Opinion
Desgaunhar certans faches istorics per se melhor complàser dins sa pròpria alienacion?
Aitant qu’o sapiessètz còp-sec, se soi amator d’etnologia, coma sciéncia umana d’estudi d’una societat, ai una santa e prigonda aversion pel folclòre. Ai d’alhors fòrça trabalhat dins lo domèni de l’etnologia amb l’associacion albigesa La Talvera. Sabi pas quantas d’enquistas de terren e d’oradas d’enregistrament faguèri amb mon amic Danièl Loddo. Cants, contes, legendas, probèrbis, usanças, testimoniatges divèrses, pòdi pas dire la quantitat de çò que collecterem en lenga nòstra e que meterem en brústia. Siem dels qualques rares a èsser de longa intervenguts dins lo domèni de la recèrca etnologica, jamai autrament qu’en occitan. La lenga es pas jamai estat per nautres sonque un objècte d’estudi. Es lo mejan de comunicacion mornal e natural amb lo qual se fa l’estudi. Rai!
Se desguisar amb los vestits d’entrecòps e cargar los esclòps m’a pas jamai balhat enveja. Al contrari! Aquel biais de se compláser dins un temps revolut a per ieu totjorn relevat de la nevròsi potenciala. Me demandi s’aquò tradusiriá pas pel monde qu’i s’adonan una incapacitat d’enfaciar lo mendre avenidor per lor cultura. Son a agachar dins lo retrovisor, a repapiar lo passat per aver pas a afrontat la realitat pauc lusenta del present e subretot a aver pas a afrontat l’avenidor.
Una causa mai: desgaunhar es pas crear. Far e tornar far es de trabalh, mas es pas un trabalh que fague avançar. Benlèu que d’unes s’agrandan a tornar cargar los esclòps en pensant que lo temps ont se cargavan cada jorn èra una mena d’epòca idilica? Una Arcadia somiada? Un temps paradisiac coma o daissèt e o daissa encara pensat un cèrt felibrige? Lo poder imperialista francés, que mestreja los mèdias de massa e balha lo tempo cultural, es plan content de véser lo mai possible d’Occitans dins los grops folclorics. Se deu regaudir que tant que son aquí son pas dins las organizacions politicas nacionalistas.
De tot temps ai defugit lo travestiment. Emai mainatge, trapavi los espectacles folclorics patetics. Me crassimavi de véser sus las plaças publicas aquelas demonstracions sens juc ni muc, sens èime ni fiertat. Remarcarètz; sovent los executants dels gropes folclorics an l’agach vuège, lo caratge cadavenic; coma s’èran ja mòrt. Coma s’èran de zombisses en blòda e capèl. Aquel monde son embarrats dins la repeticion mortifèra. Aquò traspassa mon entendament. Me demandi cossí se pòr viure sens enveja de progrés. Aquelas regressions sens far rampèl a l’imaginacion creatritz me balha lo refolèri.
Se vos parli d’aquò uèi, es que veni de legir dins la premsa locala albigesa qu’a La Casa, vilatge dels Monts de La Cauna, i va aver las fèstas medievalas grandas que se dison “Las Casteladas”. Se cal pas daissar enganar per l’adjectiu “grandas”. De fach, se tracha d’un manat de vilatgeses que se recampan cada an per s’adonar a d’unas “reconstitucions istoricas”. Aquí tanpauc, se cal pas daissar engarçar per l’adjectiu. De fach, sovent, aquestas reconstitucions son tras qu’aproximativament istoricas. Se presi pas los grops folclorics, prisi pas mai las dichas reconstitucions istoricas. Aquestas son sovent organizadas de sotaman per de tropas equèstras que sens aquò trabalharián pas. Legissi: “Una reconstitucion medievala que mestreja de man de mèstre Gerard Milhet, lo president fondator dels “Chivalièrs e gentas Dònas d’Occitània”. Sabi-ben que totòm a besonh de trabalhar per se ganhar las trempas, mas es pas una rason per far qué que siague.
