Opinion
Sensibilizacion politica per l’absurde
Fa qualques temps d’aquò, èri de passatge a Dinha, en Provença Nauta. Agèri dins l’ase d’anar vistalhar l’ostal ont visquèt Alexandra David-Néel (1868-1969). L’exploratritz tibetològa e escrivana francobelga visquèt de 1928 fins a sa mòrt en 1969 dins aquesta vilòta alpina, siá 41 ans a-de-reng. Sabi pas quina foguèron sos sentiments de cara a Occitània e a la cultura occitana, mas l’intellectuala curiosa que foguèt poguèt pas ignorar la cultura originala que l’enrodava. Malurosament sembla pas que i age jamai portat la mendre atencion nimai que i age, cap de còp, fach allusion. Se que non, se sauriá! Es vertat que fa mai exotic d’apréner e d’aparar lo tibetan que non pas l’occitan…
A la sortida de la vila, l’ostal se trapa a broa de la rota que va a Niça. Se tròba dins un grand pargue de las esséncias miègterranencas multiplas e variadas. Coma un pauc de pertot en Provença a la fin de l’estiu, las flairas de farigola e de romanin, mas tanben de bois, se venon mesclar a las dels pins e de la lavanda. Los sendarèls e las alèias del pargue son plan entretenguts. L’endrech es net, siau e serenós. Convida a la recèrca esperitala. Es probablament pas un asard qu’es estat causit e arrengat per Alexandra David-Néel. D’unes bancs d’endefòra, ça que la confortables, permeton d’esperar las oras de visitas guidadas.
Dins aqueste pargue son estats plantats de pals pro nauts suls quals son estat agafats d’estòfas multicolòras. Sus aquestas, a la mòda tibetana, un fum de mandràs son estat imprimits. Aquelas formulas sacradas son de longa breçadas per un ventolet que capitèri pas a definir dins quina direccion bufava. Cal ben dire que Dinha es gaireben al fins fons de la val de la Bleona e que los vents i devon, pauc o pro, revolumar.
Cossí que ne vira, tanlèu arribat sul siti, quicòm me faguèt capvirar, per dire pas conglaçar, la sang dins las venas. Sul dos pals, a la dintrada del domèni, flotejavan, latz e latz, los drapèus tibetan e francés. Cap a ieu vegèri un òme arribar. Pus tard, me mainèri qu’èra agorrudat sul bodisme tibetan e res mai. Foguèt lo primièr que me tombèt jol nas, atanben foguèt lo bon. Entemenèri tanlèu un dialògue amb aqueste benevòl de la fondacion. I anguèri tot d’una.
Daissavi l’òme contunhar.
D’ont mai anava e d’ont mai l’òme deveniá de mens en mens zen. Aviái pas cap de rason de lo daissar pas contunhar.
Lo daissi, encara e sempre, escutlar çò que sabi ja, e de plan temps.
Fasiá bèl temps, lo solelh èra de la partida, dins la rama, l’aucelalha bresilhava. Qualques visitaires s’amassavan a l’entorn de nautres. N’aprofiechèri per far durar la desnoncia del colonialisme per aqueste benevòl de la fondacion Alexandra David-Néel. M’agachava de travèrs.
Lo daissèri acabar son discors e tanlèu aprèp enreguèri siaudament.
Lo monde present, siá aquesèron, siá aplaudiguèron mas paraulas. Veniái de far de sensibilizacion politica per l’absurde.
A la sortida de la vila, l’ostal se trapa a broa de la rota que va a Niça. Se tròba dins un grand pargue de las esséncias miègterranencas multiplas e variadas. Coma un pauc de pertot en Provença a la fin de l’estiu, las flairas de farigola e de romanin, mas tanben de bois, se venon mesclar a las dels pins e de la lavanda. Los sendarèls e las alèias del pargue son plan entretenguts. L’endrech es net, siau e serenós. Convida a la recèrca esperitala. Es probablament pas un asard qu’es estat causit e arrengat per Alexandra David-Néel. D’unes bancs d’endefòra, ça que la confortables, permeton d’esperar las oras de visitas guidadas.
Dins aqueste pargue son estats plantats de pals pro nauts suls quals son estat agafats d’estòfas multicolòras. Sus aquestas, a la mòda tibetana, un fum de mandràs son estat imprimits. Aquelas formulas sacradas son de longa breçadas per un ventolet que capitèri pas a definir dins quina direccion bufava. Cal ben dire que Dinha es gaireben al fins fons de la val de la Bleona e que los vents i devon, pauc o pro, revolumar.
