Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Punts en debat sus la crotz occitana: 
5. Especificitats provençalas

Ramon Ginolhac

Ramon Ginolhac

Escrivan e professor de matematicas a la retirada. Autor d’un libre sus la crotz occitana, de divèrsas publicacions sus Enric de Ròchaguda, sol o collectivament, e en setembre de 2015 Escriches de femnas tarnesas

Mai d’informacions
Lo 15 d’octobre de 879, Boson, bèl fraire del rei Carles [Charles le Chauve], foguèt coronat rei. Sos territòris despassavan largament Provença. En 890, son filh Loís devenguèt rei de Provença. Un segond Boson foguèt comte tre 949 duscas vèrs 968; èra vassal de l’emperaire d’Alemanha. D’unes fan montar l’origina de la crotz occitana a aqueste Boson. N’avèm pas cap de pròva e es fòrt improbable.
 
Après Boson II, sos filhs Guilhèm primièr e Rotbaud/Roubaud foguèron comtes de Provença en indivision. En 972, Guilhèm e Rotbaud, cacèron los Sarrazins de la Garda Freinet. La noblessa provençala participèt a la lucha e, tanben, de senhors italians. Dempuèi d’annadas, los Sarrazins rançonavan lo mond e perpetravan ràzias. La sequestracion de Maieul, originari d’Apte e abat de Clunhic avièt la lucha. Après la victòria, Guilhèm foguèt nommat Lo Liberator. Prenguèt lo títol de marqués de Provença. Moriguèt en 993; son fraire Rotbaud, venguèt marqués a son torn.
 
En accion de gràcia, Guilhèm Lo Liberator faguèt bastir una glèisa dedicada a la crotz del Crist a Sarrians, al limit de las tres diocèsis d’Avinhon, Carpentràs e Aurenja. Moriguèt abans l’acabament de la glèisa. Pr’aquò sembla que los senhors provençals ajan onorat la memòria de Guilhèm lo Liberator, e a lor torn, lors descendents tanben, d’annadas e d’annadas.
 
Los eiretièrs de Guilhèm o de Rotbaud foguèron tornamai comtes en indivision; las filhas non dotadas èran comtessas tanben. En revenga, sol un òme portava lo títol de marqués. Duscas en 1094, los marqueses foguèron de Bosonidas. Puèi Raimond de Sant Gèli portèt aqueste títol.
 
Los maridatges d’unas filhas portèron de dreches fòra Provença:
 
— los Raimond obtenguèron de dreches sus Provença pel maridatge d’Emma, filha de Rotbaud, amb Guilhèm Talhafèrre a la fin del sègle X.
 
— Adelaïda, reire felena de Guilhèm Lo Liberator maridèt Ermengaud II, comte d’Urgèl. Veusa, tornèt en Provença amb son jove filh Guilhèm. Vèrs 1102-1105, la maire e lo filh foguèron a l’origina del comtat de Forcauquièr; las raras d’aqueste comtat se precizèron progressivament.
 
— En 1112, Doça de Provença, reire felena de Guilhèm Lo Liberator d’una autra branca, maridèt lo comte de Barcelona Raimond Berenguer. En seguida, una lucha entre Tolosa e Barcelona durèt de decennias. L’indivision prenguèt fin en 1125: los comtes de Tolosa recebèron lo Marquesat de Provença al nòrd de Durença, los comtes de Barcelona lo demai de Provença, al sud de Durença, entre Ròse e los Alps; aicestes foguèron comtes de Provença, comtes de Barcelona e pus tard, reis d’Aragon. Entre los dos, Forcauquièr èra a vegadas independent, si que non restacat a Provença.
 
En 1981, Léon Jéquier, eraldista soís renommat, indiquèt que la crotz occitana poiriá correspondre a una crotz relicari compausada après la victòria de la Garda Freinet[1]. Aquesta crotz relicari seriá estada una figura preeraldica. Segon Jéquier, “la crotz dicha de Tolosa” es un emblèma comun a Provença tota e originari d’aquí, una crotz federativa dels senhors provençals. Avèm pas cap de testimòni sul relicari; pr’aquò se pòt pensar qu’a plan existit: n’i aviá dins las glèisas importantas. La proposicion de Jequièr deu èsser considerada amb atencion.
 
Los exemples de croses originalas mancan pas en Provença; atèstan d’una capacitat bèla de creacion. D’unas son presentadas aicí.
 
Se pòt pensar qu’aquestas croses son de creacions localas; es legitim d’o dire tanben per la crotz ramondenca. Los Comtes de Tolosa-Marqueses de Provença foguèron los premièrs a l’utilizar suls denièrs puèi coma emblèma, seguits pels comtes de Forcauquièr, per d’unes de la familha del Bauces qu’agèron un temps de pretencions sul comtat de Provença e per divèrsas familhas nòblas de Provença e del Delfinat.
 
 
 
 
[1] Léon Jéquier. À propos de la croix dite “de Toulouse”. Segond collòqui internacional d’eraldica. Bressainone (Itàlia) 1981. Edicions Le Léopard d’or. París, 1983.




abonar los amics de Jornalet

 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Auriga
3.

#2 tròl

  • 2
  • 4
Matiu
2.

#1 Que depen deus endrets!!!!!! Tant com en Euròpa ''London'' ne s'escriu pas parièr segon los país!!!!
Qu'ei parièr dab las lengas d'òc, segon los endrets, que pòt cambiar. Siatz tolerants e arrestatz de voler impausar la vòste lenga aus autes!! Qu'arcastatz lo centralisme parisenc d'ac har en França, mes que hètz tot parièr a vòste!!! Pro!!!

  • 2
  • 6
Auriga
1.

L'article es interessant e instructiu, grandmercé fòrça. Per còntra, se vos plai, fasètz un esfòrç per respectar lei noms pròpris occitans.

Se ditz pas "Trofim " mai "Trefume".

Se ditz pas "Arles" (orror!!!) mai "Arle".

Se ditz pas "Maieul" mai "Maiòu".

Se ditz pas "Apte" mai "Ate".

Se ditz pas "Sant Gèli" mai "Sant Geli".

Se ditz pas "Forcauquièr" mai "Forcauquier" e mai en lengadocian.

Se ditz pas "Delfinat" ni "delfin" mai "Dalfinat / Daufinat" e "dalfin / daufin".

Es pas gèu d'aver de dobtes, pasmens es facil de verificar lei mots dins Mistral, Alibèrt e Lafont.

  • 3
  • 4

Escriu un comentari sus aqueste article