L’eveniment es gaireben passat inapercebut. Cal dire que l’accion entrepresa pel jove marroquin èra pas espectaclosa per un sòu. Los jornalistas, que se creson de longa obligats se servir al public pas que trucs e patacs, ne parlèron que plan pauc, e pas totes. La democracia patís la misèria intellectuala d’unes de sos mèdias que d’ont mai van, d’ont mai son pas que d’entrepesas d’espectacles. La comunicacion de massa demòra çò qu’es totjorn estada: una industria en cèrca d’espectacular.
 
E pr’aquò, mai que d’un eveniment se tracha d’un acte eroïc de justícia. D’efièch, dins un quasi silenci, un òme, al fins fons de sa preson, a luchat per la justícia fins a son darrièr buf. Aquel òme es marroquin, se tracha de Mustafa Meziani. Un estudian de l’universitat de Fez dins sos trenta e un ans. Èra estat arrestat per la polícia marroquina aprèp d’unas bagarras entre estudiants democratics e estudiants islamistas. Desborrilhadas que se debanèron al mes d’abrial d’ongan. Al moment d’aquestes afrontaments foguèt tuat un estudiant islamista, Abd-Al-Rahim Al-Hasnawi, sòci del Moviment Unitat e Reformas (MUR) qu’es l’organizacion a l’origina del Partit de la Justícia e del Desvolopament (PJD). Es de rebrembar que lo Partit de la Justícia e del Desvolopament es lo partit islamista actualament al poder al Marròc. Quand se parla de l’islamisacion dels païses arabis, malgrat la propaganda francesa que voldriá far passar Marròc un país protegit del càncer vert, lo cal tanben inclure dins la tièra. E mai, se, vertat, es mens tocat pel chadràs que non pas sos vesins.
 
Mustafa Meziani, militant actiu per la democracia e lo respècte dels dreches umans foguèt arrestat per la polícia marroquina e empresonat. La justícia li reprochava sa participacion als trebolums d’abrial. Lo jovenòme cridèt de longa son inonciéncia. Foguèt pas ausit, ni pel rei acaparraire (la familha reiala es una de las pus grandas fortunas mondialas), nimai pel govèrnament islamistas.
 
Se metèt en endura, en cauma de la fam, quand la justícia, l’administracion penitenciara e las autoritats universitàrias de son país se meteron en cavilha per li refusar son inscripcion a l’universitat. De fach, los opressors an pas interés a la democratisacion de l’educacion que desvolopa lo sens critic. Son moviment d’endura durèt setanta dos jorns dins l’indiferéncia quasi generalisada del monde. Personalament n’ausiguèri pas parlar sus las cadenas francesas de television, nimai dins la premsa escricha. Perqué e cossí? Anguem pas cèrcar endacòm que dins los intereses economics entrevescats entre los dos paises.
 
Al rebat de la Granda Bretanha governada per la “Dòna de fèrre” qu’en 1981 daissèt morir los dètz militants nacionalistas irlandeses, lo rei e lo governament marroquins daissèron morir Mustafa Meziani dins sa preson (foguèt transferit a l’espital quand i agèt pas res pus a far). L’abséncia de procès e lo refús de son inscripcion a l’universitat portèron lo sindicalista estudiant a se metre en endura per denonciar las injustícia que n’èra la victima. Voliá tanben, per son accion denonciar las practicas autoritàrias del governament islamista de son país. Voliá alertar lo monde sancèr sus regime autocratic del Marròc. Voliá enançar una prima araba pacifica al Marròc per un cambiament democratic. Mas los combats non-violents son sovent los pus lents e los pus malaisits de menar. Siá dich en passant, lo moviment nacional occitan ne sap quicòm.
 
Lo 13 d’agost de 2014 Mustafa Meziani se morissiá a l’espital. Aviá esperança e consciéncia que son gèste fariá avançar la civilisacion, tenguèt cap. L’endura es l’arma non-violenta dels umanistas e dels progressistas. Es lo sacrifici suprème d’una persona al demai del genre uman. L’ofrenda ultima que se pògue far a l’intelligéncia e a la saviesa. L’endura es una vida mesa en balanç mostrant lo camin de justícia e d’equitat. Es un testimoniatge, sovent solitari, de vertat e d’amor. L’endura, o cauma de la fam, es l’esperança d’una persona dins la capacitat de la societat a se reformar. L’endura es la generositat. Fa trantalhar las consciéncias trantolantas. Fa soscar totòm. Es una fòrça de caractari en marcha. Es lo darrièr recors de l’altruïsme contra la tirania. Es la candor contra la negror, lo saber contra l’ignorància. Seguís l’espèr d’un monde melhor. Investís dins l’avenidor.
 
Cada còp que la malvolença daissa morir un enduraire, es ela que se perd. Cap de dictatura, cap de fanatisme dins lo monde farà pas jamai recuolar l’anar irresistible de paratge. Mustafa Meziani demorarà a jamai una pèira blanca sul camin dels progèsses socials e culturals. D’ara enlà nos acompanha a cada instant dins nòstre combat per la justícia e la libertat. Son acte de resistància deu èsser portat sul libre de reconeissença. Son nom se deu ajustar a los que de las sufragetas anglesas de la debuta del sègle passat, de Gandhi, de Martin Luther King, de Louis Lecoin (l’anarcopacifista francés que faguèt plegar lo general De Gaulle sus l’estatut d’objector de consciéncia), de Mandela, e plan maites encara, malurosament mens coneguts.
 
Se deu mai que mai ajustar a lo de sa compatriòta Saida Menebhi, militanta socialista e femenista, ela tanben sindicalista. Una femna que sosteniá activament l’independéncia del Sahara Occidental. Foguèt arrestada lo 16 de genièr de 1976 a Rabat. Condemnada a sèt ans de preson a la prima de 1977, moriguèt en endura l’11 de decembre de la meteissa annada aprèp 34 jorns d’endura. Ela tanpauc la doblidi pas.
 
Alara que totes los egoïstas, los reacionaris e totes los escurantistas fanatics de la planeta s’associan per far calar son sacrifici, me deviái, dins lo concèrt universal de las lengas, de rendre omenatge en occitan a Mustafa Meziani. Podiái pas mai calar lo nom d’aquel eròi gaireben demorat anonime. Voliái modestament contribuir a lo daissar pas tombar dins lo desbrembièr de l’istòria sens l’aver escrich sèt còps dins aqueste article.