Cossí que ne vira, tanlèu arribat sul siti, quicòm me faguèt capvirar, per dire pas conglaçar, la sang dins las venas. Sul dos pals, a la dintrada del domèni, flotejavan, latz e latz, los drapèus tibetan e francés. Cap a ieu vegèri un òme arribar. Pus tard, me mainèri qu’èra agorrudat sul bodisme tibetan e res mai. Foguèt lo primièr que me tombèt jol nas, atanben foguèt lo bon. Entemenèri tanlèu un dialògue amb aqueste benevòl de la fondacion. I anguèri tot d’una.
— Perqué avètz pas mes lo drapèu chinés suls pals a la dintrada de la fondacion? Tibet, aquò existís pas!
Lo gus, e se compren, venguèt blau de malícia. — Malurós, siatz pas al corrent de l’ocupacion de Tibet per China? Siatz pas informat de la colonizacion militària del país per l’Estat chinés? Avètz pas jamai entendut parlar de la repression religiosa al Tibet? De l’aculturacion en cors? De la politica d’eradicacion de la lenga tibetana enançada per l’administracion chinesa? De l’arasament dels monestièrs per far desaparéisser l’arquitectura pròpria al Tibet? Del secutament dels monges e de las monjas? De la colonisacion de poblament?
Daissavi l’òme contunhar.
— Qual sap s’es possible qu’agèssetz pas jamai ausit parlar del comportament violent de conquista del Tibet per China? Dels sodards chineses que, bandats o pas, a Lhasa o endacòm mai, fòrçan las joves tibetanas e qualques còp, lor forfach complit, las assassinan? Sabètz pas qu’aquestes criminals son pas jamai arrestats, jutjats e condemnats? Legissètz pas jamai la premsa? Agachatz pas jamai la television?
D’ont mai anava e d’ont mai l’òme deveniá de mens en mens zen. Aviái pas cap de rason de lo daissar pas contunhar.
— Aprenètz, monsenh, que Tibet es nacion. Una nacion tras que millenària que possedís son drapèu pròpri e es normal qu’aqueste flotege sus l’ostal que foguèt lo d’Alexandra David-Néel. Lo drapèu de Tibet es simbòl de resisténcia mentre que lo drapèu chinés es bandièra d’imperialisme. Los chineses fan tot çò que pòdon per escafar tota traça de civilizacion tibetana al Tibet. Es una escòrna facha als dreches dels pòbles s’èsser mèstres de lor destin. Pauc a cha pauc l’administracion chinesa al Tibet fa desrocar totas las stopàs del país. Atal, l’identitat bodica de Tibet ven de mens en mens vesedoira. Los luòcs de pregaira demesisson. Los resistents son empresonats e qualques còps torturats.
Lo daissi, encara e sempre, escutlar çò que sabi ja, e de plan temps.
— Paure òme! Se sabiatz cossí a Lhasa de comerciants chineses crompan de fòrça, e per un manat de cacauèts, los ostals e comercis tibetans, demandariatz pas perqué lo drapèu chinés floteja pas sus l’ostal de Na David-Néel. Dins la vila, quasi totas las ensenhas son d’ara enlà en lenga chinesa. Tibet es vengut un luòc exotic per la toristalha chinesa. La lenga tibetana es venguda proscrita, per dire pas clandestina. Ara per ara es sonca autorizada per l’usatge domestic e encara per çò que lo govèrnament de Pequin pòt pas metre un soldat dins cada ostal tibetan. La substitucion de lenga es en passa d’èsser realizada, almens dins las vilas e mai que mai a Lhaa, la capitala. Aquesta es vila de garnison. Dins sas carrièras, los chineses fan çò que lor agrada.
Fasiá bèl temps, lo solelh èra de la partida, dins la rama, l’aucelalha bresilhava. Qualques visitaires s’amassavan a l’entorn de nautres. N’aprofiechèri per far durar la desnoncia del colonialisme per aqueste benevòl de la fondacion Alexandra David-Néel. M’agachava de travèrs.
— Me permeti de vos informar, monsenh, que lo governament imperialista de China a programat e es a mand de menar a bon pro una politica brutala d’assimilacion al Tibet. Voldriatz, vautres, que lo pòble tibetan, victima innocenta de tantas violéncias, fague a l’estrangièr la promocion del drapèu de son borrèl? Nani monsenh! Contra l’opression, per lor subrevida, totes los pòbles de la Tèrra an lo dever de resistir, lo pòble tibetan coma los autres. Es una question d’equitat e de justícia. Contra l’ofensiva caparuda de l’imperialisme cada individú, de pel monde, se deu mobilizar per servar la diversitat de las civilisacions. Avem d’aparar l’arcolan de las culturas, de las lengas, de las religions, de las cosinas e de las tradicions. L’uniformizacion es l’apauriment de l’umanitat. Alexandra David-Néel n’èra conscienta, luchèt tota sa vida per aquesta preservacion…
Lo daissèri acabar son discors e tanlèu aprèp enreguèri siaudament.