Quinas son los regaudiments que nos repausan ongan aquel polit monde? Ne soi tombat d’esquina! Ongan nos prepausan lo jutjament d’una breisha! O dison pas, mas es a jogar que serà condemnada e cremada viva. Aquela d’aquí la caliá anar quèrre! Alara que d’uèi, en 2015, de femnas son pèirabatudas a mòrt un pauc de pertot dins de païses islamics (Somalia, Afganistan, Iraq, Siria, Nigeria, etc…), “Las Casteladas” nos prepausan la reconstitucion d’un episòdi de misoginia totala. Per çò que se tracha plan d’una “breisha” e pas d’un breish. Se i a quicòm de vertadièrament istoric, es plan que son de femnas que son estadas cremanas per mascariá e quasi jamai d’òme. Ajustarai que se cremèt de femnas plan aprèp l’Edat-Mejana. D’aprèp lo libre de Françoise d’Eaubonne titolat Lo sexocidi de las breishas edidat per l’Esprit frappeur se’n cremèt fins al sègle XVII.
Bon, es vertat qu’urosament en Occident lo catolicisme e lo patriacat puntejat de masclisme se son amortits. Pasmens me pòdi pas empachar de pensar que l’associacion en question auriá pogut s’amusar a reconstituir quicòm mai que lo procès d’un breisha. Per l’an que ven lor pòdi bufar a l’aurelha qualqu’autres regaudiments: una fèsta de baptisme; un maridatge; un tornèg; un cort d’amor amb domaisèls, poesia e gentas Dònas; una partida de caça; unes atelatges; la recepcion del comte a Las Casas, e tantas e maitas causas.
Es un fach istoric qu’aqueles procèsses e crimis an existit. Los podem pas amagar e al contrari los cal remembrar per nos permetre de mesurar la barbaria que reganva en Euròpa fa encara tres sègles. Aquò permet tanben de mesurar los crimis jornalièrs que se debanan actualament dins d’unes païses islamics. Los rebrembar per ne tirar leiçons es una causa, reconstituir las scènas del crimi, me sembla èsser un autre parelh de margues. Per nos remembrar auriem besonh de far de reconstitucions istoricas dins los camps de la mòrt nazis? Vertat que per las necessitats del cinèma aquestas reconstitucions se fan. Mas contrariament al teatre, se fan sus un platèu de viratge barrat al public. Las scènas de viratge son un talhièr de trabalh e pas un espectacle public. La distància me sembla pas la meteissa. Aquí poriá residir la diferéncia amb la reconstitucion istorica que nos prepausan los “valents Chivalièrs e gentas Dònas d’Occitània”.
Cossí que ne vire, me sentissi pas l’anma d’anar assistir a n’aqueste procès. Foguèsse pas qu’un jòc.
Se desguisar amb los vestits d’entrecòps e cargar los esclòps m’a pas jamai balhat enveja. Al contrari! Aquel biais de se compláser dins un temps revolut a per ieu totjorn relevat de la nevròsi potenciala. Me demandi s’aquò tradusiriá pas pel monde qu’i s’adonan una incapacitat d’enfaciar lo mendre avenidor per lor cultura. Son a agachar dins lo retrovisor, a repapiar lo passat per aver pas a afrontat la realitat pauc lusenta del present e subretot a aver pas a afrontat l’avenidor.
Una causa mai: desgaunhar es pas crear. Far e tornar far es de trabalh, mas es pas un trabalh que fague avançar. Benlèu que d’unes s’agrandan a tornar cargar los esclòps en pensant que lo temps ont se cargavan cada jorn èra una mena d’epòca idilica? Una Arcadia somiada? Un temps paradisiac coma o daissèt e o daissa encara pensat un cèrt felibrige? Lo poder imperialista francés, que mestreja los mèdias de massa e balha lo tempo cultural, es plan content de véser lo mai possible d’Occitans dins los grops folclorics. Se deu regaudir que tant que son aquí son pas dins las organizacions politicas nacionalistas.
De tot temps ai defugit lo travestiment. Emai mainatge, trapavi los espectacles folclorics patetics. Me crassimavi de véser sus las plaças publicas aquelas demonstracions sens juc ni muc, sens èime ni fiertat. Remarcarètz; sovent los executants dels gropes folclorics an l’agach vuège, lo caratge cadavenic; coma s’èran ja mòrt. Coma s’èran de zombisses en blòda e capèl. Aquel monde son embarrats dins la repeticion mortifèra. Aquò traspassa mon entendament. Me demandi cossí se pòr viure sens enveja de progrés. Aquelas regressions sens far rampèl a l’imaginacion creatritz me balha lo refolèri.
Se vos parli d’aquò uèi, es que veni de legir dins la premsa locala albigesa qu’a La Casa, vilatge dels Monts de La Cauna, i va aver las fèstas medievalas grandas que se dison “Las Casteladas”. Se cal pas daissar enganar per l’adjectiu “grandas”. De fach, se tracha d’un manat de vilatgeses que se recampan cada an per s’adonar a d’unas “reconstitucions istoricas”. Aquí tanpauc, se cal pas daissar engarçar per l’adjectiu. De fach, sovent, aquestas reconstitucions son tras qu’aproximativament istoricas. Se presi pas los grops folclorics, prisi pas mai las dichas reconstitucions istoricas. Aquestas son sovent organizadas de sotaman per de tropas equèstras que sens aquò trabalharián pas. Legissi: “Una reconstitucion medievala que mestreja de man de mèstre Gerard Milhet, lo president fondator dels “Chivalièrs e gentas Dònas d’Occitània”. Sabi-ben que totòm a besonh de trabalhar per se ganhar las trempas, mas es pas una rason per far qué que siague.
Quinas son los regaudiments que nos repausan ongan aquel polit monde? Ne soi tombat d’esquina! Ongan nos prepausan lo jutjament d’una breisha! O dison pas, mas es a jogar que serà condemnada e cremada viva. Aquela d’aquí la caliá anar quèrre! Alara que d’uèi, en 2015, de femnas son pèirabatudas a mòrt un pauc de pertot dins de païses islamics (Somalia, Afganistan, Iraq, Siria, Nigeria, etc…), “Las Casteladas” nos prepausan la reconstitucion d’un episòdi de misoginia totala. Per çò que se tracha plan d’una “breisha” e pas d’un breish. Se i a quicòm de vertadièrament istoric, es plan que son de femnas que son estadas cremanas per mascariá e quasi jamai d’òme. Ajustarai que se cremèt de femnas plan aprèp l’Edat-Mejana. D’aprèp lo libre de Françoise d’Eaubonne titolat Lo sexocidi de las breishas edidat per l’Esprit frappeur se’n cremèt fins al sègle XVII.
Bon, es vertat qu’urosament en Occident lo catolicisme e lo patriacat puntejat de masclisme se son amortits. Pasmens me pòdi pas empachar de pensar que l’associacion en question auriá pogut s’amusar a reconstituir quicòm mai que lo procès d’un breisha. Per l’an que ven lor pòdi bufar a l’aurelha qualqu’autres regaudiments: una fèsta de baptisme; un maridatge; un tornèg; un cort d’amor amb domaisèls, poesia e gentas Dònas; una partida de caça; unes atelatges; la recepcion del comte a Las Casas, e tantas e maitas causas.
Es un fach istoric qu’aqueles procèsses e crimis an existit. Los podem pas amagar e al contrari los cal remembrar per nos permetre de mesurar la barbaria que reganva en Euròpa fa encara tres sègles. Aquò permet tanben de mesurar los crimis jornalièrs que se debanan actualament dins d’unes païses islamics. Los rebrembar per ne tirar leiçons es una causa, reconstituir las scènas del crimi, me sembla èsser un autre parelh de margues. Per nos remembrar auriem besonh de far de reconstitucions istoricas dins los camps de la mòrt nazis? Vertat que per las necessitats del cinèma aquestas reconstitucions se fan. Mas contrariament al teatre, se fan sus un platèu de viratge barrat al public. Las scènas de viratge son un talhièr de trabalh e pas un espectacle public. La distància me sembla pas la meteissa. Aquí poriá residir la diferéncia amb la reconstitucion istorica que nos prepausan los “valents Chivalièrs e gentas Dònas d’Occitània”.
Cossí que ne vire, me sentissi pas l’anma d’anar assistir a n’aqueste procès. Foguèsse pas qu’un jòc.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
La representacion d'un espectacle folclorica encara uèi me pausa question a ieu tanben .
Quand èri jove ai vist mantuns còps d'òmes dançar la borrèia dins los pichòts bals ont anàvem totes de la còla de fotbòl . Aquò viviá encara . E vos pòdi dire cossí lo ponde crassinava . Me remembri per exemple en 1968 d'un bal ( e òc i aviá pas encara de boitas de nuèch ) al Massegròs , prèp de Severac del Castèl , un orquestra «classic» per l'epòca ambe acordeon , batariá ,cantaire, que se prenguèt la pausa, e que daissèt la plaça al cabretaire vertadièr ambe la cabreta e las campanetas al pè, jogava o puslèu coïnava fòrt e d'un còp ne'n joguèt una , e sul pic te sortiguèt cinc o siès tipes que te faguèron petar los talons, en fasent lo voide al mitan de la sala. S'agissiá pas d'una còla de folcloraires professionals, portavan pas la blòda negra, ni lo capèl, mas èran de paisans joves e vièlhs del ròdol , que lor prusissián fòrça de dançar aital , coma los aujòls.
Solide que nosautres los de la vilòta , los «intelligents aluserpits» la sabiam pas dançar . Fintàvem tot aquò en esperant lo «sembla slow» , per ensajar de fringar un pauc . Èrem ja completament contaminat per la musica «yeye» , los bramals de Mike Jegger o de J Hallidays. E mespresavan gentament aquela musica . Nos trufavan d' aquels òmes bedres que sautavan coma de cabrits , cridavan coma de falords e ta fasián montar una posca dels diables. Parlem pas de las reaccions de las filhas que ja i fasián tant e mai, per parlar ponchut.
Aviam donc vergonha de la nòstra cultura. Aviam res comprés ambe per excusa que degun nos aviam pas jamai explicar que que siá . Se vesiá alara clarament lo valat que se dobrissià prigond entre lo vilatge e lo campèstre.
Puèi un jorn qu'escotavi de musica folclorica romana , la trobèri fòrça polida , subretot lo cimbalion o la flaüta de pan de Zamfir . Uèi fòrça monde aima la musica celtica, de cabretaires e de sautaires que coinan tant fòrt , coma las nautras.
Mas la qualitat del jogaire es importanta. Ailàs sembla que s'es perduda en çò nòstre ....
La question per ieu es : perqué d'unes pòbles sèrvan sa cultura , compres sa musica e sas danças e
d' altres pas?
Un jorn benlèu de joves dintraràn dins un teatre : i aurà quatre vièlhs per jogar una pèça en occitan a la pausa , degun escotarà pas ren , puèi l' espectacle tornarà prene en francés o en angles o encara en mandarin ...
E lo folclòre ten lo meriti de nos mostrar d'ont venèm e çò qu'avia dins lo sang abans de pèrdre las nòstras raices .
Lo mot folklòre es pas precisament lo que cau emplegar aicí. çai parlatz en realitat de çò que se sòna Folklorisme. S'agís d'espectacles, finalament. Son pas diferents de quinte expectacle/representacion que siágue. Solament qu'aqueles expectacles d'aquí meton en scèna de ressorças tiradas de çò qu'a un moment donat (a temps passat lo pus sovent) faguèt partida dau folklòre d'una comunautat donada, o que s'estudièt/se reculiguèt/se presentèt coma folklòre sieu. Lo folklorisme es aquò d'aquí.
Lo "folklòre" quant a el es una modalitat de la comunicacion que tot individú que comunica ambe los autres dins una comunautat donada se'n servís cada jorn, sens necessàriament o saupre ben segur.
Atanben dins l'occitanisme coma dins quinta comunautat que siágue se congria un folklòre, ren de pus normau. Ara s'atròba tanben de folklorisme occitanista, d'espectacles tirats de ressorças folkloricas.
Autrament atròbe qu'aquel article es pas marmanda. I a la rassèga famosa de dire que los "païses islamics" son restats a l'atge mejan (E lo país laïc que vivèm? e los camps de concentracion de Calais? e l'estat d'urgéncia?) per vos rassegurar que siaguetz ben dau caire de la civilizacion, e l'identificacion d'un negatiu au militant occitanista perfièch (lo membre de tropa d'espectacle folklorista).
Ieu pòde ben comprene que l'òm aime pas gaire aqueles espectacles. Amai qu'aquí lo còp dau jutjament de masca, efetivament ne cau téner un brave viatge, aquò rai.
Ara lo dualisme nautres (occitanistas, progressistas, movedisses, creators) vs eles (tropas folkloristas, conservators, immobilles, reproduseires) es una pauc (amai pro) farlabicat. D'una perdeque fa jogar d'estereotipes, qu'en realitat (e urosament per la lenga) lo monde de l'espectacle folkloric e lo monde militant occitanista se rescòntran e s'entrevescan, de doas perdeque i a un fum d'occitanistas un brave pauc conservators, de tres perdeque la creacion que se presenta coma occitanista es de fes que i a tant o mai immobilla e reproduseira que la que se pòt representar dins los espectacles folklorics.
Cossi me venon en òrre, a ieu tanben, totas aquelas pseudò-reconstitucions istoricas, qu'an pas res a véser amb l'istoriá locala, o puslèu, que la travèstisson, en anent quèrre la pus simplassa imajariá de l'Edat mejana, veículada per la cultura dominanta per farlabicar de menas de peplums del campèstre. Los mascarats en"gentil'hommes" o "gentes dames" , a la mòda supausada de l'epòca, i parlan sovent ponchut- sustot los que son censats èsser los pus gracioses; los autres, per marcar l'enrasigament local, te butan un o dos " Me damne!"-Es la sola representacion o allusion a l'unica lenga que se parlava a l'epòca e l'airal ont se préten passar l'accion...
Tè, vau tornar legir lo capitol "Espinergue" dins "Las Domaisèlas" de Bodon, abans d'anar al lèit...
Sergi Viaule escriu quicòm de fòrça important e que fòrça occitans e occitanistas pensan, en tot cas l'espère. Vau anar encara mai lonh.
Defendre lo país es tot salvat lo daissar morir dins una fòrma fijada e cadaverica, qu'es aquela fascinacion morbida e nècia de la "tradicion".
L'occitanisme es malaut de sa fotuda "tradicion", e crèse qu'una de las difficultats màger qu'enfrentan uòi los occitanistas es justament de saber cossí n'acabar amb lo tradicionalisme identitari e benpensant per proposar enfin un projècte de societat que valga quicòm mai que los trobadors, Paratge, los esclòps de ma grand e con vivéncia (en dos mots por favor).
Lo Felibrige, Mistral e son refús de la realitat bruta (per se refugiar dins lo cèl provençal de las idèas) an una part responsabilitat per nos aver fotut dins aquela terribla desfacha de l'esperit qu'es la d'èstre occitan uòi. Cal o dire.
Adissiatz Calendal!
Il m’a semblé remarquer et souligner que déjà les manifestations en faveur de l’occitan sont un sacré folklore : Tout les marqueurs sont présents… Désolant !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari