la “crotz de Tolosa”, ni per un sagèl de Raimond IV.
 
Parlan puèi de las armas dels comtes de Forcauquièr, vesinas de las armas dels comtes de Tolosa, mas aquelas son atestadas sonque dins la segonda mitat del sègle XII. Parlan de “Guillaume, puiné de la maison d’Urgel… qui suivit vraisemblablement Raimond de Saint-Gilles dans cette expédition”; pr’aquò lo comtat de Forcauquièr foguèt creat sonque vèrs 1102-1105 après lo retorn d’Urgèl d’Alix e de son filh Guilhèm, plan jove per participar a la primièira crosada. Òm vei que nombrosas indicacions dels dos benedictins son inexactas.
 
D’autres encara, tal Gastelier de la Tour dins son armorial de 1767, afortisson que Raimond de Sant Gèli seriá a l’origina de la crotz occitana.
 
Segon aqueles autors, Raimond de Sant Gèli l’auriá adoptada abans de partir a la crosada mas los testimònis de l’epòca ne parlan pas:
 
— ni Anna Comnèna, filha de l’emperaire de Constantinòple que dins “L’Alexiada”, libre X, parla dels caps de la primièira crosada.
 
— ni Raimond d’Agulha —en francés, Raymond d’Agiles o d’Aguilers— originari del Puèi e capelan de Raimond de Sant Gèli del despart dels crosats duscas a l’estiu de 1099. Parla pas de crotz vuidada e pometada dins sa cronica Historia Francorum qui ceperunt Jerusalem (Istòria dels Francs que prenguèron Jerusalèm). Indica que lo Rei de Tripòli faguèt arborar la bandièira de Raimond de Sant Gèli sus sos castèls per tant de los protegir de las atacas d’autres crosats, mas menciona pas de figura particulara.
 
René Grousset o ditz encara dins son obratge Histoire des croisades et du Royaume franc de Jérusalem, tòme 1. De mai, citant Albert d’Aix, indica qu’après la presa de Jerusalèm, lo 15 de julhet de 1099, Raimond de Sant Gèli tornèt cap a Laodicèia. A la debuta de setembre, plantèt sa bandièira sus la torre mai nauta a costat de l’auriflama imperiala; aviá conquistat la vila per l’emperaire bizantin. Pr’aquò, res de particulièr n’es dich sus la bandièira del comte.
 
Autra causa: Michel Pastoureau indica que i aviá pas d’armas a l’epòca de la primièira crosada; los signes emblematics naissèron un pauc pertot en Euròpa vèrs 1120-1150.
 
D’unes erudits an pas volgut tirar las consequéncias de la falsificacion, argumentant que los cancelièrs del comte de Tolosa se’n serián trachat. Cal remarcar que l’annada 1213 èra fòrça trebolada: crosada virada contra Raimond VI, desfacha de Mureth, fugida del comte, installacion de Simon de Montfòrt al castèl comtal. Lo moment èra plan causit per fabricar un sagèl faus sens que digús o remarquèsse.
 
Pensi que i a pas cap d’argument per afortir que Raimond de Sant Gèli seriá a l’origina de la crotz occitana.
 
 
 
[1] Anatole de Barthélémy. Mémoires de la Société Française de Numismatique, tòme V, p. 77.




abonar los amics de Jornalet

 

 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris


I a pas cap de comentari

Escriu un comentari sus aqueste article