— Soi plan d’acòrdi amb vos, mas alara perqué en Occitània far flotejar lo drapèu de l’opressor francés al costat de la bandièra tibetana?
Lo monde present, siá aquesèron, siá aplaudiguèron mas paraulas. Veniái de far de sensibilizacion politica per l’absurde.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#16
Plan bona question
Al PNO que ne soi sòci sèm per un estat occitan per la bona e simpla rason que cresèm pas que los estats espanhòl, francés e italian pòscan assegurar l'avenidor de la nòstra nacion.
Aqueles estats son concebuts per aplicar los dreits de l'òme o de la femna que parlan espanhòl, francés o italian amb totas las consequencias politicas, economicas e socialas que se'n seguisson.
Sèm pas contra lo federalisme ...... sèm puslèu per una Euròpa federala que i dintrariam un còp descolonizats d'aquelas tres nacions que nos senhorejan.
SNP en Escòcia, Plaid Cymru en Pais de Galas, PNV en Vascoat o la majoritat dels independentistas catalans son sus aquesta linha politica
Fau diversion : pensar que l'idèa d'independéncia de las tèrras de cultura occitana pòsca pas un jorn abocar, es un drèit intellectual o moral, que, en tot cas, pòt pas empachar de vèire coma onorable, rasonable un sentiment irresistible per aquesta idèa.
#18 Entre l'ignorància e l'indiferéncia l'a pasmens gaire de diferéncia...
Rapòrt au parallèl amb Grècia lo tròbi pasmens interessant.
Aviam un pòble au passat e a la lenga (fòrça dialectalizada) prestigiosa qu'aviá jamai estat unificat politicament dins un estat nacion e qu'oblidèt son passat fins a s'auto nomenar amb lo nom de sei conquistaires romans.
E lo moviment de renaissença d'aquel estat se faguèt amb una volontat exteriora, dau grecisme otoman fins ai romantic anglés, pas dau pòple grèc en tot lo cas, que sabián pas manco qu'èran de grècs !
Cu ausariá negar encuei l'existéncia d'aquel estat e d'aqueu pòple ?
Cu se ramenta qu'au començament dau sègle XIX Athèna èra un paiset de pastres de mens d'un milierat d'estajant ?
Siáu pas indepentista occitan, mai pasmens, l'argument "Occitània es pas jamai estat un estat" que consistiriá a decredibilizar aqueu moviment vau pas grand causa per ieu.
#17 "E coma sabètz çò que pensavan lei pacans dau fons de Venècia ò de Calabria ? Cresètz pas que l'idèia d'Itàlia èra puslèu pertatjada per d'intellectuaus au començament de sa bastison ? " Qu'ac ei, qu'èi verificat sus un manuau d'istòria de l'Italia: la màger partida deus paisans qu'èran indiferents o ostiles a l'unificacion. Sus aqueste punt, qu'avetz rason.
Mes l'indeferéncia o l'ostilitat entà l'idea d'independéncia occitana, on ei, ací ? Çò qui domina qu'ei l'ignorància de mei deu 95 % de la poblacion, qui ne saben pas çò qui ei l'Occitania (dens quins limits, etc.) e enqüèra mensh qu'uns quants ahuecats e'n demandan l'autonomia o l'independéncia deu dit territòri.
Donc, lo vòste comparèr que demora invalide, per'mor que la situacion occitana n'ei pas la de l'Italia preünitària? Briga.
Per tant qui'n boresqui e arreboresqui l'idea, ne poish pas véder en qué lo comparèr dab l'Italia amuisharé que l'idea d'independéncia e pòt, a noste, un dia, desbocar.
E qu'aurí qué díser suus autes exemples qui citatz.
#15 E coma sabètz çò que pensavan lei pacans dau fons de Venècia ò de Calabria ? Cresètz pas que l'idèia d'Itàlia èra puslèu pertatjada per d'intellectuaus au començament de sa bastison ?
Auriáu pougut parlar de Grècia se volètz, qu'es estada una construccion completament intellectuala porgida per de romantics forestiers coma Byron, que lei grècs d'aqueu temps, parli dei gents dei bassei classas, se consideravan pas coma grècs.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari